Vụ 'Mất kiểm soát thuốc trừ sâu': Phải chặn từ gốc

Nhiều nông dân cho biết chi phí thuốc trừ sâu ngày càng tăng - Ảnh: K.NAM

Theo Cục BVTV, ngoài 620 tên thuốc đã được loại khỏi danh mục được phép sử dụng, thời gian tới Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục loại thêm khoảng 1.000 tên thuốc, chỉ giữ lại khoảng 3.000 tên thuốc trong danh mục.

Khuyến khích sử dụng vì lợi nhuận?

Theo kết quả nghiên cứu về thực trạng sử dụng thuốc trừ sâu ở ĐBSCL được Trung tâm BVTV phía Nam công bố tại một hội nghị về sản xuất nông nghiệp mới đây ở ĐBSCL, có đến 58% nông dân sử dụng thuốc trừ sâu trong 1-40 ngày đầu sau gieo sạ, phổ biến nhất là thuốc Abamectin, Chief và Fenobucarb.

Cũng theo công bố này, lợi ích kinh tế của những lần phun thuốc đầu vụ rất ít hoặc là không có. Ngược lại, việc phun thuốc trừ sâu quá nhiều vào đầu vụ chỉ làm cho sinh thái trong ruộng lúa bị tổn thương và gây cháy rầy gấp 10 lần.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ cho thấy ngoài sự thiếu hiểu biết của một số nông dân, chính các nhà sản xuất và kinh doanh thuốc BVTV cũng chịu trách nhiệm về việc lạm dụng thuốc BVTV trong sản xuất nông nghiệp.

Với đội ngũ nhân viên tiếp thị hùng hậu, nhiều nhà sản xuất và đại lý xuống tận chân ruộng để mời nông dân mua thuốc BVTV với nhiều chính sách khuyến khích, thậm chí bán chịu cho nông dân.

Trong khi đó, theo ông H. - chủ đại lý phân bón và thuốc trừ sâu ở huyện Tân Hiệp (Kiên Giang), nhiều công ty mang tiếng là sản xuất thuốc BVTV nhưng thực chất chỉ đi đăng ký lưu hành sản phẩm theo quy định, sau đó thuê nhà máy gia công, in bao bì rồi đem đi phân phối cho nông dân.

"Các đại lý phân phối cũng đóng vai trò rất quan trọng. Tỉ lệ lợi nhuận chiết khấu bình quân khoảng 30%, cao hơn cả kinh doanh thuốc tân dược trị bệnh cho người" - ông H. nói.

Khó kiểm soát?

Ông Trần Quang Giàu - chi cục trưởng Chi cục BVTV, thuộc Sở NN&PTNT tỉnh Kiên Giang - cho hay về mặt quản lý nhà nước, cơ quan này sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra ngẫu nhiên theo định kỳ.

Tuy nhiên, nội dung kiểm tra chủ yếu là thành phần, hàm lượng hóa chất so với bao bì, nhãn hiệu đã đăng ký và được Cục BVTV cấp chứng nhận lưu hành.

Trong khi đó, dù vừa được đưa ra khỏi danh mục nhưng hai hoạt chất là 2,4D và Paraquat (trong thuốc diệt cỏ, rất độc hại) vẫn được phép lưu hành tại VN đến ngày 8-2-2019.

Do đó, theo ông Nguyễn Văn Nguyên - chánh thanh tra Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, sau thời điểm này cơ quan chức năng mới thanh tra, kiểm tra việc mua bán, sử dụng thuốc BVTV chứa 2 hoạt chất trên.

Ông Nguyễn Thành Phước - chi cục trưởng Chi cục BVTV tỉnh Sóc Trăng - thừa nhận chỉ có thể khuyến cáo người dân sử dụng thuốc BVTV sao cho an toàn, không sử dụng nhóm lân hữu cơ và clo hữu cơ vì có tính độc cao, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường.

Tuy nhiên, nhiều nông dân và người bán không biết chính xác trong chai thuốc có những hoạt chất gì, có bị cấm sử dụng hay không. Cái họ quan tâm là giá cả và hiệu quả sử dụng.

"Sản xuất an toàn không có nghĩa là không sử dụng thuốc BVTV, vấn đề là mua thuốc có nguồn gốc, đúng chất lượng và còn tùy chữ tín và cái tâm của người sản xuất" - ông Phước nói.

Xây dựng cơ sở dữ liệu, hướng dẫn sử dụng

Nhiều chuyên gia cho rằng muốn thay đổi việc lạm dụng thuốc BVTV, cả hệ thống phải vào cuộc, trước mắt cần tăng biện pháp chế tài, thúc đẩy mạnh hơn chính quyền cơ sở xử lý nạn lạm dụng thuốc BVTV.

Vì nhiều nông dân biết nguy hiểm nên trồng riêng nông sản cho gia đình mình ăn, còn hàng đem bán vẫn phun thuốc...

TS Hồ Thanh Bình - trưởng khoa nông nghiệp và tài nguyên thiên nhiên ĐH An Giang - cho rằng đang thiếu cơ sở dữ liệu về thuốc BVTV, người dân chỉ làm theo kinh nghiệm.

Đặc biệt, gần như chưa có nghiên cứu nào về dư lượng hóa chất trong thuốc BVTV được công bố rộng rãi.

"Việc quản lý nhà nước về sử dụng thuốc BVTV hiện chưa chặt chẽ, nhất là khâu sản xuất và sử dụng" - ông Bình nói.

Cũng theo ông Bình, Cục BVTV có đơn vị quản lý, nhưng gần như nông dân chưa tiếp cận được thông tin.

Chẳng hạn khi lúa bị muỗi hành, nông dân tự tìm thuốc để diệt chứ không được khuyến cáo nên sử dụng loại thuốc gì hay hóa chất nào...

"Theo tôi, Nhà nước cần xây dựng cơ sở dữ liệu về hoạt chất, thời gian cách ly để nông dân tìm hiểu và sử dụng đúng" - ông Bình đề nghị.

Mất kiểm soát thuốc trừ sâu Chỉ 8 tháng đầu năm, Việt Nam đã nhập trên nửa tỉ USD thuốc trừ sâu và nguyên liệu. Nhiều nơi, một vụ lúa xịt ...

Việt Nam nhập ‘khủng’ thuốc trừ sâu từ Trung Quốc Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, khối lượng nhập khẩu phân bón tám tháng đầu năm 2017 của nước ta đạt gần 33 triệu tấn ...

Trứng nhiễm thuốc trừ sâu từ châu Âu lan sang châu Á Hồng Công (Trung Quốc) đã phát hiện các mẫu trứng nhập từ Hà Lan nhiễm Fipronil, loại thuốc trừ sâu độc hại bị cấm trong ...

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/