Quan hệ Mỹ - Trung sẽ thêm sóng gió nếu Đảng Cộng hoà chiến thắng

Trong những tháng gần đây, hai siêu cường lớn nhất thế giới đã đối đầu trong nhiều vấn đề, từ đảo Đài Loan cho đến nhân quyền và lệnh kiểm soát xuất khẩu vi mạch, SCMP nhắc lại.

Ông Diao Daming - phó giáo sư tại Trường Nghiên cứu Quốc tế (Đại học Nhân dân Trung Quốc), dự đoán sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, Đảng Cộng hoà có thể chiến thắng cuộc đua ở cả Hạ viện và Thượng viện.

“Không nghi ngờ gì về việc Đảng Cộng hoà sẽ chiếm lại Hạ viện”, ông Diao nhấn mạnh với SCMP. “Cuộc đua tại Thượng viện thì quá sát sao, khó dự đoán kết quả cuối cùng. Song, khả năng Đảng Cộng hòa giành được Thượng viện cũng đang tăng lên”.

Theo dự báo mới nhất từ nền tảng thăm dò FiveThirtyEight, Đảng Cộng hoà đang có lợi thế chiến thắng tại Hạ viện, trong khi cuộc đua ở Thượng viện thì vẫn đang căng thẳng đến mức nghẹt thở.

Đảng Dân chủ hiện đang nắm quyền kiểm soát cả hai viện của Quốc hội, nhưng chệch lệch giữa số nghị sĩ của đảng này và Đảng Cộng hoà thực chất không đáng kể.

Tổng thống Joe Biden đang chịu sức ép lớn bởi nhiều vấn đề như lạm phát cao kỷ lục và nguy cơ suy thoái bắt nguồn từ chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang (Fed).

Chính phủ của ông cũng đang đối mặt với những thách thức khác để hoàn thành chương trình nghị sự đã đề ra, và có thể trở nên chia rẽ nếu Đảng Cộng giành quyền kiểm soát ít nhất một trong hai viện, ông Diao nhận định.

Vị phó giáo sư còn dự đoán ông Biden có thể sẽ tham gia nhiều hơn vào mặt trận đối ngoại trong hai năm tới, với trọng tâm là mối quan hệ cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc.

“Tổng thống Biden sẽ thúc đẩy chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương và xúc tiến cái gọi là khuôn khổ kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Đồng thời, ông cũng sẽ tham gia nhiều hơn vào cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc, phù hợp với chương trình nghị sự được vạch ra trong chiến lược an ninh quốc gia”, phó giáo sư Diao nói thêm.

Chính quyền Washington đã xác định rằng cuộc cạnh tranh với Trung Quốc là “thách thức địa chính trị nghiêm trọng nhất” mà Mỹ phải đối mặt hậu Chiến tranh Lạnh. Đây là nội dung được đề cập trong chiến lược an ninh quốc gia công bố hồi tháng 10.

Theo lời ông Diao, việc Đảng Cộng hoà kiểm soát Quốc hội cũng sẽ làm tăng thêm yếu tố bất ổn trong quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

“Đảng Cộng hoà có thể tác động đến chính sách Trung Quốc của Nhà Trắng, chẳng hạn như can thiệp vào công việc nội bộ của Bắc Kinh, thổi phồng vấn đề Đài Loan và thúc đẩy hơn nữa chủ hộ bảo hộ thương mại”, ông cảnh báo.

“Đảng Cộng hoà ủng hộ các dạng năng lượng truyền thống và phản đối hợp tác về chống biến đổi khí hậu, vì vậy đó có thể là những trở ngại khác trong mối quan hệ giữa hai nước”, ông nói thêm với SCMP.

Tháng trước, lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy cho biết Đảng Cộng hoà có thể khởi xướng thành lập một uỷ ban để điều tra nguồn gốc của COVID và hành vi ăn cắp công nghệ Mỹ của Trung Quốc nếu đảng này chiếm được đa số ghế tại Hạ viện.

Tuy nhiên, bất kể đảng nào giành chiến thắng, kết quả bầu cử đều sẽ không tạo ra “tác động mang tính quyết định” đến hướng đi của quan hệ Mỹ - Trung, ông Shi Yinhong - giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc.

Xấu đi khi ông Trump xuất hiện

Ông nói mối quan hệ sẽ xấu đi nếu ông Donald Trump - người từng ám chỉ về việc ra tranh cử tổng thống lần nữa, giành chiến thắng trong cuộc đua năm 2024.

Ngoài ra, giáo sư Shi còn nói, dù không đảng nào thân thiện với Trung Quốc, đối với Bắc Kinh thì “Đảng Dân chủ có vẻ hiền hoà hơn”.

“Cơ hội chiến thắng của Đảng Dân chủ vào năm 2024 là khá hạn chế. Ông Trump quá cứng đầu, vì vậy nếu ông ta đắc cử, quan hệ Mỹ - Trung sẽ còn bị ảnh hưởng nặng nề hơn”, ông Shi giải thích thêm.

Giáo sư Xin Qiang tại Đại học Phục Đán cho biết việc Đảng Cộng hoà giành chiến thắng trong cuộc bầu cử giữa kỳ có thể dẫn đến sự mâu thuẫn trong chính sách của Mỹ.

“Đặc biệt là nếu Đảng Cộng hoà, bao gồm cả ông Trump, trở lại vào năm 2024, thì bất ổn sẽ càng khó lường hơn”, ông Xin phát biểu tại một hội nghị hàng hải ở tỉnh Hải Nam vào tuần trước.

“Cạnh tranh...sẽ tiếp tục gia tăng và căng thẳng sẽ không ngừng leo thang”, ông kết luận.