Giá gạo có thể đạt mức cao nhất trong thập kỷ sau lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ

Theo Bloomberg, giá gạo sẽ tăng sau khi nhà xuất khẩu hàng đầu Ấn Độ cấm xuất khẩu một lượng lớn gạo. Điều này đã gây thêm căng thẳng cho thị trường lương thực toàn cầu vốn đã bị ảnh hưởng bởi thời tiết xấu và xung đột ngày càng trầm trọng ở Ukraine.

Ông Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, một trong những nhà xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới, cho biết: “Trong ngắn hạn, giá chắc chắn sẽ tăng lên, vấn đề chỉ là sẽ tăng cao đến mức nào. Và giá sẽ tăng đột biến chứ không tăng dần.”

Gạo rất quan trọng đối với khẩu phần ăn của hàng tỷ người dân ở châu Á và châu Phi, và giá gạo tăng cao sẽ gây thêm áp lực lạm phát và làm tăng hóa đơn nhập khẩu cho người mua. Hạn chế của Ấn Độ, áp dụng đối với các lô hàng gạo trắng phi basmati, nhằm mục đích kiểm soát giá nội địa. 

Động thái này diễn ra khi những lo ngại về những tác động của El Niño đối với tình hình sản, cung cấp lương thực ở khắp nơi. Bên cạnh đó, căng thẳng Nga - Ukraine kéo dài cũng tác động đến chuỗi cung ứng một số loại lương thực, trong đó có lúa mì. 

Ông Peter Timmer, Giáo sư danh dự tại Đại học Harvard, người đã nghiên cứu về an ninh lương thực trong nhiều thập kỷ, cho biết: “Lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ cần được nhìn nhận trong bối cảnh nhiều vấn đề đáng ngại hiện nay”.

Tại Việt Nam, một trong những nước xuất khẩu gạo lớn thế giới, giá gạo trắng 5% ở mức 600 USD/tấn và Thái Lan có thể làm theo điều đó, ông Chookiat cho biết trong một cuộc phỏng vấn. 

Giá gạo Thái Lan hiện gần ở mức cao nhất trong hai năm là 534 USD/tấn. Ông Chookiat cho rằng giá gạo Thái Lan có thể đạt mức cao nhất kể từ 2012.

Giá gạo tăng mạnh — cộng với giá lúa mì, ngô và các mặt hàng nông sản khác tăng trong tháng này — có vẻ sẽ thúc đẩy giá lương thực toàn cầu phục hồi sau một thời gian dài giảm. Chỉ số giá lương thực thế giới của Liên Hợp Quốc đạt mức thấp nhất kể từ tháng 4/2021 vào tháng 6 sau 5 lần giảm hàng quý.

Động thái mới nhất của Ấn Độ, cộng với việc hạn chế gạo tấm trước đó, ảnh hưởng đến 30% - 40% tổng lượng xuất khẩu của quốc gia này.

Ngân hàng đầu tư Nomura Holdings Inc. của Nhật Bản cảnh báo các hạn chế có thể được mở rộng, áp đặt với các loại gạo và nông sản khác trong trường hợp lượng mưa phân bố không đồng đều giữa các vùng canh tác của Ấn Độ và lạm phát trong nước gia tăng. 

Như ở thời điểm hiện tại lệnh cấm này có thể động đến dòng chảy gạo đến Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Indonesia và một loạt các quốc gia châu Phi.

Tuy nhiên, vẫn có một số lô hàng được phép xuất khẩu nếu được Chính phủ Ấn Độ cho phép nhằm giúp các quốc gia khác đảm bảo an ninh lương thực, tuỳ thuộc vào yêu cầu từ chính phủ các nước. Ngoài ra, xuất khẩu gạo đồ và gạo basmati vẫn tiếp tục, có thể xoa dịu tác động của lệnh cấm.

Bà Shirley Mustafa, một nhà kinh tế tại Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc, cho biết mức độ ảnh hưởng của lệnh cấm xuất khẩu gạo đối với các nước châu Á và Châu Phi phụ thuộc vào thời hạn của lệnh cấm và tình hình các quốc gia này đàm phán mua gạo thông qua kênh ngoại giao.

Bà Mustafa nói thêm các nhà nhập khẩu cũng có thể đa dạng hóa nguồn cung, với điều kiện là các hạn chế xuất khẩu không dẫn đến việc tăng giá từ những nguồn cung thay thể. Điều này có thể làm giảm nhu cầu, đặc biệt là đối với những quốc gia nhạy cảm về giá. 

“Thực tế đây là một trong những mối lo nhất”, bà cho biết.