Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc không trả nổi lương nhân viên vì dịch virus corona

Bloomberg đưa tin ngày càng nhiều doanh nghiệp tư nhân tại Trung Quốc phải trì hoãn, cắt giảm, hoặc thậm chí ngừng trả lương cho nhân viên. Các doanh nghiệp này nói rằng thiệt hại kinh tế từ virus corona đã khiến cho họ không thể trang trải chi phí nhân công được nữa.

Để ngăn cản sự lây lan của virus corona (covid-19), chính quyền Trung Quốc và các doanh nghiệp lớn đã khuyến khích mọi người ở nhà. Các trung tâm mua sắm và nhà hàng trống rỗng; công viên giải trí và nhà hát đóng cửa, và mọi chuyến đi không cần thiết đều bị cấm.

Những biện pháp tốt cho việc ngăn chặn lây nhiễm dịch bệnh lại gây hại đến kinh doanh. Do phải hủy bỏ các lớp học, nhân viên tại một trường đào tạo về mã hóa và robot ở Hàng Châu sẽ bị cắt giảm từ 30% đến 50% tiền lương.

Công viên giải trí Lionsgate Entertainment World ở Châu Hải đã phải đóng cửa, và yêu cầu nhân viên sử dụng hết thời gian nghỉ có lương trong thời gian này. Nhân viên cũng được khuyến cáo có thể sẽ phải nghỉ không lương.

Anh Jason Lam, đầu bếp trưởng một nhà hàng cao cấp tại khu phố Tsim Sha Tsui của Hong Kong, đã buộc phải nghỉ ở nhà. Anh Lam nói: "Phải nghỉ không lương một tuần là điều rất khó khăn. Tôi không có đủ thu nhập để trang trải chi tiêu trong tháng này".

Các doanh nghiệp trên khắp Trung Quốc đang nói với nhân viên rằng họ không có đủ tiền để trả lương, hoặc họ không nên bị buộc phải trả đủ lương cho những nhân viên phải cách li và không đi làm.  

Vẫn còn quá sớm để biết được có bao nhiêu người đã bị mất một phần hoặc toàn bộ tiền lương do dịch virus corona. Nhưng trong một cuộc khảo sát hơn 9.500 người có việc làm của trang web tuyển dụng Trung Quốc Zhaopin, hơn 1/3 số người tham gia trả lời rằng họ biết có khả năng lương sẽ bị cắt giảm. 

Các khoản tiền lương bị đóng băng là một bằng chứng thêm nữa về tác động kinh tế đối với khu vực tư nhân đầy biến động của Trung Quốc - bộ phận tăng trưởng nhanh nhất đối với nền kinh tế nước này, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ. 

Điều này cũng cho thấy rằng áp lực của dịch bệnh sẽ không chỉ giới hạn trong các rủi ro sức khỏe, mà sẽ còn lan tới những khó khăn tài chính đi kèm với cắt giảm việc làm và bất ổn về lương.

Bà Chang Shu - chuyên gia kinh tế trưởng khu vực Châu Á của Bloomberg Intelligence cho biết: "Dịch SARS 17 năm trước đã giáng một đòn đau tới tiêu dùng của Trung Quốc và dịch virus corona hiện nay có thể còn tác động mạnh hơn nữa".

Ông Edgar Choi - một luật sư tại Thâm Quyến và tác giả cuốn "Luật thương mại trong một phút" (“Commercial Law in a Minute”) cho biết theo luật thì các doanh nghiệp phải tuân thủ việc trả lương đầy đủ vào tháng 2 trước khi cắt giảm lương xuống mức tối thiểu. 

Những doanh nghiệp nào không kiếm đủ tiền để trả lương thì được phép trì hoãn trả tiền, miễn là cuối cùng nhân viên vẫn nhận được số tiền công ty nợ họ. 

Ông Choi nói rằng ông đã nghe được từ hàng nghìn nhân viên nước ngoài rằng các khoản thanh toán lương của họ đã bị cắt giảm trong nửa tháng này, hoặc bị dừng hoàn toàn. Theo ông, điều này là bất hợp pháp. 

