Xuất khẩu hồ tiêu đối mặt với thách thức từ đầu năm

Những thách thức về giá, chất lượng, rào cản kỹ thuật buộc ngành hồ tiêu phải thay đổi để giữ vững vị thế ông lớn (Ảnh: Nhipcaudautu.vn)

Giá tiêu đang giảm

Tính tới đầu tháng 2, giá thu mua hạt tiêu đen ở vùng Đông Nam Bộ tiếp tục giảm sâu so với thời điểm cuối năm trước. Trong đó, giá tiêu tại các vùng nguyên liệu Gia Lai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đắk Lắk, Đồng Nai chỉ ở 121.000 – 125.000 đồng/kg. Trong khi vào giữa năm 2016, hồ tiêu có giá lên đến 180.000 đồng/kg.

Bà Nguyễn Mai Oanh - Phó chủ tịch Hiệp hội hồ tiêu (VPA) cho hay: "Giá hồ tiêu trên thị trường xuống thấp là do ảnh hưởng của yếu tố cung cầu, tức là nguồn cung lớn, trong khi nhu cầu không tăng tương ứng. Hiện tại, giá hồ tiêu khó có thể tăng trở lại, ít nhất là trong vài tháng tới đây".

Nguồn: Cục chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối

Nhìn lại năm 2016, giá xuất khẩu bình quân của tiêu đen giảm 1.383 USD xuống 7.636 USD/tấn và tiêu trắng giảm 1.777 USD xuống 11.191 USD/tấn. Giá giảm phần lớn do chất lượng tiêu của Việt Nam không cạnh tranh được với các nước sản xuất lớn khác như Indonesia, Ấn Độ, Brazil.

Giá xuất khẩu tiêu đen qua các năm (Nguồn VPA)

Giá xuất khẩu tiêu trắng qua các năm (Nguồn: VPA)

Khảo sát mới đây, VPA cũng cho biết, trong dân đang còn tồn một số lượng lớn hồ tiêu, trung bình đạt vài tấn mỗi hộ. Không những vậy, trước thông tin giá tiêu có thể tăng, một số thương lái mua tiêu từ giữa năm trước đã ghim hàng lại không bán. Theo đó, sản lượng hồ tiêu trong năm nay ước đạt khoảng 180.000 tấn. Nguồn cung hồ tiêu dư thừa trong khi giá thị trường chưa có dấu hiệu phục hồi sẽ là áp lực lớn cho toàn ngành.

Theo bà Oanh: "Giá tiêu tiếp tục giảm vì chất lượng hồ tiêu Việt Nam hiện nay không đảm bảo yêu cầu của một số nước. Nguyên nhân, ngành tiêu chạy theo năng suất mà bỏ qua chất lượng và an toàn thực phẩm. Mặt khác, các nước nhập khẩu ngày càng khó tính về yêu cầu chất lượng nên xuất khẩu tiêu của trong năm nay sẽ hết sức vất vả".

Nguy cơ mất thị trường lớn

Ngay từ đầu năm 2017, Liên minh châu Âu (EU) - thị trường quan trọng của tiêu Việt Nam đã lên tiếng cảnh báo về chất lượng tiêu nhập khẩu vào thị trường này.

Theo VPA, trước đây dư lượng tối đa cho phép (MRL) đối với Metalaxyl trên hồ tiêu xuất khẩu vào EU là 0,1 ppm. Tuy nhiên, Ủy ban châu Âu (EC) đang kiến nghị áp dụng MRL cho phép lên 0,05 ppm.

Trước đó, hiệp hội Gia vị châu Âu đã phân tích 799 mẫu tiêu đen Việt Nam nhập vào EU trong năm 2016. Kết quả, chỉ có 17% số mẫu có dư lượng tối đa Metalaxyl dưới 0,05 ppm.

Như vậy, nếu kiến nghị của EC được thông qua, hồ tiêu Việt Nam sẽ gặp khó khăn khi suất khẩu vào châu Âu trong năm nay.

Trả lời xoay quanh vấn đề này, bà Oanh cho biết, hiện các doanh nghiệp, nhà nhập khẩu đang ở trong trạng thái chờ xem kiến nghị của EC có được thông qua hay không. Theo đó, các nhà xuất khẩu tiêu nội địa sẽ giảm lượng tiêu giao dịch. Cụ thể, lượng hồ tiêu xuất khẩu trong tháng 1 giảm 37% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt khoảng 8.000 tấn.

Bà Oanh còn cho biết, xuất khẩu tiêu vào Mỹ cũng gặp khó khăn trong thời gian tới bởi hàng rào kỹ thuật dựng lên ở thị trường này ngày một nhiều. Bởi ngoài định về dư lượng tối đa cho phép của một số hoạt chất trừ sâu bệnh, thị trường này còn quy định tăng kiểm tra một số chất khác, như chất dầu khoáng (Pyrrolizidinalkaloilds) được sử dụng quá trình đóng gói, vận chuyển và chất tạo khói nhiễm bẩn (Anthraquinone) có trong quá trình sấy, chế biến sai quy cách.

Bà Oanh nhấn mạnh, với yêu cầu khắt khe về sản phẩm thì buộc ngành hồ tiêu phải thay đổi quy trình khép kín từ thu hoạch đến chế biến để thỏa mãn mọi tiêu chuẩn đưa ra từ các thị trường nhập khẩu.

Theo số liệu của VPA, trong năm 2016 hồ tiêu Việt Nam đã có mặt ở 109 Quốc gia và vùng lãnh thổ. Tuy số lượng thị trường có tăng nhưng chỉ có thị trường Châu Mỹ và Châu Phi là duy trì được tốt lượng tiêu nhập khẩu, các thị trường quan trọng là Châu Âu và Châu Á đều giảm nhập khẩu.

Lượng tiêu Việt Nam xuất khẩu vào các thị trường qua các năm