Liệu Triều Tiên có cơ hội trở thành một 'Việt Nam tiếp theo'?

	Công ty ngoại khó có cửa vào Triều Tiên
	4 thông điệp ít ai để ý trong buổi tọa đàm Mỹ - Triều Tiên

Hội nghị thượng đỉnh lịch sử Mỹ-Triều Tiên vừa kết thúc tại Singapore với kết quả là Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un ký thỏa thuận, trong đó, Triều Tiên cam kết phi hạt nhân hóa hoàn toàn trên bán đảo Triều Tiên, còn Mỹ hứa bảo đảm các an ninh cho Triều Tiên.

Phát biểu tại cuộc họp báo sau đó, Trump nói rằng Mỹ vẫn duy trì các lệnh trừng phạt kinh tế đang áp dụng với Bình Nhưỡng khi mối đe dọa hạt nhân của nước này vẫn chưa được loại bỏ. Song giới phân tích cho rằng một khi Triều Tiên thực hiện nghiêm túc cam kết phi hạt nhân hóa, Mỹ và cộng đồng quốc tế sẽ cân nhắc nới lỏng hoặc dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt, mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho Triều Tiên.

Các giả định về tương lai của Triều Tiên được bàn luận rôm rả kể từ sau khi Kim Jong-un chủ động đề nghị đối thoại cấp cao liên Triều. Theo báo chí Hàn Quốc, tại hội nghị thượng liên Triều ở làng đình chiến Bàn Môn Điếm ở khu vực phi quân sự giữa hai nước vào cuối tháng 4, Kim Jong-un đã nói với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in rằng ông thích hình mẫu Việt Nam hơn Trung Quốc vì Việt Nam vẫn duy trì mối quan hệ tốt với Mỹ.

Có nhiều nét giống Việt Nam vào năm 1986

Công nhân Triều Tiên làm việc tại nhà máy may của một công ty Hàn Quốc ở khu công nghiệp liên Triều Kaesong ở Triều Tiên. Ảnh: Getty

Cây bút bình luận Shuli Ren của hãng tin Bloomberg cho biết khi so sánh Triều Tiên với Việt Nam, ông thấy rằng có nhiều khả năng Triều Tiên, một nền kinh tế khép kín trong thời gian dài, cuối cùng sẽ mở cửa.

Theo Ren, Triều Tiên ngày nay rất giống với Việt Nam vào năm 1986 khi nước này thực hiện các cải cách theo chính sách Đổi mới. Ông cho rằng Triều Tiên có thể có xuất phát điểm tốt hơn vì Triều Tiên giàu hơn và công nghiệp hóa hơn so với Việt Nam thời đó.

Năm 2016, GDP của Triều Tiên ước đạt 31 tỉ đô la Mỹ so với mức 21 tỉ đô la Mỹ của Việt Nam vào năm 1986. Nông nghiệp chiếm gần 40% GDP của Việt Nam vào năm 1986 trong khi đó, con số này ở Triều Tiên hiện nay là 20%.

Kể từ khi thực hiện chính sách Đổi mới, Việt Nam đã chứng kiến mức tăng trưởng GDP trung bình 7% mỗi năm, so với mức trung bình chỉ 4% trong thập kỷ trước đó, và hiện nay, Việt Nam đã trở thành một trung tâm sản xuất với quy mô nền kinh tế gấp sáu lần Triều Tiên.

Năm 2017, GDP Việt Nam tăng trưởng 6,8%, mức cao nhất trong một thập kỷ, một phần là nhờ các nhà đầu tư nước ngoài bao gồm các tập đoàn Hàn Quốc như Samsung.

Trái lại, nền kinh tế Triều Tiên chỉ tăng trưởng ở mức trung bình dưới 1% mỗi năm trong suốt thấp kỷ qua, theo số liệu của Ngân hàng trung ương Hàn Quốc.

Song với mức chi phí nhân công còn rẻ, chỉ tương đương một phần nhỏ chi phí nhân công ở Hàn Quốc, Triều Tiên có thể trông đợi làn sóng đầu tư mạnh mẽ từ nước láng giềng.

Ngân hàng Morgan Stanley cho biết đầu tư nước ngoài đóng góp 26% GDP của Việt Nam nhưng ở Triều Tiên, đầu tư nước ngoài gần như là con số 0. Nếu Triều Tiên có thể thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài để có thể đóng góp 20% GDP, nền kinh tế nước này sẽ đạt mức tăng trưởng 5% mỗi năm.

Tuy nhiên, Việt Nam có nhân khẩu học thuận lợi hơn Triều Tiên với khoảng 70% dân số đang ở độ tuổi lao động so với mức 44% ở Triều Tiên. Dân số ở độ tuổi lao động của Triều Tiên sẽ đạt đỉnh vào năm 2020 so với năm 2040 đối với Việt Nam.