Ông nói: "Nhiều người trong số những nhân viên này là người nước ngoài không biết tiếng Trung. Ông chủ nói gì thì họ cũng phải nghe theo, không làm gì được. Họ rất dễ bị bắt nạt".

NIO - một nhà sản xuất ô tô điện có trụ sở tại Thượng Hải, đã trì hoãn tiền lương một tuần. Chủ tịch công ty là ông William Li cũng khuyến khích nhân viên chấp nhận các cổ phiếu bị hạn chế thay cho tiền thưởng.

Tại nhà máy ở Thâm Quyến của tập đoàn Foxconnn, các công nhân trở về sau kì nghỉ Tết Nguyên đán phải cách li trong kí túc xá trước khi họ có thể trở lại làm việc. Họ cũng được trả công, nhưng chỉ bằng 1/3 những gì họ kiếm được nếu được làm việc. 

Theo bà Shu - chuyên gia kinh tế của Bloomberg, nếu không có tiền lương đầy đủ, thường xuyên và vài nơi để mua sắm trong những ngày này thì người tiêu dùng Trung Quốc có thể phải cắt giảm chi tiêu xuống bằng không đối với một số mặt hàng. 

Và những doanh thu này có thể sẽ không lấy lại được ngay cả sau khi dịch bệnh chấm dứt: Ví dụ, nếu một người ngừng uống cà phê trong hai tháng, thì trong những tháng sau đó anh ấy cũng sẽ không uống thêm cà phê để bù lại những lần mình đã phải nhịn. 

Với dự trữ hạn chế và ít khả năng sử dụng công nghệ từ xa, các doanh nghiệp nhỏ vốn là nền tảng cho khu vực kinh tế tư nhân của Trung Quốc rất dễ bị tổn thương. 

Để giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động, các nhà hoạch định chính sách nước này đã kêu gọi các ngân hàng nhà nước cung cấp các khoản vay với lãi suất thấp hơn, đặc biệt là cho các doanh nghiệp nhỏ.

Trong trường hợp của Pei Binfeng - đồng sáng lập học viện đào tạo mã hóa và robot tại Hàng Châu nói trên, dịch virus corona đã buộc họ phải đình chỉ tất cả lớp học cho các cấp, từ mẫu giáo cho đến lớp 12. Do doanh thu giảm, công ty sẽ giữ lại 50% lương cho những quản lí chủ chốt, và 30% đối với những nhân viên khác cho đến khi hoạt động giảng dạy được nối lại.

Ông Pei nói: "Đối với nhiều phụ huynh, những gì chúng tôi dạy không phải là kiến thức bắt buộc phải biết. Vì vậy những khoản chi tiêu như thế này thường sẽ bị cắt giảm đầu tiên khi tình hình trở nên khó khăn".

Rick Zeng - phó tổng giám đốc tại công viên giải trí Lionsgate ở Chu Hải, cho biết công ty đã ngừng hoạt động kể từ cuối tháng 1 theo lệnh của chính phủ. Bắt đầu từ tuần tới, một số nhân viên sẽ buộc phải nghỉ không lương.

Ở thành phố Phúc Châu, quản lí khách sạn Robert Zhang cho biết gần như tất cả 100 phòng của ông đều trống khách, trung bình mỗi buổi tối chỉ có khoảng hai hoặc ba phòng được thuê. 

2/3 số nhân viên đã phải nghỉ ở nhà. Họ vẫn được trả tiền, nhưng không nhiều bằng số lương mà họ thường được nhận.

Ông Zhang nói: "Không có việc thì nhân viên không được trả phần lương tính theo hiệu suất. Trong một hoặc hai tháng, tác động từ dịch virus corona sẽ không lộ rõ ngay lập tức. Nhưng nếu dịch bệnh kéo dài và du lịch không hồi phục trong ba đến bốn tháng, nhân viên của chúng tôi sẽ thực sự gặp khó khăn".