Trung Quốc sẽ công bố gói kích thích mới trong tuần này, quy mô phụ thuộc vào bầu cử Mỹ

Chờ đợi bầu cử Mỹ

Các nhà phân tích dự đoán quy mô gói kích thích tài khóa tiếp theo của Trung Quốc sẽ chịu ảnh hưởng từ kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.

Giới đầu tư kỳ vọng Bắc Kinh sẽ công bố chi tiết gói tài khóa nhằm hỗ trợ nền kinh tế vào ngày 8/11. Đó là lúc quốc hội Trung Quốc kết thúc kỳ họp kéo dài 5 ngày. Tại kỳ họp này năm ngoái, Trung Quốc đã ra quyết định hiếm thấy là tăng tỷ lệ thâm hụt tài khóa.

Năm nay, kỳ họp kết thúc chỉ vài ngày sau khi các cử tri Mỹ đi bầu tổng thống. Dự kiến các điểm bỏ phiếu sẽ đóng cửa trong ngày 5/11 theo giờ địa phương. Hai đối thủ đang chạy đua vào Nhà Trắng là bà Kamala Harris và ông Donald Trump.

Ông Ting Lu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại ngân hàng Nomura, viết trong lưu ý tuần trước: “Quy mô gói kích thích tài khóa của Trung Quốc trong trường hợp ông Trump đắc cử sẽ lớn hơn 10 - 20% trường hợp bà Harris chiến thắng”.

Vị chuyên gia nhấn mạnh hầu hết các thách thức của Trung Quốc xuất phát từ vấn đề trong nước, tuy nhiên họ cũng chịu một số ảnh hưởng từ kết quả bầu cử Mỹ.

Ông Trump đe dọa sẽ tăng thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc lên tới 60% - hoặc thậm chí 200% trong kịch bản cực đoan nhất. Còn bà Harris có vẻ sẽ tiếp tục chiến lược của chính quyền Tổng thống Joe Biden là hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến của Trung Quốc.

Thuế quan bổ sung của Mỹ sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới lĩnh vực xuất khẩu của Trung Quốc - điểm sáng hiếm hoi của nền kinh tế đang phải vật lộn với khủng hoảng bất động sản và nhu cầu tiêu dùng yếu kém.

Ông Zhu Bin, nhà kinh tế trưởng của Nanhua Futures, cũng đồng tình rằng nếu ông Trump thắng cử thì Trung Quốc sẽ tung ra gói kích thích có quy mô lớn hơn trường hợp ngược lại. Nhà kinh tế này nhận định ông Trump có nhiều khả năng thắng cử và điều đó sẽ gây áp lực khiến nhân dân tệ mất giá so với USD.

Giữa lúc đó, các nhà phân tích chính trị đang bất đồng quanh câu hỏi liệu mối quan hệ Mỹ - Trung sẽ tốt hơn trong trường hợp ông Trump hay bà Harris làm tổng thống.

Bà Liqian Ren, Giám đốc bộ phận đầu tư định lượng tại WisdomTree, chia sẻ với CNBC: “Có lẽ theo quan điểm của Trung Quốc, bà Harris trở thành tổng thống sẽ giúp họ dễ dự doán chính sách của Mỹ hơn”.

Điều này không có nghĩa là Bắc Kinh sẽ hỗ trợ nền kinh tế trên quy mô lớn. Bà Ren giải thích: “Các nhà chức trách Trung Quốc bị hạn chế bởi sự cạnh tranh Mỹ - Trung, do đó ưu tiên số một của họ là nâng cấp công nghệ trên toàn nền kinh tế. Bởi vậy chính phủ sẽ không quá nhiệt tình với các gói kích thích”.

Khác với các đồng nghiệp, vị giám đốc cho rằng quy mô gói kích thích tiếp theo sẽ được định đoạt bởi phản ứng của thị trường chứng khoán Trung Quốc thay vì cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Khác với 3 hoặc 4 năm trước, biến động trên thị trường chứng khoán hiện có tác động lớn tới niềm tin vào nền kinh tế.

Đà tăng của chứng khoán Trung Quốc đã chững lại trong những tuần gần đây sau khi tăng vọt vào cuối tháng 9.

Quy mô lớn đến đâu?

Nguồn tin của Reuters cho biết Trung Quốc đang cân nhắc phát hành thêm 10.000 tỷ nhân dân tệ trái phiếu trong vòng vài năm. Trong khi đó nhìn chung thì dự đoán của các nhà phân tích khá khác nhau.

Ông Zong Liang, nhà nghiên cứu trưởng tại Bank of China, cho biết giới chức trách Trung Quốc có lẽ sẽ không đưa ra con số cụ thể. Còn nếu có thì lượng trái phiếu được phát hành bổ sung cũng không nhiều hơn 4.000 tỷ nhân dân tệ - số tiền Trung Quốc tung ra sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Chính phủ Trung Quốc đặt mục tiêu thâm hụt tài khóa năm 2024 ở mức 3% sau khi nâng giới hạn lên 3,8% vào cuối năm ngoái.

Giám đốc Ren của WisdomTree cho biết bà đã phân tích các tuyên bố chính thức, tin tức báo chí và lưu ý đầu tư tại Trung Quốc và thu được kết quả là các kỳ vọng về gói kích thích hầu như luôn giống nhau.

Theo bà, dù là 10.000 tỷ nhân dân tệ trong 3 - 5 năm hay 2.000 tỷ nhân dân tệ trong một năm, con số trung bình là 2.000 tỷ nhân dân tệ hỗ trợ tài khóa trong một năm.

Lo ngại về tiêu dùng

Bà Ren lưu ý: “Lúc này mọi người đang tập trung vào số tiền kích thích của chính quyền trung ương Trung Quốc mà không để ý rằng các chính quyền địa phương đang có rất nhiều hành động phản kích thích”.

Bà nói quan chức tại một số vùng đang truy thu thuế nghiêm ngặt đến mức gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh. Trước đây, các chính quyền địa phương thường dựa chủ yếu vào doanh thu từ đấu giá đất để trang trải chi phí, nhưng nguồn thu này đã giảm mạnh vì khủng hoảng bất động sản.

Giám đốc của WisdomTree dự đoán có lẽ phải mất khá nhiều thời gian các chính quyền địa phương Trung Quốc mới “cảm thấy có tiền để tiêu”.

Bộ Tài chính Trung Quốc đã nhấn mạnh trọng tâm vào việc giải quyết vấn đề nợ của các chính quyền địa phương. Các nhà phân tích (bao gồm Citi) cũng cho rằng gói kích thích tài khóa mới nhiều khả năng sẽ hướng đến hệ thống ngân hàng thay vì trợ giúp trực tiếp cho người tiêu dùng.

Dù vậy, nhóm phân tích của Citi cho rằng  Trung Quốc có thể sẽ có động thái hỗ trợ tiêu dùng quyết liệt hơn trong kịch bản lĩnh vực thương mại phải chịu thêm ảnh hưởng tiêu cực của thuế quan.