Elon Musk công khai chỉ trích Fed: Nâng lãi suất sẽ làm tiền gửi rút chạy mạnh hơn khỏi các ngân hàng

Fed tăng lãi suất, Elon Musk chê "ngu ngốc"

Sau khi thông báo nâng lãi suất lần thứ 9 liên tiếp vào hôm 22/3, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhận định hệ thống ngân hàng Mỹ vẫn "an toàn và khỏe mạnh".

Tuy nhiên, tỷ phú Elon Musk, CEO tập đoàn xe điện Tesla và nhà sáng lập công ty hàng không vũ trụ SpaceX, không đồng ý với nhận định này. “Ừmm … các ngân hàng đang sụp đổ mà”, vị tỷ phú đăng Twitter hôm 23/3.

Lời nói của Elon Musk có nhiều dẫn chứng trong thực tế. Silicon Valley Bank (SVB) – ngân hàng lớn thứ 16 nước Mỹ với hơn 200 tỷ USD tài sản – sụp đổ vào ngày 10/3 khi Tổ chức Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) vào tiếp quản hoạt động. Vài ngày sau, Signature Bank cũng bị đóng cửa.

First Republic - ngân hàng lớn thứ 14 đất nước – đã lao đao trong vài tuần qua, giá cổ phiếu rớt gần 90%. First Republic vẫn còn hoạt động là nhờ 11 ngân hàng lớn nhất Phố Wall cùng nhau góp 30 tỷ USD tiền gửi trong thời hạn ít nhất 120 ngày. Fed cũng phải mở một chương trình cho vay ưu đãi mới để hỗ trợ thanh khoản các ngân hàng.

Bên kia bờ Đại Tây Dương, ngân hàng lớn thứ 2 Thụy Sỹ là Credit Suisse bị UBS thâu tóm trong ngày cuối tuần 19/3 với giá chỉ hơn 3,2 tỷ USD.

Fed thừa nhận hệ thống ngân hàng thương mại gần đây có nhiều biến động, nhưng mục tiêu chống lạm phát vẫn là ưu tiên số 1. Vì vậy, ngân hàng trung ương Mỹ đã nâng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản (bps) vào ngày 22/3. Đây là lần nâng lãi suất thứ 9 liên tiếp của Fed trong một năm kể từ tháng 3/2022 đến tháng 3/2023.

Tỷ phú Elon Musk không đồng ý với chính sách này: “Một trong những động lực chính khiến dòng tiền gửi tháo chạy khỏi các ngân hàng là việc mọi người rút tiền khỏi các tài khoản tiết kiệm lãi suất thấp để chuyển sang các tài khoản thị trường tiền tệ (Tín phiếu Kho bạc) lãi suất cao hơn. Đợt nâng lãi suất ngu ngốc này sẽ làm làn sóng rút tiền càng thêm tồi tệ”.

Khi một người dùng Twitter gợi ý việc để GPT-4 (phiên bản trí thuệ nhân tạo AI tiếp theo của ứng dụng ChatGPT nổi tiếng) làm Chủ tịch Fed thay cho ông Powell, tỷ phú của Tesla trả lời: “Không ai có thể làm tệ hơn [ông Powell]”.

Các đợt nâng lãi suất liên tiếp của Fed đã khiến các doanh nghiệp vay nợ nhiều và phụ thuộc lớn vào dòng thu nhập tương lai như ngành công nghệ gặp nhiều khó khăn. Cổ phiếu công nghệ là nhóm lao dốc mạnh nhất thị trường chứng khoán Mỹ kể từ khi Fed thắt chặt tiền tệ.

Trong năm 2022, chỉ số thiên về công nghệ Nasdaq Composite mất 34% trong khi chỉ số đại diện thị trường S&P 500 và Dow Jones chỉ giảm lần lượt 20% và 9%. Trong năm 2023, nhà đầu tư hy vọng các đợt tăng lãi suất sẽ sớm kết thúc nên cổ phiếu công nghệ đã hồi phục phần nào. Nasdaq chỉ còn giảm 25,6% so với đầu 2022, S&P 500 và Dow Jones thấp hơn tương ứng 17,7% và 12,2%.

Bản thân cổ phiếu Tesla cũng thiệt hại nặng nề trong hơn một năm qua. Biểu đồ dưới đây cho thấy Tesla kết phiên 23/3 ở mức giá 192,2 USD/cp, tương ứng với vốn hóa 602 tỷ USD và giảm 52% so với đầu năm 2022.

Tuy nhiên theo các nhà phân tích, chính sách tiền tệ của Fed không phải là lý do duy nhất khiến cổ phiếu Tesla lao dốc, ngoài ra còn cần kể tới những ồn ào xoay quanh việc Elon Musk mua lại mạng xã hội Twitter với giá 44 tỷ USD. Để có tiền thực hiện thương vụ này, Elon Musk đã phải bán lượng cổ phiếu Tesla trị giá hàng chục tỷ USD, gây áp lực lên giá cổ phiếu xe điện này.

Ông Powell hứng nhiều chỉ trích

Elon Musk không phải người duy nhất chỉ trích chính sách tiền tệ của Fed.

Tối 22/4, ông Mark Zandi, Kinh tế trưởng của công ty phân tích Moody’s Analytics, gọi đợt tăng lãi suất gần đây nhất của Fed là “không cần thiết”.

“Quyết định tiếp tục nâng lãi suất của Fed trong lúc hệ thống ngân hàng đang rất mong manh quả thực là đáng thất vọng”, ông Zandi đăng tweet. “Giờ đây, Fed có nguy cơ đẩy lãi suất lên quá cao với tốc độ quá nhanh”.

Chủ tịch Fed Jerome Powell từng thừa nhận đã sai lầm khi liên tiếp khẳng định trong năm 2021 rằng lạm phát chỉ là “tạm thời” và kiên quyết giữ chính sách tiền tệ nới lỏng với lãi suất gần 0 quá lâu.

Fed nhận ra mối nguy lạm phát và bắt đầu nâng lãi suất và thắt chặt cung tiền vào tháng 3/2022 nhưng lạm phát vẫn tiếp tục đi lên đỉnh 9,1% vào tháng 6. Đến tháng 2 vừa qua, tỷ lệ lạm phát tính theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Mỹ là 6%.

Thượng Nghị sỹ Đảng Dân chủ Elizabeth Warren cũng không đồng tình với quyết định nâng lãi suất của Fed hôm 22/3. Bà Warren cho rằng Chủ tịch Fed Jerome Powell đã “làm việc một cách kém cỏi”, đồng thời khẳng định việc để ông Powell làm lãnh đạo ngân hàng trung ương Mỹ là rất “nguy hiểm”.

Trước đó vào hôm 14/3, bà Warren đổ lỗi cho ông Powell vì đã nới lỏng các quy định quản lý, khiến cho hoạt động ngân hàng thêm rủi ro và dẫn tới các vụ sụp đổ liên tiếp gần đây. 

Ngày 21/3 khi Fed chưa công bố tăng lãi suất, tỷ phú đầu cơ Bill Ackman đã nhận định: "Cục Dự trữ Liên bang không nên tăng lãi suất và gây thêm áp lực lên hệ thống vì sự ổn định tài chính là trách nhiệm trước tiên của Fed".