Hai điều khoản luận tội Tổng thống Trump: Ít nhưng chất?

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và các nhà lãnh đạo khác. (Ảnh: AP)

Cuộc bỏ phiếu sắp diễn ra sẽ biến ông Trump thành Tổng thống Mỹ thứ ba từng bị Hạ viện luận tội, một việc mà không nhà lãnh đạo nào của nước này mong muốn.

Đối mặt với các cáo buộc lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội, ông Trump tỏ ra không một chút ân hận, ngược lại còn hăng hái tranh luận thay vì chịu trách nhiệm cho hành vi của bản thân, AP cho hay.

Đảng Dân chủ Hạ viện cho rằng Tổng thống Trump đã lạm dụng quyền lực cho mục đích vụ lợi chính trị bằng cách yêu cầu Ukraine điều tra đối thủ chính trị, trong đó có cựu Phó Tổng thống Joe Biden (hiện đang là ứng viên chạy đua vào Nhà Trắng).

Bên cạnh đó, họ còn cáo buộc ông Trump cản trợ Quốc hội Mỹ tiếp cận hồ sơ và không cho phép quan chức thân cận tham dự các phiên điều trần luận tội. Điều khoản luận tội này nhằm mục đích tái khẳng định quyền lực của Hạ viện - một cơ quan có quyền lực bình đẳng với Thượng viện Mỹ.

Tại sao Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi chỉ ưng ý với hai điều khoản luận tội?

Một số thành viên Đảng Dân chủ còn muốn được đà tiến tới, mong muốn tận dụng cơ hội buộc ông Trump chịu trách nhiệm cho một loạt hành vi khác như bằng chứng cản trở công lí được nêu ra trong cuộc điều tra nước Nga của công tố viên đặc biệt Robert Mueller.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã kìm chế các thành viên Đảng Dân chủ nêu trên, quyết tâm chỉ đưa ra điều khoản luận tội mà bà tin rằng có thể giành sự ủng hộ của những thành viên từng ngần ngại khởi động thủ tục luận tội lúc đầu như chính bà.

"Tôi ước gì cuộc luận tội là không cần thiết", bà Pelosi chia sẻ sau khi công bố hai điều khoản luận tội. Tuy nhiên, bà nói thêm: "Chúng tôi đã tuyên thệ sẽ gìn giữ và bảo vệ Hiến pháp. Nếu không làm vậy, chúng tôi lại chểnh mảng nhiệm vụ của mình thêm lần nữa".

Mặc dù Chủ tịch Nancy Pelosi dường như đã thành công trong việc thuyết phục Đảng Dân chủ theo quan điểm đó, quá trình luận tội gồm hàng chục giờ điều trần công khai từ các nhà ngoại giao và quan chức an ninh quốc gia khác vẫn chưa đủ để thuyết phục Đảng Cộng hòa "dứt tình" với ông Trump.

Mở rộng các cáo buộc sẽ chỉ khiến Đảng Dân chủ xáo động, đặc biệt là các thành viên Dân chủ Hạ viện có quan điểm ôn hòa và từng giành chiến thắng tại các quận mà ông Trump được yêu mến.

"Tôi nghĩ Đảng Dân chủ Hạ viện đã tính toán trước rằng bằng chứng mới được công bố gần đây về hành vi của ông Trump với Ukraine là súc tích, rõ ràng và dễ tiếp cận", Thượng nghị sĩ Chris Coon (một người ủng hộ ông Biden) cho biết.

"Thay vì cáo buộc một loạt hành vi sai trái trong nhiều năm qua, họ chỉ chú tâm đến một chủ đề", ông nói thêm.

Ông Trump khác biệt vì đối mặt với ít điều khoản luận tội hơn

Mặc dù không có nhiều trường hợp tương tự trong quá khứ để so sánh, quyết định của Đảng Dân chủ đồng nghĩa rằng ông Trump sẽ phải đối mặt với số điều khoản luận tội ít hơn hẳn so với bất kì người tiền nhiệm nào.

Hạ viện đã phê chuẩn 11 cáo buộc chống lại ông Andrew Johnson - Tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội vào năm 1868.

