VCCI: Hạ giới hạn tỷ lệ sở hữu trong ngân hàng lúc này là chưa phù hợp

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có một số ý kiến đóng góp Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), trong đó đề xuất không nên hạ giới hạn tỷ lệ sở hữu của cá nhân, tổ chức và nhóm cổ đông tại ngân hàng. 

Cụ thể, Điều 54 của Dự thảo đề xuất giảm sở hữu tối đa của cá nhân từ 5% xuống 3%, của tổ chức từ 15% xuống 10% và của nhóm cổ đông liên quan từ 20% xuống 15%. VCCI cho rằng sự thay đổi này, cùng với việc mở rộng khái niệm người có liên quan, nhằm chống tình trạng sở hữu chéo, tăng sự minh bạch và an toàn cho hệ thống ngân hàng.

Tuy nhiên, theo VCCI, tăng tính an toàn cho hệ thống ngân hàng là cần thiết, song biện pháp giảm tỷ lệ sở hữu tối đa có thể không phù hợp vào thời điểm này. Theo cơ quan này, tỷ lệ sở hữu tối đa tại Việt Nam đã thuộc nhóm tương đối thấp, nhưng tình trạng cấp tín dụng tập trung vẫn còn tồn tại. Do đó, giới hạn tỷ lệ sở hữu không thực sự phát huy tác dụng.

VCCI nhận định rằng bản thân tỷ lệ sở hữu cao không phải là vấn đề trực tiếp gây mất an toàn hệ thống ngân hàng mà gián tiếp gây xung đột lợi ích, khiến xảy ra tình trạng cấp tín dụng tập trung. 

Đồng thời, VCCI cho rằng tỷ lệ sở hữu tối đa quá thấp ảnh hưởng đến việc quản trị ngân hàng. Khi sở hữu tỷ lệ vốn quá thấp, các cổ đông sẽ không thực sự gắn bó với hoạt động kinh doanh ngân hàng. Ngoài tiền bạc, các cổ động lớn còn mang công nghệ, quy trình quản trị giúp ngân hàng hoạt động tốt hơn.

Ngoài ra, theo VCCI, việc thay đổi pháp luật theo Dự thảo sẽ yêu cầu các cổ đông có phương án và lộ trình giảm tỷ lệ sở hữu, không đảm bảo nguyên tắc bảo vệ quyền tài sản theo Hiến pháp.

Vì vậy, VCCI đề xuất sửa đổi theo hướng thay vì giảm tỷ lệ sở hữu, cần quy định chặt chẽ hơn về điều kiện và thủ tục cấp tín dụng cho khách hàng liên quan tới cổ đông sở hữu từ 3% trở lên đối với cá nhân, 5% đối với tổ chức và 10% đối với nhóm cổ đông. Trong trường hợp vẫn quy định giảm tỷ lệ sở hữu thì không nên áp dụng hồi tố đối với các trường hợp đã sở hữu trước ngày luật có hiệu lực.

Ngoài ra, VCCI cũng có thêm một số kiến nghị đối với Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Cụ thể, Điều 34.2 của Dự thảo có quy định hạn chế thành viên hội đồng quản trị của tổ chức tín dụng không đồng thời là người quản lý, điều hành doanh nghiệp khác. VCCI cho rằng việc hạn chế điều kiện thành viên hội đồng quản trị như Dự thảo có thể dẫn đến việc khó tìm được người đủ năng lực, kinh nghiệm, kiến thức.

VCCI đề xuất quy định chặt chẽ về điều kiện và thủ tục cấp tín dụng đối với các doanh nghiệp mà thành viên hội đồng quản trị có lợi ích liên quan, chứ không nên hạn chế như trong Điều 34.2.

Điều 92.4 của Dự thảo quy định khách hàng có trách nhiệm sử dụng vốn vay đúng mục đích đã cam kết. Theo VCCI, quy định này dễ dẫn đến việc hình sự hóa quan hệ dân sự kinh tế.

Thay vào đó, VCCI kiến nghị cơ quan soạn thảo làm rõ quy định trên theo hướng: Khách hàng có nghĩa vụ sử dụng vốn vay đúng cam kết với ngân hàng. Khách hàng có quyền thay đổi mục đích sử dụng vốn nếu được ngân hàng đồng ý hoặc ngân hàng biết mà không phản đối trong một khoảng thời gian hợp lý.