Mục tiêu chiến tranh thương mại tiếp theo của ông Trump: Sinh viên Trung Quốc đang du học tại Mỹ

Ảnh: Getty Images

Mục tiêu đầu tiên là thương mại, rồi công nghệ và bây giờ là nhân tài. Chính quyền Tổng thống Trump đã bắt đầu nhắm mục tiêu vào sinh viên và giới trí thức Trung Quốc đang học tập và làm việc tại Mỹ.

Môi trường học tập và làm việc tại Mỹ ngày càng kém thân thiện

Bloomberg đưa tin, trong vài tuần gần đây, một số sinh viên và học giả Trung Quốc nhận thấy môi trường học tập và làm việc tại Mỹ đang ngày càng kém thân thiện. Đại học Emory đã sa thải hai giáo sư người Mỹ gốc Hoa vào ngày 16/5 và Bộ Giáo dục Trung Quốc đã đưa ra cảnh báo vào hôm 3/6 về những rủi ro học tập tại Mỹ vì hồ sơ xin visa của sinh viên bị từ chối nhiều hơn.

"Tôi cảm thấy lo lắng và thậm chí khá buồn vì cuộc xung đột không cần thiết này", ông Liu Yuanli, giám đốc sáng lập Sáng kiến Trung Quốc tại Trường Y tế Công cộng Harvard, chia sẻ.

"Những hạn chế đối với sinh viên và học giả Trung Quốc là không hợp lí và đi ngược lại giá trị cốt lõi khiến Mỹ trở thành một quốc gia vĩ đại", ông Liu nói.

Ông Liu còn là thành viên của chương trình tuyển dụng nhân tài gây tranh cãi của Trung Quốc có tên "Thousand Talents". Chương trình bắt đầu từ năm 2008 như một cách để Bắc Kinh khuyến khích các công dân ưu tú ra nước ngoài học tập nhằm giúp phát triển nền kinh tế khi trở lại quê hương.

Gần đây, Trung Quốc đã cố gắng thu hẹp qui mô của chương trình vì phía Mỹ bày tỏ lo ngại về hoạt động của nó.

Diễn biến mới nhất này nhấn mạnh cách thức xung đột thương mại đang làm thay đổi căn bản mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Việc Tổng thống Trump mở rộng các biện pháp kiềm chế hàng hóa Trung Quốc và động thái lập danh sách đen gồm các doanh nghiệp nước ngoài "không đáng tin cậy" của đất nước tỉ dân kể từ khi cuộc đàm phán giữa hai bên thất bại đã khiến Phố Wall liên tục cảnh báo về nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu.

Từ chối phê chuẩn visa

Giáo dục trong nhiều thập kỉ qua là một điểm hợp tác tích cực giữa hai cường quốc. Trong khi sinh viên Trung Quốc lấp đầy ngân sách của trường đại học Mỹ, họ cũng có cơ hội tiếp cận một số trong loạt trung tâm nghiên cứu tốt nhất trên thế giới ở Mỹ.

Năm ngoái, Mỹ đã đón nhận hơn 360.000 sinh viên Trung Quốc, nhiều hơn bất cứ quốc gia nào. Tuy nhiên, tốc độ đã giảm vì căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, khi số lượng sinh viên chỉ tăng 3,6% vào năm ngoái và chưa bằng một nửa mức tăng năm 2017.

Theo dữ liệu mới của Chính phủ Trung Quốc, tỉ lệ sinh viên nhận tài trợ chính phủ để du học bị từ chối visa đã tăng lên 13,5% trong ba tháng đầu năm nay, so với 3,2% cùng kì năm ngoái.

Gia hạn visa chậm hơn

Gia hạn visa thường niên cho sinh viên, trước đó mất khoảng ba tuần, hiện đã kéo dài vài tháng, theo một số ứng viên người Trung Quốc cho chương trình tiến sĩ tại Viện Công nghệ Massachusetts.

Một trong số những ứng viên này đang nghĩ đến việc trở về quê hương sau khi tốt nghiệp bởi lo ngại rằng hoạt động giám sát học giả Trung Quốc của Mỹ có thể kéo dài nhiều năm.

"Hành động của phía Mỹ đang gây ảnh hưởng đến quá trình hợp tác và trao đổi giáo dục Mỹ - Trung", ông Xu Yongji, Phó Giám đốc của Cục Hợp tác và Trao đổi Quốc tế, thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc, nói vào hôm 3/6.

"Chúng tôi hi vọng phía Mỹ sẽ sửa chữa hành vi sai trái của mình càng sớm càng tốt, có thái độ tích cực, nỗ lực thúc đẩy trao đổi và hợp tác giáo dục song phương", ông nói.