Cùng lún sâu vào khủng hoảng, Country Garden khác ‘bom nợ’ Evergrande ở nhiều điểm, rủi ro cho kinh tế Trung Quốc đáng ngại hơn

Năm 2021, tập đoàn bất động sản Trung Quốc Evergrande từng gây náo loạn thị trường tài chính toàn cầu khi vỡ nợ trái phiếu quốc tế. Hai năm sau, lĩnh vực bất động sản Trung Quốc lại một lần nữa đứng bên bờ vực của một cuộc khủng hoảng khác.

Hôm 8/8, tập đoàn Country Garden xác nhận rằng họ không thể thanh toán được 22,5 triệu USD tiền lãi cho hai lô trái phiếu đồng USD. Nếu quá thời gian ân hạn 30 ngày mà không thể thanh toán xong, Country Garden sẽ vỡ nợ lần đầu tiên.

Được kỳ vọng là doanh nghiệp địa ốc cuối cùng còn trụ lại

Country Garden là tập đoàn bất động sản được thành lập vào năm 1992, bởi vị doanh nhân Yang Guoqiang. Đến đầu năm nay, ông Yang đã đưa con gái Yang Huiyan lên nắm giữ vị trí chủ tịch, lui về sau vì lý do tuổi tác.

Sau gần 30 phát triển, cuối cùng Country Garden đã trở thành doanh nghiệp địa ốc lớn nhất Trung Quốc tính theo doanh thu vào năm 2017. Country Garden giữ vững vị trí này trong suốt 5 năm, cho đến năm 2022.

Sau khi “bom nợ” Evergrande và các nhà phát triển lớn khác như Shimao Group và Kaisa Group vỡ nợ vào năm 2021, Country Garden được coi là một tổ chức ổn định, doanh nghiệp cuối cùng có thể trụ lại trên thị trường.

Giới chức Trung Quốc ca ngợi Country Garden như một hình mẫu. Nhà đầu tư cũng hy vọng tập đoàn sẽ được hưởng lợi từ những chính sách mà Bắc Kinh hứa hẹn sẽ triển khai trên thị trường nhà ở.

Báo cáo tài chính mới nhất của Country Garden cho thấy tập đoàn đạt doanh thu hơn 430 tỷ nhân dân tệ (tương đương 65,2 tỷ USD) vào năm ngoái. Liên tiếp từ năm 2018 đến 2022, Country Garden luôn đạt doanh thu trên 53 tỷ USD.

Tập đoàn cũng báo lãi ròng trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2021, như thể hiện trong biểu đồ bên dưới. Đáng chú ý là vào năm 2021, trong khi Evergrande báo lỗ ròng 65 tỷ USD, Country Garden vẫn lãi 4,1 tỷ USD.

Tính đến hết năm 2022, quy mô lao động của Country Garden vào khoảng 70.000 người - tương đương 1/10 số lượng nhân công của nhà sản xuất thiết bị điện tử theo hợp đồng lớn nhất thế giới Foxconn.

Tập đoàn đang vận hành 3.152 dự án ở nhiều giai đoạn, trong đó 3.121 dự án tại Trung Quốc đại lục và 31 dự án khác bên ngoài đại lục, báo cáo thường niên năm 2022 chỉ ra.

Hơn 60% dự án trong nước của Country Garden nằm ở các thành phố cấp 3 và cấp 4, những nơi có dân số nhỏ hơn, và 26% nằm ở các thành phố cấp 2.

Khó thoát khỏi tình cảnh chung của ngành

Sở hữu bảng cân đối kế toán lành mạnh trong nhiều năm qua, Country Garden vẫn không thể thoát khỏi tình cảnh chung của ngành địa ốc Trung Quốc. Tập đoàn phải báo lỗ 900 triệu USD trong năm 2022.

Dẫu vậy, nhà đầu tư từng kỳ vọng vào cuối năm ngoái rằng số mệnh của Country Garden sẽ khác với Evergrande, bởi Bắc Kinh đã bơm thêm thanh khoản và cam kết sẽ hỗ trợ thêm cho thị trường.

Song, năm 2023 đã đi được một nửa chặng đường mà thị trường bất động sản Trung Quốc vẫn không hề ấm lên.

