Cơn bĩ cực của các hãng hàng không Đông Nam Á vì COVID-19

Ngày 18/5, Cơ quan Chính sách doanh nghiệp quốc gia Thái Lan đã chấp thuận kế hoạch tái cấu trúc. Phá sản là phần quan trọng nhất của kế hoạch. 

Ông Narumon Pinyosinwat, phát ngôn viên của chính phủ Thái Lan, xác nhận rằng Ủy ban giám sát các chính sách doanh nghiệp nhà nước đã đồng ý THAI nên phục hồi theo cách này. 

Với phần lớn thuộc sở hữu của Bộ Tài chính, THAI có khoản nợ tồn đọng khoảng 92 tỷ baht (2,8 tỷ USD). Khoảng 78% khoản nợ thuộc về các nhà đầu tư trái phiếu, theo dữ liệu do Bloomberg thu thập.

Nhà phân tích Tris Rating của S&P Global Ratings nhận định việc xem xét tái cơ cấu hãng bay bằng cách phá sản đã khiến giới quan sát không còn tin rằng chính phủ Thái Lan sẽ thực hiện hành động cần thiết để giúp THAI trả nợ kịp thời". S&P Global Ratings cũng đã hạ tín nhiệm trái phiếu của THAI từ A xuống BBB.

Ông Thiti Tantikulanan, Phó chủ tịch Kasikornbank, nói rằng những người giữ trái phiếu của Thai Airways đang theo dõi chặt chẽ để biết chi tiết về kế hoạch phục hồi của hãng. 

Ảnh hưởng của việc hạ mức tín nhiệm trái phiếu tới thị trường trái phiếu nói chung sẽ nhỏ vì đa số trái phiếu của Thai Airways nằm trong tay một nhóm các nhà đầu tư hạn chế.

"Những người nắm trái phiếu của Thai Airways đang theo dõi chặt chẽ để biết chi tiết về kế hoạch phục hồi của hãng", Thiti Tantikulanan, Phó chủ tịch Kasikornbank bình luận. Tuy nhiên, vị chuyên gia cho rằng, tác động đến thị trường trái phiếu nói chung sẽ ít vì trái phiếu của Thai Airways vốn chủ yếu bán cho một nhóm các nhà đầu tư hạn chế.

Từ năm 2013, Thai Airways đã báo lỗ gần như hàng năm, và áp lực tăng khi COVID-19 bùng phát. Hôm 18/5, giá cổ phiếu của hãng giảm 13%, xuống mức thấp nhất trong hơn một tháng và đã giảm hơn 90% từ mức đỉnh năm 1999.

Dù vậy, Thai Airways không phải là hãng đang nguy khốn tại Đông Nam Á. Hãng hàng không quốc gia Indonesia là Garuda Indonesia đã cho khoảng 800 nhân viên tạm nghỉ việc 3 tháng từ ngày 14/5, trong bối cảnh họ phải vật lộn để duy trì hoạt động mùa COVID-19.

Irfan Setiaputra, Giám đốc Garuda Indonesia, nhận định cho nhân viên nghỉ việc là một quyết định khó khăn với hãng, nhưng cần thực hiện để giúp đảm bảo sự bền vững của hãng trước khi hoạt động trở lại bình thường. 

"Chúng tôi quyết định cho nhân viên tạm nghỉ việc sau khi xem xét kỹ lưỡng các nhân viên và lợi ích của công ty nhằm tránh sự sa thải", Irfan thổ lộ.

Khủng hoảng đã buộc Garuda ngừng sử dụng 100 trong số 142 máy bay, số chuyến bay hàng ngày giảm 70% so với những ngày bình thường. Doanh thu hành khách và hàng hóa của hãng giảm 31,9% trong quí đầu tiên của năm 2020.

Trước đó, Garuda Indonesia đã thực hiện một số biện pháp để duy trì dòng tiền trong bối cảnh nhu cầu bay giảm mạnh do dịch bệnh bùng phát. Các biện pháp bao gồm giảm lương của nhân viên và giám đốc điều hành, hạ chi phí sản xuất và đàm phán lại thời hạn trả nợ với các đối tác và bên cho thuê máy bay.

Gerry Soejatman, chuyên gia hàng không của Indonesia, ước tính gần đây rằng các hãng hàng không quốc gia sẽ tiếp tục giảm công suất và dịch vụ trong vài tháng tới để tránh phá sản, đặc biệt là việc phục hồi nhu cầu của hành khách sẽ mất nhiều thời gian.

Mặt khác, "các hãng cần phải rất cẩn thận trong việc duy trì dòng tiền để tồn tại đến khi nhu cầu của hành khách trở lại bình thường", ông nói.

