Chiến sự ở Ukraine chưa là gì, thị trường dầu mỏ còn phải đối mặt với một vấn đề đau đầu hơn

Biến động khôn lường

Giá dầu thô đang phục hồi và dự kiến sẽ chứng kiến nhiều đợt tăng sốc trong tương lai. Đối với người tiêu dùng, giá dầu tăng đồng nghĩa rằng giá xăng sẽ đắt đỏ hơn. Đối với nền kinh tế thế giới, điều đó có nghĩa là áp lực lạm phát sẽ phình to hơn.

Bên cạnh tác động lên người tiêu dùng, giá dầu leo thang cũng kéo chi phí vận hành của hàng loạt doanh nghiệp đi lên, đặc biệt là những công ty phụ thuộc vào xăng dầu như hàng không, vận tải, hóa chất và chế biến nhựa.

Cuộc xung đột quân sự Nga - Ukraine diễn ra ngay thời điểm giá dầu đã tăng cao do nguồn cung bị thắt chặt và nhu cầu lớn dần khi thế giới mở cửa trở lại. Giờ đây, khả năng thị trường mất đi 5 triệu thùng dầu thô mỗi ngày từ Nga càng gây thêm áp lực lên giá.

“Phạm vi biến động của giá dầu trong khoảng hai tuần bất kỳ là rất rộng. Chúng ta đã chứng kiến giá tăng từ 90 USD đến 130 USD/thùng trong một tháng. Sau đó, giá lại tụt từ 125 USD xuống 95 USD chỉ trong một tuần”, ông Daniel Pickering, CIO của hãng dịch vụ năng lượng Pickering Energy Partners, cho hay.

Vị giám đốc tiếp tục: “Tôi nghĩ những gì chúng ta đang thấy là một nỗi sợ. Thị trường băn khoăn về tương lai của hàng triệu thùng dầu do Nga sản xuất và điều đó sẽ gây ra biến động mạnh”.

Theo ông Pickering, nếu mọi lo lắng trở thành hiện thực, giá “vàng đen” có thể tăng cao hơn. “Bạn có thể kỳ vọng giá dầu lên 130 USD/thùng nếu chúng ta bắt đầu loại bỏ dầu thô của Nga”.

CIO Pickering ước tính, khoảng 2 đến 3 triệu thùng dầu thô của Nga đang bị đóng băng trên thị trường và không có khách mua. Dù vậy, Trung Quốc và Ấn Độ vẫn đang tiếp tục nhập khẩu dầu của Nga.

Chia sẻ với CNBC, bà Helima Croft, chiến lược gia hàng hóa cấp cao tại công ty dịch vụ tài chính RBC, cho hay “Tôi vẫn lạc quan về triển vọng giá dầu vì hiện chưa thấy bất kỳ ngã rẽ nào cho cuộc chiến ở Ukraine”.

Ở cuộc phỏng vấn khác với CNBC, ông Francisco Blanch, trưởng bộ phận giao dịch hàng hóa và phái sinh của Bank of America, dự đoán giá xăng dầu tại nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng cũng sẽ tăng do ảnh hưởng của chiến sự tại Đông Âu và thiếu hụt kho lưu trữ dầu mỏ.

Châu Âu sẽ cấm vận dầu thô của Nga?

Liên minh châu Âu (EU) đang thảo luận về việc cấm vận dầu thô của Nga, nhưng giữa các nước thành viên vẫn có sự bất đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do sự phụ thuộc của EU vào nguồn cung năng lượng của Nga.

Tuần trước, chính phủ các nước EU và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một loạt hội nghị thượng đỉnh nhằm tăng cường phản ứng của phương Tây trước cuộc tấn công của Moscow, cấm vận dầu mỏ của Nga là một trong các vấn đề được đưa ra bàn luận.

Ông Dan Yergin, Phó Chủ tịch hãng tư vấn IHS Markit, nhận định: “Tôi nghĩ khả năng châu Âu trừng phạt hoặc cấm vận dầu thô của Nga đang thực sự lớn dần và áp lực sẽ tăng lên trong tuần này”.

“Song, bất kỳ quyết định nào cũng phải được cân nhắc một cách cẩn thận, có sự tham vấn kỹ lưỡng với ngành công nghiệp dầu mỏ để giảm thiểu nguy cơ gián đoạn”, Phó Chủ tịch IHS Markit lưu ý.