Các nhà đầu tư nước ngoài sẽ thận trọng

Tuy nhiên, không phải tất cả nhà phân tích đều lạc quan về triển vọng kinh tế Triều Tiên.

“Trong khi tài nguyên thiên nhiên dồi dào, vị trị địa lý thuận lợi, chi phí lao động thấp tạo ra nhiều tiềm năng phát triển cho nền kinh tế Triều Tiên, các hy vọng của Kim Jong-un về việc đạt các thành tựu kinh tế như Việt Nam là mong manh”, hai nhà kinh tế Gareth Leather và Krystal Tan ở công ty tư vấn Capital Economics (Anh) nhận định trong một báo cáo công bố ngày 11-6.

Báo cáo của Capital Economics ghi nhận các thuận lợi của Triều Tiên bao gồm nắm giữ trữ lượng khoáng sản khổng lồ chưa khai thác gồm đồng, quặng sắt, kẽm, đất hiếm cũng như có chung đường biên giới với hai nền kinh tế lớn nhất châu Á Trung Quốc và Nhật Bản.

Một viện nghiên cứu của Hàn Quốc ước tính trữ lượng khoáng sản của Triều Tiên có giá trị lên đến 10.000 tỉ đô la Mỹ.

Song theo Gareth Leather và Krystal Tan, bất kỳ động thái mở cửa kinh tế nào của Triều Tiên có thể diễn ra rất chậm và bất kỳ quyết định dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế nào đối với Bình Nhưỡng cũng sẽ được đưa ra dần dần phù hợp với tốc độ giải giáp vũ khí hạt nhân của Triều Tiên.

Ngoài ra, các nhà kinh tế này cũng cho rằng các nhà đầu tư nước ngoài sẽ rất thận trọng đón nhận bất kỳ động thái mở cửa kinh tế nào của Triều Tiên sau khi họ chứng kiến những gì đã xảy ra với các nhà đầu tư nước ngoài ở Triều Tiên.

Nhiều công ty Hàn Quốc đầu tư vào khu nghỉ dưỡng núi Kumgang (Kim Cương) và khu công nghiệp Kaesong ở Triều Tiên đã phải khốn đốn khi tài sản của họ bị phong tỏa do quan hệ liên Triều đột ngột chuyển biến xấu. Ngay cả các nhà đầu tư nước đồng minh Trung Quốc cũng chịu thiệt hại vì những quyết định bất ngờ của Bình Nhưỡng.

Năm 2007, công ty khai khoáng Xiyang (Trung Quốc) ký một thỏa thuận lập công ty liên doanh để xây dựng mỏ khai thác 500.000 tấn quặng sắt mỗi năm ở Triều Tiên. Công ty này đã triển khai 100 công nhân kỹ thuật đến Triều Tiên để xây dựng nhà máy. Năm năm sau đó, Triều Tiên chấm dứt thỏa thuận này, hủy bỏ công ty liên doanh và cắt điện, nước đến nhà máy mà không hề bồi thường một đồng nào.

Gareth Leather và Krystal Tan nhận định những động thái như vậy của Bình Nhưỡng chắc chắn không tạo niềm tin cho các nhà đầu tư.

Biên tập viên Oliver Hotham của trang tin NK News cho rằng các vấn đề kiểm soát thông tin và chính trị ở Triều Tiên cũng tạo ra những rào cản lớn cho bất kỳ triển vọng phát triển phồn thịnh nhanh chóng nào của Triều Tiên.

“Cải cách và mở cửa có thể gây tổn hại lớn cho sự ổn định chính trị. Các nhà đầu tư nước ngoài sẽ cực kỳ nghi ngờ Bình Nhưỡng, trong khi đó, lập trường tự đề cao mình với thế giới sẽ khiến nước này khó tạo ra niềm tin và các kế hoạch đầu tư cùng có lợi. Vậy nên, hình thức hợp tác dưới sự hậu thuẫn của chính phủ Hàn Quốc có thể đóng góp lớn cho bất kỳ cơn bùng nổ đầu tư nào trong tương lai ở Triều Tiên”, Hotham nói.

Xem thêm Chứng khoán châu Á biến động với cuộc gặp thượng đỉnh Trump-Kim Chứng khoán châu Á biến động với cuộc gặp thượng đỉnh Trump-Kim [Chùm ảnh] Nhìn lại 70 năm mối quan hệ 'bão táp' Mỹ - Triều Tiên [Chùm ảnh] Nhìn lại 70 năm mối quan hệ 'bão táp' Mỹ - Triều Tiên