Điều gì khiến giá cà phê giảm mạnh sau khi chạm ngưỡng kỷ lục?

Áp lực lạm phát, lãi suất tăng khiến nhu cầu tiêu thụ giảm

Sau đợt tăng giá mạnh kéo dài trong 2 tháng 7 và 8 nhờ tồn kho ở mức thấp, giá cà phê trong nước bắt đầu hạ nhiệt trong suốt tháng 9 và đầu tháng 10. 

Tính đến ngày 5/10, giá cà phê ở khu vực Tây Nguyên dao động quanh mức 46.500-46.800 đồng/kg, giảm khoảng 8% so với ngưỡng kỷ lục gần 51.000 đồng/kg thiết lập hồi cuối tháng 8. 

Giá cà phê trong nước giảm cùng với nhu cầu suy yếu của thị trường thế giới do áp lực đồng USD tăng cao kỷ lục. 

Theo số liệu từ Cục Xuất nhập khẩu, giá cà phê robusta giao kỳ hạn tháng tháng 1/2023 và 3/2023 giảm lần lượt 3,6% và 3,5% trong tháng 9 xuống lần lượt 2.178 USD/tấn và 2.152 USD/tấn. 

Trên sàn New York, giá cà phê arabica kỳ hạn tháng 3/2023 cũng giảm 6,6% xuống 216,3 US Cent/pound. 

Hiện tại, thị trường thế giới đang lo ngại một cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu khiến nhu cầu tiêu thụ cà phê giảm. Người trồng cà phê Brazil cũng đnag đẩy mạnh bán ra, hàng vụ mới trong kho dồi dào trong khi kho lưu trữ hạn chế. Số liệu từ Công ty Cung ứng và Dự báo nông sản Conab Brazil dự báo sản lượng cà phê arabica niên vụ 2022-2023 đạt 32,41 triệu bao, tăng 3,1% so với niên vụ 2021-2022.

Trao đổi với người viết ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Cacao Việt Nam, đồng thời là Tổng Giám Đốc Công ty Cổ phần giám định Cà phê và hàng hóa XNK (Cafecontrol) cho biết thời gian qua, các nước tiêu thụ chính trong đó có Mỹ, Châu Âu, đồng loạt tăng mạnh lãi suất.

Điều này khiến chi phí kinh doanh của những công ty nhập khẩu tăng lên và hoạt động mua hàng cũng trầm lắng. Đây cũng là lý do vì sao hiện lượng tồn kho trong nước vẫn đang thấp nhưng diễn biến lại trái ngược so với giai đoạn tháng 7,8. 

“Nền kinh tế thế giới nhiều nước bước vào suy thoái nhiều nước phải tìm mọi biện pháp để hạn chế lạm phát, trong đó tăng lãi suất. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến nhu cầu tiêu thụ cà phê”, ông Hải cho biết.

Chuyên gia ngành cà phê Nguyễn Quang Bình (Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế-xã hội Quốc gia ) nhận định lạm phát đang tác động trực tiếp đến sức mua của cả người tiêu dùng lẫn các nhà kinh doanh cà phê. 

“Lạm phát cũng có nghĩa là sức mua giảm, chi phí tài chính cáo đối với các nhà kinh doanh hàng hóa và chi tiêu công của các chính phủ, ngoài ra nó còn ngăn cản tiết kiệm của người dân. Còn suy thoái lại đồng nghĩa với thất nghiệp, rủi ro vỡ nợ của các doanh nghiệp tăng và kinh tế gia đình khó khăn.

Chính vì thế, nên thấy trước lực mua bán hàng hóa xuất nhập khẩu giảm và sức tiêu thụ cà phê của người tiêu dùng các nước có thể bị hạn chế trong những tháng còn lại trong năm nay, thậm chí qua đến năm sau”, ông Bình nhận định. 

Mức lãi suất công bố hiện nay tại nước tiêu thụ cà phê hàng đầu đã lên đến 3% tới 3,25% so với đầu năm là 0%. Phía nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới cũng không nằm ngoài xu thế này. Brazil nâng mức lãi suất cơ bản lên 13,75%/năm, mức cao nhất tại nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latinh này kể từ tháng 12/2016.

Con số xuất khẩu cà phê trong tháng 9 cũng thể hiện sức tiêu thụ chậm lại. Theo ước tính của Cục Xuất nhập khẩu, xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong tháng 9 đạt 100 nghìn tấn, trị giá 240 triệu USD, giảm 11,1% về lượng và giảm 9,8% về trị giá so với tháng 8.  Giá cà phê xuất khẩu gần như đi ngang ở mức 2.399 USD/tấn. 

Mùa thu hoạch đang tới, áp lực nguồn cung đè nặng thêm lên giá cà phê?

Hiện Việt Nam chuẩn bị bước vào giai đoạn thu hoạch cà phê (bắt đầu từ tháng 11). Điều này khiến một số ý kiến lo ngại rằng giá vốn đang giảm vì thị trường tiêu thụ lắng xuống nay càng bị áp lực bởi nguồn cung dồi dào. 

Tuy nhiên, theo ông Hải, trong ngắn hạn chưa có áp lực nhiều vì sản lượng cà phê mọi năm sẽ tăng mạnh từ tháng 11 kéo dài đến tháng 1. Tuy nhiên năm nay, do ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu nên sản lượng có thể giảm hơn so với mọi năm. 

"Điều chúng tôi đang lo ngại là năm nay tình hình biến đổi khí hậu phức tạp, mưa nhiều khiến hoạt động chế biến trong thời gian thu hoạch trở nên khó khăn hơn, ảnh hưởng đến sản lượng và chất lượng cà phê. Dự kiến sản lượng cà phê năm nay giảm 10% so với năm ngoái xuống khoảng 1,6 triệu tấn", ông Hải nói.

Trả lời phỏng vấn trang Bloomberg, ông Phan Hùng Anh, Giám đốc điều hành của Công ty Cổ phần Thương mại Cà phê Quang Minh tại tỉnh Bình Dương, cho biết: “Chúng tôi lo ngại tình trạng thiếu hụt hàng sẽ kéo dài đến tháng 11. Lượng hàng nằm trong tay người dân có lẽ chỉ khoảng 2% sảng lượng hàng năm, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 13%”. 

Ngoài ra, đại diện Hiệp hội Cà phê - Cacao cho rằng nhu cầu tiêu thụ cà phê những tháng cuối năm cũng khó đoán định vì xung đột Nga - Ukraine, lạm phát tăng cao và nền kinh tế nhiều quốc gia vẫn đang suy thoái.

Cục Xuất nhập khẩu kỳ vọng đà giảm giá cà phê thời gian tới chậm lại khi tồn kho tại Mỹ ở mức thấp nhất trong vòng 23 năm qua.