HAGL: Sống sao cho vừa lòng tất cả?
Ngày 3/8/2018 vừa qua, CTCP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL- Mã: HAG) thực hiện lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản về phương án chào bán cổ phần riêng lẻ. Sau khi xin ý kiến cổ đông bằng văn bản, Đại hội đồng cổ đông HAGL đã thông qua phương án phát hành 185 triệu cổ phần với giá phát hành 7.200 đồng/cp. Với mức giá này, HAG sẽ thu về 1.332 tỷ đồng để thực hiện tái cơ cấu tài chính, thanh toán một phần các khoản nợ đến hạn nhằm giảm bớt rủi ro tài chính cho tập đoàndự kiến .
Đến ngày 8/8/2018, CTCP Hoàng Anh Gia Lai và CTCP Ô tô Trường Hải (Thaco) công bố chiến lược hợp tác đầu tư toàn diện.
 |
| Hợp tác chiến lược giữa HAGL và Thaco |
Theo nội dung hợp tác được công bố, Thaco và nhóm cổ đông sẽ sỡ hữu 35% HAGL Agrico và sở hữu 65% vốn của HAGL Land. Thaco cam kết sẽ thu xếp để cơ cấu lại các khoản nợ vay khoảng 14.000 tỷ đồng trong tổng số hơn 36.850 tỷ đồng nợ phải trả hiện tại của HAGL, bổ sung khoảng 12.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển lĩnh vực cây công nghiệp và cây ăn trái, đồng thời với việc tiếp tục đầu tư hoàn thiện giai đoạn 2 của dự án HAGL Myanmar với tổng vốn đầu tư ước tính 320 triệu USD.
Sự tiếp sức của Thaco như một cú hích giúp xóa tan những lo ngại về tình hình của HAGL thời điểm hiện tại.
Tuy nhiên, dư luận xuất hiện một số ý kiến cho rằng: Tại sao HAGL chọn phương án phát hành riêng lẻ ngay trước khi công bố hợp tác với Thaco thay vì phát hành cho cổ đông hiện hữu? Liệu đây có phải là cơ hội không được chia công bằng cho tất cả các cổ đông?
Với giá phát hành 7.200 đồng/cp, HAGL cần sử dụng tới 518 tỷ đồng từ nguồn thặng dư vốn cổ phần để bù đắp cho phần chênh lệch giữa mệnh giá và giá phát hành của cổ phiếu. Đây được cho là yếu tố có gây thiệt hại đến lợi ích của cổ đông hiện hữu.
Tuy nhiên, cần lưu ý một số điểm như sau để tránh hiểu lầm, hay hiểu một cách võ đoán về thương vụ này.
Bản chất của phát hành riêng lẻ là chào bán chứng khoán của công ty cho một số cá nhân hay tổ chức nhất định, thường là cho các nhà đầu tư có tổ chức, muốn nắm giữ chứng khoán lâu dài, với những điều kiện hạn chế chứ không phát hành rộng rãi như ra công chúng.
Ngược với phát hành riêng lẻ, đới với phát hành chứng khoán ra công chúng, chứng khoán có thể chuyển nhượng và bán rộng rãi cho lượng lớn người đầu tư (trong đó phải dành một tỷ lệ cho các nhà đầu tư nhỏ) và khối lượng phát hành phải đạt một mức nhất định. Vì vậy, thủ tục phát hành công chúng thường phức tạp hơn là phát hành riêng lẻ, thường phải đi kèm với một số điều kiện về tình hình kinh doanh công ty và khối lượng phát hành có sự thẩm định của Ủy ban chứng khoán nhà nước.
Như vậy, việc phát hành riêng lẻ hay phát hành cho các cổ đông hiện hữu đã nằm trong chiến lược của lãnh đạo HAGL, cần tìm một tổ chức có đủ khả năng đảm nhiệm vai trò chiến lược nhằm vực dậy một bộ máy cồng kềnh và nhiều năm không có sự cải thiện đáng kể.
Tiềm lực của Thaco không cần bàn nhiều, ngay cả Thủ tướng cũng từng bình luận đây là “cuộc hôn nhân môn đăng hộ đối”. Và theo ông Đoàn Nguyên Đức, chính ông là người đích thân đi mời ông Trần Bá Dương – Chủ tịch Thaco đến để đầu tư, cải thiện cả lĩnh vực nông nghiệp và bất động sản với dự án tại Myanmar.
Mặt khác, nhìn vào cơ cấu cổ đông HAGL trước thời điểm hợp tác cùng Thaco, không phải bầu Đức và người nhà thì cũng là các quỹ đầu tư đang bị “chôn chân” bởi giá cổ phiếu xuống đáy. Giờ lại bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, sẽ không thể có được sự thay đổi từ bên trong, chưa kể câu hỏi đặt ra: ai sẽ là người mua?
Từ mức đáy chưa đầy 4.500 đồng/cp thời điểm cuối tháng 5, bộ đôi HAG – HNG bất ngờ chạy đà khi thông tin chưa rõ ràng, để rồi tăng tốc mạnh mẽ 2 tháng sau đó HAG lên mức đỉnh 7.600 đồng/cp, tức tăng gần 70%; còn HNG thậm chí có thời điểm tăng 130%. Cổ đông nắm giữ HAG, HNG lâu năm, cũng có lẽ phần nào được an ủi về điều này.
Nhưng hiện tượng cổ phiếu HAG và HNG tăng phi mã trong thời gian qua đến từ đâu, liệu có phải đến từ kết quả kinh doanh của hai công ty này trong quý II?
Suy đi tính lại, HAGL thời điểm này cần có những bước đi chiến lược mang tính cải tổ toàn bộ máy. Cũng chính vì lý do đó, bầu Đức và ban lãnh đạo công ty cũng khó lòng mà nghĩ cách để có thể làm hài lòng tất cả các cổ đông. Ngay cả bộ máy cũ của HAGL cũng đang dần được thanh lọc, những thành viên trong HĐQT lần lượt từ nhiệm, ngay cả ông Đoàn Nguyên Thu - em trai của Chủ tịch Đoàn Nguyên Đức, người gắn bó với HAGL nhiều năm cũng quyết định ra đi.
Câu chuyện thời điểm hiện tại, đối tác chiến lược đã có, HAGL làm sao tái cơ cấu cho tốt để vực dậy một doanh nghiệp từng có thời gian huy hoàng và ông Chủ tịch được không chỉ cổ đông mà nhiều người yêu mến.
Theo cam kết trong thỏa thuận đầu tư, cá nhân ông Trần Bá Dương sẽ chịu trách nhiệm chính trong việc tái cấu trúc HAGL trong đó trong đó có tái cơ cấu nợ và thu xếp vốn đầu tư để thực hiện chiến lược phát triển bền vững, dựa trên 3 giải pháp đồng bộ là: ứng dụng công nghệ cao một cách phù hợp theo lộ trình; quản trị bằng ứng dụng công nghệ thông tin trên cơ sở số hóa và cơ giới hóa cho tất cả các khâu trong chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp từ canh tác đến thu hoạch, vận chuyển, lưu kho, chế biến chuyên biệt theo nhóm cây ăn trái và cây công nghiệp với tổng vốn đầu tư tiếp ước khoảng 12.000 tỷ đồng.
Đồng thời, sẽ ứng dụng mô hình quản trị giao khoán trong nội bộ, tiến đến áp dụng nhân rộng hợp tác với nông dân bên ngoài, góp phần tạo ra chuỗi giá trị cho ngành nông nghiệp Việt Nam.
