Giới đầu tư đổ xô vào tài sản rủi ro cao nhờ điều kiện tín dụng dễ dàng

Sự cố vỡ nợ của quỹ đầu tư Archegos Capital Management tại New York (Mỹ) hồi tháng trước đã gây ra một đợt bán tháo cổ phiếu lớn và lan rộng tới các tổ chức tài chính liên quan trên toàn thế giới, dẫn đến những tổn thất nặng nề.

Mới đây, việc nhà điều hành du thuyền Mỹ Royal Caribbean Cruise của Mỹ phát hành trái phiếu mới hôm 29/3 cũng được xem là một trường hợp điển hình khác, gây ngạc nhiên cho nhiều người vì mức lãi suất đưa ra.

Lãi suất trái phiếu do Royal Caribbean Cruise phát hành được thiết lập ở mức 5,5%, thấp hơn đáng kể so với mức lãi suất 11,7% của trái phiếu bán ra hồi tháng 5/2020, sau khi hãng xếp hạng tín nhiệm S&P Global đã hạ bậc xếp hạng tín nhiệm của hãng này xuống mức B vào tháng 2/2021.

Các công ty trên thế giới đang ngày càng bán ra nhiều trái phiếu có xếp hạng dưới mức đáng đầu tư hoặc những trái phiếu được xếp hạng dưới BBB. Trong ba tháng đầu năm 2021, một lượng trái phiếu kỷ lục 208,3 tỷ USD đã được phát hành. Theo ước tính của thị trường, tổng số lượng trái phiếu "rác" đang lưu hành hiện vào khoảng 2.000 tỷ USD.

Một dấu hiệu khác của hoạt động cho vay rủi ro ngày càng tăng là nguồn cung nghĩa vụ nợ vay thế chấp (CLO) ngày càng tăng. CLO là một hình thức chứng khoán hóa trong đó các khoản thanh toán từ nhiều khoản vay doanh nghiệp cỡ vừa và lớn được gộp lại với nhau và chuyển cho các nhóm chủ sở hữu khác nhau trong các đợt khác nhau. 

Lượng CLO "còn tồn" ở mức 662,3 tỷ USD trong năm 2020, tăng 50% trong vòng 5 năm qua. Mức tăng này làm dấy lên những quan ngại vì sự "bành trướng" của các công cụ như vậy đã dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Trên thị trường chứng khoán, SPAC, hay còn gọi là các công ty mua lại có mục đích đặc biệt, là một công ty vỏ bọc niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán với mục đích mua lại một công ty tư nhân, do đó công khai mà không cần thông qua quy trình chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng truyền thống, đang ngày càng gia tăng. Các SPAC đã huy động được tổng cộng 217,9 tỷ USD trong thời gian từ giữa năm 2016 đến tháng 3/2021.

Một số thị trường chứng khoán châu Á đang muốn gia nhập vào cuộc đua này. Sở giao dịch Singapore (Xin-ga-po) có kế hoạch cho phép các SPAC được niêm yết sớm nhất là vào giữa năm 2021. Thị trường Hong Kong (Trung Quốc) và Indonesia cũng đang xem xét động thái tương tự, với hy vọng thu hút các công ty khởi nghiệp châu Á đầy triển vọng.

Phản ứng trước sự gia tăng sử dụng và mức độ phổ biến chưa từng có của SPAC trên thị trường chứng khoán Mỹ, một quan chức cấp cao của Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ (SEC) ngày 8/4 đã nói rằng ủy ban này đang "tiếp tục xem xét cẩn thận các hồ sơ và các mục tiêu riêng của SPAC.

Giới đầu tư cũng đang đổ xô vào tiền điện tử, đang ngày càng phổ biến như một phương tiện đầu tư thay thế. Giá trị của thị trường tiền điện tử lần đầu tiên đạt mức 2.000 tỷ USD trong tháng 4/2021, gần bằng với giá trị vốn hóa thị trường của Apple, công ty có giá trị vốn hóa cao nhất trên thế giới.

Kể từ cuộc khủng hoảng tín dụng toàn cầu năm 2008/2009, các cơ quan quản lý ngân hàng trên khắp thế giới đã siết chặt quy định nhằm tăng cường các hệ thống tài chính để ngăn chặn một khủng hoảng khác. 

Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh cho vay rủi ro đã có dấu hiệu hồi sinh. Nhiều khoản tiền đang "vượt qua" hệ thống ngân hàng truyền thống, được quản lý chặt chẽ và chảy qua một mạng lưới các doanh nghiệp đang cung cấp tài chính cho các doanh nghiệp và đầu tư có rủi ro cao.