Trung Quốc đã có đủ nỗi lo, giờ lại phải thấp thỏm trước nguy cơ sụp đổ của ngân hàng bóng tối 138 tỷ USD

Quả bom chờ phát nổ

Zhongzhi Enterprise Group được thành lập vào năm 1995 để kinh doanh gỗ, nhưng sau đó đã phát triển thành một tập đoàn tài chính với tài sản đang quản lý hơn 1.000 tỷ nhân dân tệ (tương đương khoảng 138 tỷ USD).

Trong những ngày gần đây, Zhongzhi thu hút rất nhiều sự chú ý bởi họ có nguy cơ trở thành đế chế tài chính sụp đổ mới nhất của Trung Quốc.

Zhongzhi, được giới truyền thông trong nước mệnh danh là Blackstone của Trung Quốc, là một mắt xích quan trọng của thị trường ngân hàng ngầm từng rất phát triển. Cho đến năm 2017, Bắc Kinh đã siết chặt quản lý đối với lĩnh vực.

Zhongzhi đang làm dấy lên hồi chuông cảnh báo trên khắp các thị trường Trung Quốc sau khi các công ty liên kết của tập đoàn trễ hạn thanh toán một số sản phẩm đầu tư.

Các nhà đầu tư không phải những người duy nhất thấy ớn lạnh trước viễn cảnh Zhongzhi sụp đổ. Nguồn tin của Bloomberg cho biết cơ quan giám sát ngân hàng của Trung Quốc đang xem xét rủi ro tại Zhongzhi và giới chức trách cũng đã thành lập tổ chuyên trách để nghiên cứu tác động tiềm tàng.

Zhongzhi là một trong những tập đoàn quản lý tài sản tư nhân đáng ngại cuối cùng mà Bắc Kinh đang cố gắng kiểm soát để giảm thiểu rủi ro cho hàng trăm nghìn khách hàng nhỏ lẻ đã mua sản phẩm của họ.

Rắc rối của Zhongzhi xuất hiện vào thời điểm không thể tồi tệ hơn đối với chính phủ Trung Quốc bởi nước này đang phải vật lộn với một nền kinh tế yếu ớt và ngành bất động sản lại một lần nữa rơi vào khủng hoảng khi gã khổng lồ Country Garden bị đẩy đến bờ vực vỡ nợ.

Zhongrong International Trust là một trong những công ty lớn nhất trong ngành quỹ ủy thác quy mô 2.900 tỷ USD của Trung Quốc. 

Công ty này tập hợp tiền tiết kiệm từ các hộ gia đình giàu có và khách hàng doanh nghiệp để đầu tư cũng như cung cấp các khoản vay cho lĩnh vực bất động sản, chứng khoán và hàng hóa.

Nhà cung cấp dữ liệu Use Trust cho biết Zhongrong có 270 sản phẩm đầu tư phải thanh toán cho khách, giá trị tổng cộng 39,5 tỷ nhân dân tệ trong năm nay (tương đương gần 5,5 tỷ USD). Và công ty đã trễ hạn thanh toán ít nhất hai lần. 

Ông Jason Hsu, Giám đốc đầu tư tại Rayliant Global Advisors, nói rằng “ai cũng biết Zhongrong rồi sẽ nổ tung”. Theo ông, nhiều khả năng các rắc rối của Zhongrong có liên quan tới việc công ty bán ra những sản phẩm đầu tư gắn với ngành bất động sản.

Zhongzhi là cổ đông lớn thứ hai của Zhongrong Trust với tỷ lệ sở hữu 33%. Tập đoàn này cũng nắm giữ cổ phần trong 5 công ty tài chính được cấp phép khác, bao gồm một công ty quản lý quỹ tương hỗ và hai công ty bảo hiểm, đồng thời có vốn trong 5 công ty quản lý tài sản.

Sự trỗi dậy và nguy cơ sụp đổ tiềm tàng của Zhongzhi phản ánh quỹ đạo kinh tế của Trung Quốc trong ba thập kỷ qua. Nền kinh tế từng bùng nổ trong hàng chục năm của Trung Quốc đang bị bủa vây bởi rắc rối sau khi chính phủ siết chặt kiểm soát các công ty tư nhân, khiến giới đầu tư chấn động. Tâm lý người tiêu dùng vẫn ảm đạm sau hàng năm trời phải sống dưới các quy định phòng dịch hà khắc. 

Zhongrong không phải công ty duy nhất gặp khó khăn. Theo Use Trust, từ đầu năm cho đến hết tháng 7, khoảng 106 sản phẩm quỹ ủy thác trị giá 44 tỷ nhân dân tệ đã vỡ nợ. Các khoản đầu tư bất động sản chiếm 74% giá trị các vụ vỡ nợ.

Các thương vụ liều lĩnh

Ông Xie Zhikun, nhà sáng lập của Zhongzhi, gây dựng gia sản khổng lồ thông qua một nhà máy in trong thập niên 1980, rồi mở rộng sang thu mua tài sản của các công ty gặp khó khăn, bao gồm bất động sản. Những tài sản này thường được bán với giá thấp hơn giá trị thật vì công ty cần tiền gấp.

Nhiều dự án mà công ty mua lại trong thời gian gần đây đã gặp rắc rối trong lúc thị trường nhà đất chao đảo và sau khi nhà sáng lập Xie qua đời vì một cơn đau tim vào năm 2021.

Trong lúc các công ty đối thủ tìm cách giảm rủi ro, Zhongzhi và các công ty liên kết, đặc biệt là Zhongrong, đã tài trợ cho những nhà phát triển bất động sản gặp khó khăn, thu mua tài sản từ hàng loạt công ty, bao gồm Kaisa Group Holdings và Shenzhen Wongtee International Enterprise. Từ năm 2014 đến 2016, Zhongrong đã phát hành hơn 10 sản phẩm ủy thác cho tập đoàn Evergrande.

Những khoản đầu tư bất động sản trên xấu đi sau khi ngành địa ốc không phục hồi như kỳ vọng. Tháng trước, doanh số bán nhà tại Trung Quốc ghi nhận sự sụt giảm mạnh nhất trong vòng một năm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh thu của các nhà phát triển bất động sản như Country Garden.

Zhongrong không tiết lộ mấy cho công chúng về tình hình hiện tại. Theo một lá thư chưa được kiểm chứng được chia sẻ trên mạng, một nhà quản lý tài sản tại Zhongzhi đã xin lỗi khách hàng và giải thích lý do là các công ty quản lý tài sản liên kết của tập đoàn đã trì hoãn việc thanh toán kể từ giữa tháng 7.

Vụ việc này liên quan tới hơn 150.000 khách hàng với trị giá các khoản đầu tư chưa thanh toán lên đến 230 tỷ nhân dân tệ (tương ứng khoảng 31,7 tỷ USD).

Một nguồn tin thân cận với tổ chuyên trách của Trung Quốc cho biết gần một nửa số tiền Zhongrong huy động được chuyển đến công ty mẹ hoặc các đơn vị liên kết.