Giá nhà đang giảm trở lại. Một thước đo giá nhà tại 70 thành phố lớn đã sụt 2,2% so với cùng kỳ vào tháng 7 và Goldman Sachs cảnh báo lĩnh vực địa ốc Trung Quốc sẽ “suy yếu trong thời gian dài”.

Việc Country Garden tập trung vào các đô thị cấp thấp cũng đang gây hại cho tập đoàn, bởi giá nhà ở những địa phương này lao dốc nặng nề hơn so với ở những thành phố lớn.

Chưa kể, các đô thị lớn đang xem xét nới lỏng hạn chế đối với việc mua nhà, đe doạ sẽ hút cạn nhu cầu từ những thành phố cấp thấp, báo cáo của Nomura lưu ý.

Kết quả là, doanh số bán nhà tháng 7 của Country Garden đã bốc hơi hơn 75% so với cùng kỳ năm 2021, khiến tập đoàn chịu áp lực về thanh khoản và bỏ lỡ hạn chót thanh toán tiền lãi trái phiếu.

Dữ liệu từ nền tảng Tradeweb cho thấy, trái phiếu đồng USD của Country Garden hiện chỉ bằng 8% mệnh giá, là một dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư tin chắc ông lớn này sẽ vỡ nợ.

Moody’s Investors Service gần đây đã hạ xếp hạng trái phiếu của Country Garden từ Ba3 xuống B1, đồng nghĩa rằng chứng khoán nợ này được coi là một khoản đầu tư rủi ro.

Trong một hồ sơ gửi lên sàn chứng khoán Hong Kong vào ngày 31/7, Country Garden cảnh báo rằng họ có thể lỗ ròng trong nửa đầu năm 2023. Theo tập đoàn, lỗ phát sinh từ việc giá trị bất động sản tụt dốc khi giá nhà giảm mạnh.

Country Garden hứa hẹn “sẽ tích cực xin chỉ đạo và hỗ trợ từ chính phủ cũng như các cơ quan quản lý”. Tuy nhiên, ngay ngày hôm sau, gã khổng lồ này đã đột ngột huỷ bỏ kế hoạch phát hành 300 triệu USD cổ phiếu, với lý do không đạt được “thoả thuận cuối cùng”.

Nhà đầu tư hiện đang lo sợ rằng Country Garden sẽ là nhà phát triển lớn tiếp theo rơi vào vòng xoáy khủng hoảng. Cổ phiếu của tập đoàn đã mất gần 70% giá trị kể từ đầu năm nay.

Khối tài sản ròng của Chủ tịch Yang Huiyan do đó cũng giảm mạnh. Từng là người phụ nữ giàu nhất châu Á, nay bà Yang chỉ nắm khối tài sản khoảng 4,2 tỷ USD, mất 86% so với mức đỉnh 29,6 tỷ USD vào năm 2021, theo Forbes.

Những điểm khác biệt so với Evergrande

Tuy giới chuyên gia và nhà đầu tư so sánh Evergrande với Country Garden, coi cả hai là những mắt xích yếu trên thị trường bất động sản vốn đang rất bất ổn của Trung Quốc, giữa hai cái tên vẫn có nhiều điểm khác biệt.

Thứ nhất, Country Garden không vay nợ nhiều như Evergrande.

Như đã nói, Evergrande từng là nhà phát triển lớn thứ hai tính theo doanh thu. Để thúc đẩy tăng trưởng, tập đoàn này đã tích tụ khối nợ khổng lồ. Tại ngày 31/12/2021, Evergrande có khoảng 391 tỷ USD nợ, trong đó nợ ngắn hạn là 382 tỷ USD.

Tiền đi vay từ các tổ chức tài chính là 92 tỷ USD, phần còn lại là các khoản phải trả cho nhà cung ứng, tiền đặt cọc của người mua nhà. Lỗ luỹ kế đã ăn mòn vốn chủ sở hữu, khiến khoản mục này âm 72 tỷ USD.

Không giống Evergrande, Country Garden ổn định về mặt tài chính hơn. Nhà phát triển này không nặng nợ như các đối thủ. Tại ngày cuối năm 2022, Country Garden có khoảng 217 tỷ USD nợ phải trả, trong đó nợ ngắn hạn là 187 tỷ USD.