Hãng hàng không quốc gia Singapore Airlines (SIA) cũng đang hoạt động khá èo uột dù tiềm lực mạnh. Cuối tuần trước, hãng báo cáo khoản lỗ ròng 212 triệu USD cho năm tài chính kết thúc vào ngày 31/3. Đây là khoản lỗ đầu tiên trong lịch sử 48 năm của hãng.

Lợi nhuận hoạt động cả năm của SIA đã giảm 94,5% so với năm trước, do đại dịch dẫn đến sự sụp đổ trong nhu cầu đi lại chỉ trong qúi cuối của năm tài chính 2016. Hãng đạt hiệu suất mạnh trong 3 quí trước đó nhờ lưu lượng khách tăng và các sáng kiến chuyển đổi kinh doanh.

Goh Choon Phong, giám đốc điều hành SIA, nói rằng ông không biết khi nào ngành hàng không sẽ phục hồi. 

"Chẳng ai chắc chắn tốc độ phục hồi và các loại cải tiến quy định mà các quốc gia trên thế giới sẽ đưa ra để giải quyết nhu cầu kiểm soát virus", ông Goh phát biểu.

Ban lãnh đạo SIA đã giảm 96% chuyến bay. "Chúng tôi hiện hoạt động với công suất rất tối thiểu và hầu như không có doanh thu", ông Goh nói. Theo ông, hãng đang tìm cách huy động thêm 15 tỷ USD. SIA sẽ phát hành cổ phiếu mới cho các cổ đông hiện hữu để tăng khoảng 5,3 tỷ USD và phát hành trái phiếu chuyển đổi bắt buộc để có thêm 9,7 tỷ USD.

Temasek, cổ đông nắm 55% sở hữu hãng hàng không, đã cam kết sẽ gom hết mọi cổ phiếu và trái phiếu còn lại song không ai đăng ký. 

Cam kết của Temasek đã giúp SIA có một bảng cân đối tài chính thuộc hàng mạnh nhất trong ngành, theo ông Goh. "Nhiều người tin tăng trưởng sẽ trở lại vào một lúc nào đó. Vì vậy, rõ ràng, trong bối cảnh hiện nay, chúng tôi cũng sẽ phải thay đổi cách vận hành", CEO SIA tuyên bố.

Ở Maylaysia, giữa tháng 4, Bộ trưởng thương mại quốc tế và công nghiệp Mohamed Azmin Ali đã nhắc lại ý định hợp nhất hãng hàng không quốc gia Malaysia Airlines với hãng hàng không giá rẻ AirAsia Group như một lựa chọn để cứu Malaysia Airlines vốn đang thua lỗ, nay lại thêm khó vì đại dịch.

Cuộc thảo luận đã diễn ra năm ngoái, trước khi đại dịch này xảy ra. Nhưng theo ông Azmin Ali, họ cần tiếp tục thảo luận xem làm thế nào tốt nhất để có thể cứu  hãng bay. "Không có câu trả lời đơn giản. Mọi thứ rất tồi tệ, máy bay không bay. Chúng ta cần ngồi xuống và thảo luận về cách giải quyết những vấn đề này".

Azmin nói rằng, kể từ năm ngoái, Malaysia đã tìm kiếm một đối tác chiến lược cho Malaysia Airlines. 

"Chúng tôi cũng đã xem xét một số đề xuất đến từ những hãng quốc tế", ông nói." Bây giờ tình hình trở nên phức tạp hơn vì đại dịch. Chúng tôi đang xem xét tất cả các lựa chọn", ông nói thêm.

Bên cạnh các hãng hàng không quốc gia, những hãng bay giá rẻ ở Đông Nam Á cũng chật vật mùa dịch. Cebu Air, hãng giá rẻ lớn nhất Philippines thừa nhận họ đã trì hoãn kế hoạch mua khoảng 30 máy bay Airbus SE trị giá 6,8 tỷ USD đã đưa ra vào năm ngoái. Hãng cũng đang đàm phán với chính phủ để tìm kiếm hỗ trợ tài chính do đại dịch làm giảm nhu cầu đi lại.

Cebu thừa nhận họ đang xem xét kế hoạch dài hạn về đội phi cơ và đã bắt đầu thảo luận với các nhà cung cấp để thiết lập cơ chế linh hoạt nhằm thích ứng với tình hình hiện tại. 

Vào giữa tháng 3, các hãng vận tải Philippines dừng tất cả dịch vụ khi chính phủ khóa chặt lưu thông nhằm ngăn chặn lây lan virus. Sau đó, các hãng đã viết thư cầu cứu chính phủ để tìm nguồn tín dụng khẩn cấp và miễn các phí.