Năm 1974, các nhà lập pháp dự định bỏ phiếu ba điều khoản luận tội chống lại Tổng thống Richard Nixon, gồm lạm dụng quyền lực, cản trở công lí và xem thường Quốc hội, nhưng ông này từ chức trước khi cuộc bỏ phiếu luận tội ở Hạ viện chính thức diễn ra.

Năm 1994, các nhà lập pháp đã bỏ phiếu 4 điều khoản luận tội chống lại Tổng thống Bill Clinton sau khi công tố viên độc lập Kenneth Starr đệ trình 11 cáo buộc có thể luận tội chống lại ông Clinton.

Tuy nhiên, chỉ hai điều khoản luận tội ông Clinton được thông qua - đây chính là trường hợp mà bà Pelosi và các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ khác hi vọng tránh được.

Trong cuộc luận tội ông Clinton, Hạ viện đã ủng hộ các cáo buộc về tội khai man và cản trở công lí, tuy nhiên một số lượng lớn thành viên Đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu chống lại cáo buộc lạm dụng quyền lực và một cáo buộc về tội khai man khác.

Đảng Dân chủ bỏ lỡ cơ hội buộc ông Trump thừa nhận hành vi sai trái khác?

Mặc dù các thành viên ôn hòa của Đảng Dân chủ cổ vũ quyết định giới hạn điều khoản luận tội của bà Pelosi, những người khác lại cho rằng họ đã bỏ lỡ mất cơ hội buộc ông Trump chịu trách nhiệm trước các phát hiện của công tố viên đặc biệt Robert Mueller.

AP dẫn lời ông Mueller cho hay hướng dẫn của Bộ Tư pháp không cho phép đưa ra các cáo buộc hình sự đối với một tổng thống đương nhiệm, tuy nhiên ông dường như gợi ý rằng có một nơi khác có thể giải quyết vấn đề: Quốc hội Mỹ.

Hai cáo buộc được công bố hôm 10/12 không đề cập cụ thể đến cuộc điều tra của ông Mueller, mặc dù cáo buộc cản trợ Quốc hội có nhắc đến theo hướng gián tiếp.

Trong đó, cáo buộc nhận định hành vi của ông Trump trong vấn đề trên "nhất quán" với các nỗ lực trước đó nhằm phá hoại cuộc điều tra của Chính phủ Liên bang về sự can thiệp của chính phủ nước ngoài vào cuộc bầu cử ở Mỹ.

Ông Corey Brettscheneider, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Brown và là tác giả cuốn "The Oath and the Office: A Guide to the Constitution for Future Presidents" cho biết việc không có một điều khoản nào liên quan đến cuộc điều tra của ông Mueller là một "thất bại trong thi hành hiến pháp".

Tuy nhiên, ngay cả phạm vi luận tội hạn chế cũng dường như không thể giúp Đảng Dân chủ giành được lá phiếu của Đảng Cộng hòa, dù cho một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa lo ngại về hành vi của ông Trump.

Không có thành viên Đảng Cộng hòa nào ở Hạ viện và Thượng viện lên tiếng ủng hộ hai điều khoản luận tội hôm 10/12, kể cả những người sẽ rời Quốc hội vào năm tới.

"Quan điểm của tôi chưa thay đổi", Hạ nghị sĩ Will Hurd, một thành viên ôn hòa của Đảng Cộng hòa mà Đảng Dân chủ rất muốn thuyết phục về phe mình.

Bà Pelosi đã dành nhiều tháng để tranh luận rằng Đảng Dân chủ không nên tiến hành luận tội trừ khi họ có thể kéo một số thành viên Đảng Cộng hòa đồng hành. Theo bà, một cuộc luận tội mang hơi hướng đảng phái sẽ quá nguy hại cho nước Mỹ.

Tuy nhiên, khi Đảng Dân chủ của bà thúc đẩy quá trình luận tội theo hướng đảng phái, bà cho rằng ngồi im không làm gì sẽ còn nguy hại hơn.

"Nếu chúng ta cho phép bất kì một tổng thống nào đi theo con đường này, chúng ta sẽ nói lời tạm biệt với nền cộng hòa và chào đón một vị vua tổng thống", bà Pelosi nói.