Thứ hai, Country Garden không mắc kẹt với các dự án dang dở nhiều như Evergrande.

Trong cơ cấu tài sản ngắn hạn của Evergrande, nổi bật nhất là các dự án xây dựng dang dở với giá trị gần 191 tỷ USD. Đây là những công trình mà Evergrande kỳ vọng sẽ hoàn thành trong vòng một năm tài chính.

Để hoàn thiện các dự án đó, tập đoàn sẽ phải rót thêm tiền. Nếu không, sẽ rất ít khách hàng muốn mua những căn hộ chưa xây xong nên tính thanh khoản của tài sản không cao.

Đồng thời, nợ ngắn hạn vượt quy mô tài sản ngắn hạn khoảng 95 tỷ USD, đồng nghĩa rằng vốn lưu động của Evergrande bị âm. Nhìn chung, tài sản ngắn hạn của Evergrande không thể dễ dàng chuyển thành tiền mặt để tập đoàn thanh toán các nghĩa vụ nợ ngắn hạn.

Trong khi đó, khoản mục dự án xây dựng dang dở của Country Garden đạt 134 tỷ USD vào cuối năm ngoái, chỉ tương đương 2/3 của Evergrande. Các khoản mục khác như phải thu và tiền, tương đương tiền đều cao hơn Evergrande.

Điểm khác biệt cuối cùng và đáng ngại nhất với số phận của Country Garden là tình hình kinh tế Trung Quốc hiện nay tồi tệ hơn ba năm trước.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang chìm sâu trong khó khăn sau nhiều năm phong toả để chống đại dịch COVID-19.

Bắc Kinh đang cố gắng đảo ngược tác động của những chính sách cũ và thúc đẩy nền kinh tế chậm chạp của mình bằng một đợt kích thích, mục tiêu là khuyến khích tiêu dùng thay vì tăng cường nguồn cung.

Ngay cả vậy, nền kinh tế đang ngày càng mất đà khi bất ổn gia tăng, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao kỷ lục và những trụ cột chính là bất động sản và xuất khẩu cùng suy yếu.

Năm ngoái, Trung Quốc chỉ tăng trưởng 3%, thấp hơn nhiều mục tiêu 5,5% mà Bắc Kinh đề ra. Sau quý I/2023 khởi sắc, tăng trưởng GDP quý II chỉ đạt 6,3% so với cùng kỳ, thấp hơn ước tính của các chuyên gia.

Cùng lúc, tỷ lệ thất nghiệp của những người trong độ tuổi từ 16 đến 24 lại vọt lên 21,3% vào tháng 6, mức cao nhất từ trước đến nay.

Tốc độ tăng trưởng chi tiêu của người tiêu dùng cũng chậm lại. Doanh số bán lẻ tháng 6 chỉ tăng 3,1% so với cùng kỳ, thấp hơn mức 12,7% ghi nhận vào tháng 5.

Trong khi đó, Country Garden có hơn 3.000 dự án trên khắp đất nước - cao hơn 4 lần so với con số 700 của Evergrande.

Như đã đề cập, các dự án của Country Garden tập trung ở những đô thị cấp thấp, dẫn đến giá nhà sụt mạnh hơn so với những dự án ở đô thị lớn của Evergrande.

Trong bối cảnh kinh tế như hiện nay, không nhiều người muốn mua nhà, thay vào đó họ tiết kiệm để đề phòng bất trắc.

Tất cả các yếu tố trên đang làm phức tạp thêm những rắc rối của Country Garden.

Bà Kristy Hung, nhà phân tích của Bloomberg Intelligence, cảnh báo: “Nếu Country Garden vỡ nợ, ảnh hưởng đến thị trường nhà đất Trung Quốc sẽ lớn hơn nhiều sự sụp đổ của Evergrande vì Country Garden có lượng dự án nhiều gấp 4 lần”.

Một cuộc khủng hoảng nợ tại Country Garden sẽ có tác động sâu rộng và có khả năng sẽ làm suy yếu đáng kể niềm tin của người mua nhà đối với các nhà phát triển tư nhân vẫn còn khả năng thanh toán nợ nần, bà nói thêm.

(Quy đổi: 1 USD = 6,6 CNY)