Nghịch lý chính sách của Fed: Tập trung kìm hãm nhu cầu mà phớt lờ phía cung cũng đe doạ cuộc chiến chống lạm phát

Chú ý tới nguồn cung

Trong bối cảnh nhu cầu tại Mỹ chỉ thể hiện một vài dấu hiệu suy yếu dù lãi suất đã tăng hơn 5 điểm %, theo logic thông thường, công chúng và giới chuyên gia sẽ cho rằng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cần phải làm nhiều hơn nữa.

Song, các quan chức Fed cũng đang quan tâm đến một khía cạnh mới, rằng ngân hàng trung ương Mỹ cần phải cân nhắc thêm tác động của chính sách đến phía cung của nền kinh tế.

Có khả năng lãi suất tăng quá cao sẽ làm suy yếu cuộc chiến chống lạm phát. Nguồn cung trong nền kinh tế chỉ vừa mới tăng lên, lãi suất quá cao có thể triệt tiêu lợi ích từ phía cung.

Nền tảng của lý thuyết kinh tế vĩ mô cho rằng chính sách tiền tệ chủ yếu tác động ở phía cầu. Lãi suất đi lên, chi phí đi vay trở nên đắt đỏ hơn và kìm hãm nhu cầu, nhờ đó kéo lạm phát đi xuống.

Suy thoái là giải pháp cuối cùng để khống chế nhu cầu đang quá lớn và đưa giá cả về tầm kiểm soát, tờ Bloomberg nhấn mạnh.

Tuy nhiên, một nhóm các nhà kinh tế đang cảnh báo rằng chính sách tiền tệ có thể tác động mạnh đến nguồn cung và điều này sẽ ảnh hưởng đến xu hướng dài hạn của nền kinh tế.

Chủ tịch Fed Jerome Powell và các thống đốc ngân hàng trung ương toàn cầu đã biết đến lập luận trên trong một bài viết tại hội nghị chuyên đề Jackson Hole vào tháng trước.

Theo hai tác giả Yueran Ma và Kaspar Zimmermann, có bằng chứng cho thấy việc tăng lãi suất đang ảnh hưởng đến các điều kiện tài chính và khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư, siết chặt phía cung của nền kinh tế bằng cách kìm hãm sự đổi mới.

Tại Jackson Hole, bản thân ông Powell cũng đã nhấn mạnh vai trò của nguồn cung như một yếu tố phụ trợ quan trọng cho nhu cầu.

“Mặc dù hai lực lượng này hiện đang phối hợp cùng nhau để giảm lạm phát, chúng tôi vẫn còn một chặng đường dài phía trước”, ông cho hay.

Chủ tịch Powell cho biết, bên cạnh việc chờ đợi nhu cầu thời đại dịch giảm bớt và các hạn chế về nguồn cung dịu lại, chính sách của Fed còn được thiết kế để “làm chậm đà tăng của tổng cầu, cho phép nguồn cung có thời gian bắt kịp”.

Theo tờ Bloomberg, ông Powell sẽ có cơ hội thảo luận sâu hơn về hai động lực cung - cầu này vào ngày 20/9 tới, trong cuộc họp báo sau quyết định lãi suất mới nhất của Fed.

Hiện tại, các nhà kinh tế dự đoán ngân hàng trung ương Mỹ sẽ giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp tuần này và có khả năng sẽ nâng lãi suất lần nữa vào cuối năm nay.

Đà tăng của tiền lương đã chậm lại trong những tháng gần đây khi tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ thúc đẩy người Mỹ tham gia vào lực lượng lao động, giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân công và tiền lương tăng ở mức vừa phải. Giới chuyên gia kinh tế diễn biến tương tự cũng đang xảy ra với giá tiêu dùng.

Vai trò lớn hơn

Trong một bài viết mới đây, ông Mike Konczal, Giám đốc bộ phận phân tích kinh tế vĩ mô tại Viện Roosevelt, nhận xét: “Tình trạng thiểu phát xuất hiện chủ yếu là do nguồn cung đang mở rộng chứ không phải do nhu cầu đi xuống”.

Nhu cầu liên tục duy trì ở mức cao có thể là một tin tốt, khuyến khích các nhà sản xuất rót vốn để tổ chức lại chuỗi cung ứng.

Mặt khác, chính sách tiền tệ thắt chặt cũng có thể phản tác dụng đối với một số lĩnh vực của nền kinh tế, chẳng hạn như nhà ở, bởi chi phí đi vay cao thường ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng, khiến chi phí nhà ở tăng đáng kể.

Đó là một nghịch lý chính sách của Fed, buộc ngân hàng trung ương này phải xem xét lại rằng họ có nên cho phép tăng trưởng duy trì ở mức vừa phải – thay vì hãm tốc độ tăng trưởng một cách mạnh mẽ - để đưa lạm phát quay về mục tiêu 2% một cách bền vững trong vài năm tới.

Trong một email, bà Ma cho hay: “Kết quả nghiên cứu cho thấy khi Fed tăng lãi suất 100 điểm cơ bản, trung bình GDP sẽ giảm 1%”.

Vị chuyên gia kinh tế nhấn mạnh rằng trong chu kỳ thắt chặt hiện tại của Fed, khẩu vị rủi ro trên thị trường vốn mạo hiểm “hiện đã thấp hơn nhiều so với trước khi các quan chức ngân hàng trung ương bắt đầu thắt chặt”.

Nguồn cung mở rộng là một lý do giúp nền kinh tế Mỹ đạt tốc độ tăng trưởng 2% hoặc hơn trong 4 quý vừa qua, bất chấp việc Fed tăng lãi suất.

Hoạt động xây dựng nhà máy đã tăng gần gấp đôi trong năm qua, đóng góp vào GDP đạt mức cao nhất kể từ năm 1981.