‘Vắc xin COVID-19 tốt nhất đơn giản là loại sẵn có mà bạn có thể tiêm ngay bây giờ’

Theo hai nhà nghiên cứu sau tiến sỹ Wen Shi Lee và Hyon Xhi Tan tại Viện nghiên cứu Peter Doherty về bệnh nhiễm và miễn dịch (Australia), định nghĩa "vắc xin COVID-19 tốt nhất" thực sự không phải là việc đơn giản. 

Liệu đó có phải là loại vắc xin giúp bảo vệ bạn khỏi virus, là loại giúp bạn miễn nhiễm với những biến chủng đang lây lan nhanh, hay đó là loại chỉ cần tiêm một mũi thay vì hai mũi?

Ngay cả khi chúng ta có thể tìm ra câu trả lời cho câu hỏi trên, dường như nó vẫn chưa đúng trong trường hợp thế giới có nhiều loại vắc xin để lựa chọn. Hiện tại, để chiến đấu với đại dịch, đại đa số mọi người sẽ được tiêm bất kỳ loại vắc xin nào có sẵn, cho đến khi thế giới có hàng trăm nghìn loại vắc xin COVID-19. 

"Vì thế vắc xin COVID-19 tốt nhất sẽ là loại vắc xin sẵn có để bạn tiêm ngay bây giờ", hai chuyên gia khẳng định.

Khó có thể so sánh hiệu quả của các loại vắc xin với nhau

Theo hai chuyên gia, nhiều người cho rằng có thể dựa vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 trên quy mô lớn với hàng nghìn tình nguyện viên để tìm câu trả lời vắc xin nào là tốt nhất. Do đây là giai đoạn thử nghiệm đánh giá hiệu quả và độ an toàn của vắc xin và các nhà chức trách cũng dựa vào đây để phê duyệt vắc xin. Tuy nhiên rất khó để so sánh hiệu quả của các loại vắc xin với nhau.

Ví dụ, trong báo cáo thử nghiệm giai đoạn 3, hiệu quả trong ngăn ngừa triệu chứng của vắc xin Pfizer là 95%, còn AstraZeneca báo cáo hiệu quả 62-90%, tùy thuộc vào liều tiêm.

Nếu so sánh kết quả thử nghiệm sẽ rất phức tạp bởi thử nghiệm diễn ra ở nhiều địa điểm và thời gian khác nhau. Điều này có nghĩa tỷ lệ lây nhiễm trong cộng đồng, các biện pháp y tế đã áp dụng và vai trò kết hợp của các biến thể rất khác nhau.

Hơn nữa, những người tham gia thử nghiệm cũng khác nhau về độ tuổi, dân tộc, bệnh lý tiềm ẩn.

Nếu muốn so sánh, phải so sánh dựa trên các yếu tố giống nhau

Vậy nếu có thể so sánh kết quả của những người nhận loại vắc xin A với những người nhận loại vắc xin B trong cùng một thử nghiệm thì có thể tìm được câu trả lời "vắc xin nào tốt nhất hay không".

Thử nghiệm như thế đang được tiến hành ở Anh nhằm so sánh hai loại vắc xin của AstraZeneca và Valneva. Giai đoạn 3 thử nghiệm sẽ kết thúc vào cuối năm nay.

Trong khi chờ đợi kết quả thử nghiệm, có thể tham khảo hiệu quả của vắc xin trên thực tế tại các nước đã triển khai các loại vắc xin khác nhau trong cùng một cộng đồng.

Kết quả ghi nhận cho thấy như ở Anh, hai loại vắc xin của Pfizer/BioNTech và AstraZeneca đều đạt hiệu quả như nhau, cùng đáng tin cậy trong ngăn ngừa mắc triệu chứng, nhập viện và tử vong. Qua đây có thể thấy kết quả thử nghiệm lâm sàng không phải lúc nào cũng giống thực tế.

Khi nguồn cung vắc xin nhiều, vắc xin tốt nhất có thể là kết hợp nhiều vắc xin với nhau

Theo hai chuyên gia, vắc xin bạn tiêm ngày hôm nay có thể không phải là loại vắc xin COVID-19 cuối cùng bạn tiêm. Khi khả năng miễn dịch suy giảm một cách tự nhiên sau khi chủng ngừa, việc tiêm định kỳ sẽ cần thiết để duy trì hiệu quả bảo vệ.

Nghiên cứu đầy hứa hẹn từ Tây Ban Nha cho thấy kết hợp nhiều loại vắc xin COVID-19 vẫn an toàn và có thể kích hoạt các phản ứng miễn dịch rất mạnh. Vì vậy, đây có thể là một chiến lược khả thi để duy trì hiệu quả vắc xin cao theo thời gian.

Nói cách khác, vắc xin "tốt nhất" trên thực tế có thể là sự kết hợp nhiều loại vắc xin khác nhau.

Dù các loại vắc xin hiện tại vẫn cho thấy khả năng bảo vệ trước các biến chủng với cảu virus SARS-CoV-2, các nhà sản xuất vắc xin trên thế giới, trong đó có Moderna đang nghiên cứu vắc xin tiêm nhắc lại chống từng biến thể riêng.

Vắc xin dù ít nhưng có ý nghĩa lớn với việc đưa thế giới trở lại cuộc sống bình thường trước COVID-19

Theo đánh giá của hai chuyên gia Wen Shi Lee và Hyon Xhi Tan trên trang web The Conversation, vắc xin tốt nhất chính là loại vắc xin có sẵn vì giúp ngăn ngừa mắc COVID-19, giảm lây lan và giảm nguy cơ mắc bệnh nặng.

Xét theo mục đích trên, tất cả các loại vắc xin COVID-19 hiện nay đều làm rất tốt.

Đại dịch COVID-19 vẫn là một đại dịch diễn biến khó lường, với các biến thể virus đáng lo ngại, nguồn cung vắc xin không ổn định, khả năng bùng phát dịch ở nhiều khu vực và phản ứng của nhiều nước khác nhau, chờ đợi một loại vắc xin hoàn hảo là tham vọng khó đạt được.

"Mỗi loại vắc xin được phân phối, cung ứng dù ít nhưng có ý nghĩa quan trọng đối với hành trình thế giới trở về cuộc sống bình thường trước COVID-19", hai chuyên gia khẳng định.