FiinRatings: Dư nợ TPDN sẽ tăng 15 - 20% năm 2025 do các ngân hàng đẩy mạnh phát hành tăng vốn cấp 2

Tại báo cáo Tâm điểm Trái phiếu tháng 3 vừa công bố, các chuyên gia từ FiinRatings đánh giá, áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tập trung vào quý III/2025 và chủ yếu vẫn là trái phiếu bất động sản. 

Áp lực đáo hạn nằm ở quý III

Trong năm 2025, giá trị trái phiếu đáo hạn tập trung vào quý III và quý IV. Trong đó, chỉ riêng tháng 8 và tháng 12 đã đạt khoảng 35.000 tỷ đồng.

Đối với quý II, FiinRatings ước tính 40.600 tỷ đồng TPDN riêng lẻ sẽ đáo hạn. Cụ thể, 16.500 tỷ đồng đáo hạn thuộc về nhóm bất động sản chiếm tới 40,7% tổng giá trị, 11.900 tỷ đồng thuộc về lĩnh vực khác (chiếm 29,2% tổng giá trị) và 8.200 tỷ đồng (chiếm 20,2% tổng giá trị) thuộc về nhóm tổ chức tín dụng.

Một số tổ chức phát hành có giá trị đáo hạn lớn có thể kể đến Vietinbank (4.950 tỷ đồng), Wincommerce (3.000 tỷ đồng), TNR holdings (2.923 tỷ đồng) và Cho thuê tài sản TNL (2,862 tỷ đồng).

Về lượng phát hành mới, thị trường sơ cấp trong hai tháng đầu năm ghi nhận tổng giá trị phát hành chỉ đạt 5,5 nghìn tỷ với 4 đợt phát hành, giảm 44.1% so với cùng kỳ trước đó.

Trong đó, tháng 2 không ghi nhận phát hành mới ở cả 2 thị trường riêng lẻ và công chúng do diễn ra kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán. Hầu hết các lô TPDN mới được phát hành đến từ các tổ chức tín dụng nhằm bổ sung vốn cấp 2, chiếm 94,6% tổng giá trị phát hành.

"Chúng tôi dự báo rằng các ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát hành trái phiếu trong năm 2025 nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho tăng trưởng tín dụng và do yêu cầu giảm lãi suất tiết kiệm sẽ làm cho gia tăng khoảng cách giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng huy động tiền gửi", các nhà phân tích từ FiinRatings dự báo.

Mặt khác, giai đoạn đầu năm thiếu sự tham gia của nhóm doanh nghiệp phi tài chính. Trong thời gian tới, dự thảo sửa đổi nghị định 155 đưa ra quy định khắc khe hơn về hệ số nợ đối với doanh nghiệp phát hành có thể khiến hoạt động phát hành ra công chúng phần nào chịu tác động.

Cũng theo báo cáo, hoạt động mua lại TPDN lũy kế hai tháng đầu năm 2025 đạt hơn 17.200 tỷ VND (tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, giá trị mua lại trong tháng 2 chỉ đạt 3.850 tỷ VND, giảm 71,2% so với tháng 1, mức thấp nhất trong ba năm trở lại đây.

Tuy nhiên, so với đầu năm, thị trường ghi nhận thêm 77 lô TPDN có vấn đề trị giá 5,54 nghìn tỷ (tăng 2,32% so với quý IV/2024 và tăng 12,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá trị tăng thêm của số TPDN có vấn đề đã chạm mức thấp nhất kể từ khi giai đoạn đỉnh điểm của TPDN có vấn đề vào tháng 2/2023.

Trong đó, 63,4% giá trị đến từ nhóm bất động sản, các doanh nghiệp này đã có loạt lô TPDN giãn hoãn thời gian thanh toán trước đó và vẫn còn nghĩa vụ nợ đáo hạn lớn trong 12 tháng tới, báo hiệu tình trạng chậm trả/giãn hoãn tiếp tục trong năm 2025 đối với nhóm trên. 

Mặc dù vậy, nhờ lãi suất huy động bình quân kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng quốc doanh không tăng trong cả năm 2024 và đầu năm 2025 giúp mặt bằng lãi suất trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có cơ chế lãi suất thả nổi.

Trên thực tế, mặt bằng lãi suất huy động không ghi nhận thay đổi lớn từ cuối năm 2024 – đầu năm 2025 và duy trì ở mức thấp sau khi đã giảm sâu trước đó. Nhóm ngân hàng nhà nước giữ nguyên lãi suất huy động kể từ đợt giảm sâu tháng 4/2024 còn nhóm ngân hàng quốc doanh giảm khoảng 4,6 bps vào đầu năm 2025 trước khi tăng nhẹ 1bps vào tháng 2/2025.

Nhờ đó, lãi suất hiện dao động trong mức ổn định, tránh gia tăng áp lực chi phí lãi vay cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Đồng thời, hoạt động thị trường mở diễn ra tích cực nhằm góp phần kiểm soát áp lực tỷ giá mặc dù tỷ giá tiếp tục chịu áp lực từ nhu cầu ngoại tệ trong nước và bất ổn chính sách thương mại toàn cầu.

Dư nợ TPDN sẽ tăng 15 - 20% trong năm 2025

Về triển vọng TPDN năm 2025, FiinRatings dự báo giá trị dư nợ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ tăng 15 - 20% trong năm nay do các nguyên nhân: Các ngân hàng thương mại sẽ tiếp tục phải đẩy mạnh phát hành tăng vốn cấp 2 là TPDN nhằm đáp ứng yêu cầu tăng trưởng tín dụng như định hướng của Chính phủ trong khi mặt bằng lãi suất huy động được kiểm soát để không tăng.

Điều này sẽ tạo áp lực lên việc đáp ứng các chỉ tiêu an toàn vốn hiện tại như quy định về LDR và sử dụng vốn ngắn hạn cho vay dài hạn. Nhiều ngân hàng có kế hoạch tăng vốn cấp 1 (vốn cổ phần) nhưng đòi hỏi thời gian dài và phụ thuộc vào bối cảnh của TTCK để có thể thực hiện và hoàn tất.

Thứ hai là quy định mới về phát hành trái phiếu riêng lẻ và chào bán đại chúng được sớm kỳ vọng sẽ đi vào áp dụng trong nửa cuối 2025 làm cơ sở cho việc nâng cao chất lượng hàng hóa trái phiếu và thu hút nhà đầu tư tham gia kênh đầu tư này trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm được duy trì thấp.

Thứ ba, nhu cầu và áp lực tái tài trợ, tái cấu trúc vốn tăng cao từ các ngành có mức độ thâm dụng vốn lớn như bất động sản, năng lượng, xây dựng và vật liệu... trong các quý tới. 

Thứ tư là các ngân hàng vẫn là người mua chính đối với trái phiếu doanh nghiệp. Việc có chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cao sẽ làm cơ sở để các ngân hàng thương mại gia tăng tỷ trọng đầu tư hoặc cấu trúc tín dụng dưới hình thức TPDN. Và cuối cùng là sự tham gia của các định chế tài chính trung gian như bảo lãnh thanh toán vào các lô trái phiếu hạ tầng.