Chuyên gia Helima Croft của RBC cho biết bà hoài nghị rằng liệu châu Âu có dám ban hành lệnh cấm hay không, khi mà lục địa già là thị trường xuất khẩu lớn nhất của dầu thô và khí đốt tự nhiên từ Nga.

“Tôi vẫn cho rằng Đức sẽ ngăn chặn EU cấm vận sản phẩm năng lượng của Nga. Vì lẽ đó, huyết mạch kinh tế, nguồn cung tài chính cho ông Putin sẽ không hao hụt mấy”, bà Croft nhấn mạnh.

Vấn đề đau đầu hơn

Trong vài ngày qua, các cơ sở khai thác của Arab Saudi đã bị phiến quân Houthi tấn công dữ dội bằng tên lửa và máy bay không người lái. Tập đoàn nhà nước Saudi Aramco cho biết vụ việc tạm thời chưa tác động đến nguồn cung.

Sau đó, chính quyền Riyadh phát đi tuyên bố sẽ không chịu trách nhiệm “cho bất kỳ cú sốc thiếu cung nào trên thị trường toàn cầu” cũng như cho việc giá dầu leo thang hậu các cuộc tấn công của lực lượng phiến quân.

Ông John Kilduff, đối tác của Again Capital, nhận thấy: “Arab Saudi đang tận dụng các cuộc tấn công của Houthi như một vỏ bọc để miễn trừ trách nhiệm đối với thị trường và người tiêu dùng…”

Vị chuyên gia lưu ý rằng mối quan hệ giữa Riyadh và Washington đã trở nên căng thẳng hơn dưới thời Tổng thống Joe Biden. Kể từ khi Moscow tiến quân vào Ukraine, Riyadh hoàn toàn im lặng và không hứa hẹn bơm thêm “vàng đen” ra thị trường.

“Arab Saudi đã nhiều lần từ chối lời kêu gọi bổ sung nguồn cung của chính quyền ông Biden. Điều này đang làm trầm trọng thêm vấn đề giá xăng dầu đối với người tiêu dùng toàn thế giới”, ông Kilduff nói thêm.

Ngoài ra, Arab Saudi còn là một trong các nước thành viên dẫn dắt OPEC+. Liên minh dầu mỏ đã nhất trí tăng sản lượng thêm 400.000 thùng/ngày trong mỗi tháng cho đến tháng 6 tới. Tại cuộc họp gần nhất, OPEC+ không hề phát tín hiệu sẽ cân nhắc tăng nguồn cung.

Phó Chủ tịch Dan Yergin của IHS Markit nói vương quốc dầu mỏ khó có thể cắt đứt liên hệ với OPEC+. Ông giải thích: “Quan hệ đối tác trong OPEC+ thực chất là một dạng thỏa thuận giữa Arab Saudi và Nga. Trước khi mọi thứ diễn ra, mối quan hệ này đã giúp ổn định thị trường năng lượng”.

Kể từ khi giá dầu sụp đổ vào năm 2014, mục tiêu của Arab Saudi là kéo Nga vào một thỏa thuận chung, thay vì đẩy Nga ra xa và biến họ trở thành một đối thủ của OPEC. Mối quan hệ Riyadh - Moscow đã trở nên thắm thiết hơn kể từ đó, ông Yergin nhận định.

Giữa lúc bị Arab Saudi quay lưng, chính quyền ông Biden đang tìm kiếm các nguồn cung khác từ Venezuela và Iran - hai quốc gia đang bị Washington trừng phạt.

Riêng Iran có thể bơm hơn 1 triệu thùng dầu trở lại thị trường mỗi ngày nếu thỏa thuận hạt nhân được tái ký. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đến nay vẫn chưa có tiến triển nào.

Các nhà sản xuất của Mỹ cũng có thể khai thác thêm, nhưng sản lượng tăng thêm trong năm nay không thể vượt quá 900.000 - 1 triệu thùng/ngày.

Bình luận về tình trạng thiếu hụt nguồn cung hiện nay, ông Pickering của Pickering Energy Partners nói: “Tôi không nghĩ các công ty dầu khí có đủ động lực để bắt tay vào khai thác lúc này. Giá cả biến động quá dữ dội. Chúng ta cần xem liệu chính phủ Mỹ có cung cấp bất kỳ hỗ trợ nào để họ an tâm hay không”.