Tài chính

Thoái vốn ngân hàng 'chật vật', do đâu?

Thất bại của những phiên bán đấu giá cổ phiếu ngân hàng của hai "ông lớn" Vietcombank và VietinBank trong thời gian gần đây cho thấy tình trạng cung cầu của bên mua và bên bán chưa gặp nhau. Vấn đề giá, khối lượng và thị trường là những yếu tố ảnh hưởng khá lớn đến kết quả này.

Ảnh minh hoạ.

Thoái vốn ngân hàng "chật vật" trong năm 2018

Quá trình thoái vốn của các "ông lớn" ngân hàng thương mại nhà nước không chỉ mới rục rịch trong năm 2018 mà đã bắt đầu từ những năm trước đó khi Thông tư 36 của Ngân hàng Nhà nước có hiệu lực (2015).

Theo quy định của Thông tư, các ngân hàng đang sở hữu cổ phần tại hơn hai TCTD khác hoặc nắm giữ trên 5% vốn cổ phần của các TCTD đó phải tính đến việc thoái vốn trong vòng một năm kể từ ngày 1/2/2015.

Gần đây, Vietcombank và VietinBank liên tiếp thông báo thoái vốn tại các tổ chức tín dụng khác. Cụ thể, Vietcombank kế hoạch bán toàn bộ cổ phiếu MBBank và Eximbank; VietinBank dự kiến bán toàn bộ 15 triệu cổ phiếu, tương đương 4,9% vốn Saigonbank.

Dấu hỏi nhân sự Saigonbank?

Tuy nhiên, việc thoái vốn chẳng suôn sẻ như mong đợi khi không nhận được nhiều sự quan tâm của nhà đầu tư. Vietcombank chỉ bán được 10.000 cổ phiếu MBB trong số hơn 53 triệu cổ phiếu đăng ký bán. Phiên đấu giá cổ phiếu EIB còn "hẩm hiu" hơn khi không ai đăng ký mua và buộc phải huỷ.

Toàn bộ số cổ phiếu không bán hết sẽ được đem bán khớp lệnh trên sàn gồm 53,39 triệu cổ phiếu MBB và 45,6 triệu cổ phiếu EIB.

Trước đó, Vietcombank cũng khá chật vật để thoái hết vốn tại Ngân hàng Phương Đông (OCB). Phải tổ chức đấu giá tới lần thứ 3, Vietcombank mới có thể bán hết được khoảng 19,7 triệu cổ phiếu OCB.

Nhìn lại năm 2017 việc thoái vốn có vẻ thuận lợi hơn khi Vietcombank bán thành công toàn bộ cổ phần Saigonbank và Công ty Tài Chính Cổ phần Xi Măng (CFC), lợi nhuận ước tính thu về khoảng 148 tỷ đồng.

Không riêng Vietcombank, VietinBank cũng rục rịch kế hoạch thoái vốn Ngân hàng Sài Gòn Công Thương (Saigonbank) mặc dù tỷ lệ sở hữu còn lại là 4,91%, dưới mức quy định (5%). Năm 2016, VietinBank đã bán gần 17 triệu cổ phần, tương đương 5,48% vốn cổ phần có quyền biểu quyết Saigonbank với giá khởi điểm 10.800 đồng/cp; giảm sở hữu tại Saigonbank xuống dưới 5% như hiện nay.

Vì đâu 'ế'?

Trước hết có thể nhận thấy, giá và khối lượng giao dịch cổ phiếu ảnh hưởng phần lớn đến việc thoái vốn của Vietcombank tại hai ngân hàng Eximbank và MBBank.

Mức giá khởi điểm không quá hấp dẫn, đơn cử giá khởi điểm cổ phiếu EIB là 14.497 đồng/cp, cao hơn giá giao dịch trên sàn trong ngày đấu giá 22/10 (13.900 đồng/cp). Hơn nữa, đóng cửa phiên, thị giá EIB lại giảm xuống 13.550 đồng/cp và vẫn còn dao động quanh mức thấp này cho đến nay.

Khối lượng giao dịch bình quân 10 phiên gần nhất của EIB là 218.488 đơn vị, khá thấp so với một số cổ phiếu cùng ngành. Điều này cho thấy sự kém hấp dẫn của cổ phiếu này đối với nhà đầu tư.

Diễn biến giá cổ phiếu EIB trong 3 tháng gần nhất (Nguồn: VnDIrect)

Khác với EIB, giá khởi điểm của MBB tại 19.641 đồng/cp, thấp hơn so với khoảng giá đang được giao dịch trên thị trường thời điểm đấu giá 21.300 - 21.900 đồng/cp (trong ngày 15/10). Có lẽ vì lý do này nên vẫn có nhà đầu tư đặt mua khoảng 10% lượng cổ phiếu MBB bán ra trong khi lại không có ai đăng ký tham dự phiên đấu giá cổ phiếu EIB.

Khối lượng giao dịch bình quân 10 phiên của MBB cũng cao hơn rất nhiều so với EIB với hơn 6,5 triệu cổ phiếu trong một phiên.

Diễn biến giá cổ phiếu MBB trong 3 tháng gần nhất (Nguồn: VnDirect)

Tuy nhiên, kết quả đấu giá của MBB cũng không khả quan khi chỉ có 10.000 cổ phiếu được bán thành công với giá trung bình 21.900 đồng/cp, bằng với giá mở cửa phiên đấu. Mặt khác, đối tượng nhà đầu tư tham gia mua cổ phiếu MBB và EIB cũng bị giới hạn ở nhà đầu tư trong nước do room khối ngoại của các ngân hàng đều đã kín, MBBank khoá tại 20% và Eximbank đã đầy 30%.

EIB và MBB đều đã niêm yết nên nhà đầu tư cũng có thể dễ dàng mua qua khớp lệnh để tăng tỷ lệ sở hữu. Trừ trường hợp nhà đầu tư muốn mua số lượng lớn, hiện chưa có thông tin công bố nào về nhà đầu tư muốn mua lượng lớn cổ phiếu các ngân hàng này.

Đối với VietinBank đến nay vẫn chưa công bố thời gian sẽ bán toàn bộ 15 triệu cổ phiếu Saigonbank. Hiện trên thị trường OTC, giá cổ phiếu Saigonbank dao động trong khoảng 9.100 - 10.000 đồng/cp, thấp hơn mức giá VietinBank đã bán thành công cách đây hai năm (12.000 đồng/cp).

Giá giao dịch cổ phiếu Saigonbank trên OTC (Nguồn: sanotc)

Một yếu tố không thể không nhắc đến là biến động thị trường chứng khoán nói chung. Đầu tháng 10, VN-Index cho dấu hiệu tăng chậm lại sau xu hướng tăng "nóng" từ tháng 7 và sau đó giảm mạnh ngày 11/10 khi thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc.

Theo nhận định từ một số chuyên gia tài chính, nguyên nhân sự hoảng loạn của thị trường chứng khoán Mỹ đến từ dồn tích nỗi lo về chính sách tiền tệ Mỹ, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, phản ứng mãnh liệt của ông Trump trước các quyết định của Fed,...

Tính đến nay, xu hướng giảm chưa cho dấu hiệu chững lại và mối lo của nhà đầu tư chưa thuyên giảm.

VN-Index sụt giảm mạnh ngày 11/10 khi chứng khoán Mỹ "đổ sập" (Nguồn: VnDirect).

CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng từng nhận định Vietcombank sẽ phải mất nhiều thời gian hơn để thoái vốn Eximbank và MBBank so với OCB và khó có thể hoàn thành trong năm nay.