Thời sự

Chỉ có 8 triệu trong số 52 triệu lao động đóng thuế thu nhập cá nhân

Tỷ trọng thuế gián thu đang tăng mạnh, và ngược lại, tỷ trọng thuế trực thu đang giảm nhanh. Nguyên nhân được cho là do thuế thu nhập doanh nghiệp giảm trong khi số lượng người nộp thuế thu nhập cá nhân cũng hạn chế.

	Chủ tịch VCCI: Cần tinh gọn bộ máy để tránh tăng thuế, phí dồn dập và tận thu
	Bà Phạm Chi Lan: ‘Đất đặc khu ít, hàng vạn người dân dễ bị đẩy ra để làm dự án’

Theo Báo cáo Công bằng thuế Việt Nam của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), nguồn thu ngân sách từ thuế chiếm từ 70% đến 80%. Tuy nhiên, tốc độ tăng tổng thu thuế trên GDP giảm dần từ mức 24% (2006-2008) xuống 18% (2014-2016).

chi co 8 trieu trong so 52 trieu lao dong dong thue thu nhap ca nhan

Chỉ có 8 triệu trong số 52 triệu lao động đóng thuế thu nhập cá nhân

Tỷ trọng thuế gián thu đang tăng mạnh, và ngược lại, tỷ trọng thuế trực thu đang giảm nhanh. Năm 2006, tỷ trọng thuế trực thu là gần 50% và tỷ trọng thuế gián thu là hơn 40%. Nhưng đến năm 2016, thuế trực thu chỉ chiếm tỷ trọng 35%, còn thuế gián thu đã tăng lên trên 60%. Ngay cả khi loại bỏ đi thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế xuất-nhập khẩu, thuế gián thu cũng đã vượt thuế trực thu trong năm 2016. Điều này chưa phù hợp với yêu cầu chủ trương cải cách thu thuế.

Nguyên nhân được cho là do thuế thu nhập doanh nghiệp giảm trong khi số lượng người nộp thuế thu nhập cá nhân cũng hạn chế.

Nguồn: VEPR

Tỷ trọng thuế thu nhập cá nhân trong tổng thu thuế từ mức 2% (2006) lên mức 8% (2016). Tỷ trọng thuế thu nhập cá nhân trong tổng thu ngân sách nhà nước tăng ở mức khiêm tốn từ 2% lên 6% trong cùng giai đoạn. Theo PGS.TS. Vũ Sỹ Cường, trong số 52 triệu lao động chỉ có khoảng 8 triệu người nộp thuế thu nhập cá nhân thường xuyên.

Nhìn chung nếu gián thu tăng mạnh hơn trực thu thì xu hướng chung của việc thu thuế có tính chất lũy tiến thấp, ông Cường cho biết thêm.

Tỷ trọng thuế trực thu của Việt Nam thấp hơn các nước OECD, Philippines, Indonesia, Malaysia; bằng với Thái Lan và cao hơn mức trung bình của các nước có thu nhập trung bình thấp. Trong khi đó, tỷ trọng thuế gián thu của Việt Nam chỉ thấp hơn Thái Lan và mức trung bình của các nước thu nhập trung bình thấp, còn cao hơn các nước còn lại (2016).

Ông Cường cho biết thêm Việt Nam đã thực hiện ưu đãi thuế cho doanh nghiệp từ những năm 90. Tuy nhiên đến nay, nước ta có rất ít thống kê cho thấy thất thoát của việc ưu đãi thuế này là gì.

“Chúng ta vẫn thường đề cập Samsung tạo ra bao nhiêu việc làm mỗi năm, đóng góp lớn vào GDP cả nước, tuy nhiên những lợi ích này quy đổi thành tiền là bao nhiêu? hay thất thu từ thuế là bao nhiêu thì vẫn chưa biết”.

Năm 2016 là năm đầu tiên Bộ công bố số liệu thất thu ưu đãi thuế doanh nghiệp. Theo đó mức thất thu từ ưu đãi thuế lên tới 64.000 tỷ đồng, tương đương 5,8% tổng thu ngân sách nhà nước.

Theo thống kê của Bộ Tài chính, có 100 doanh nghiệp nhận miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp lớn nhất, chưa kể ưu đãi về đất đai và các ưu đãi khác. Trong đó Samsung là một trong những doanh nghiệp nhận ưu đãi lớn nhất.

Đối với việc thu thuế đối với khu vực không chính thức, việc thu thuế khu vực kinh tế không chính thức cũng rất khó. Nhiều hộ gia đình đăng ký kinh doanh nhưng không đóng thuế. Điều này khiến việc tiếp cận số liệu tỷ lệ hộ nộp thuế so với hộ không nộp thuế khó khăn. Vì vậy, nếu thực hiện ý tưởng tính thêm khu vực kinh tế phi chính thức vào GDP mà không thu thế khu vực này thì rủi ro rất cao.