Một tuần trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, ông Biden đe doạ sẽ đánh thuế các công ty dầu mỏ

Đe doạ đánh thuế 

Đầu tuần này, Tổng thống Joe Biden cho biết ông sẽ tìm cách áp thuế cao hơn đối với các công ty dầu mỏ báo cáo lợi nhuận khủng nhưng không tái đầu tư vào hoạt động sản xuất.

Động thái này của ông chủ Nhà Trắng diễn ra trong bối cảnh giá xăng tại Mỹ vẫn còn cao và cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ chỉ còn một tuần nữa là sẽ bắt đầu.

Cụ thể, ông Biden tuyên bố: “Ngành công nghiệp dầu mỏ đã không hoàn thành lời cam kết đầu tư tại Mỹ và hỗ trợ người dân Mỹ”.

Vị tổng thống khẳng định, các công ty không cho thấy họ đang tái đầu tư vào sản xuất sẽ “phải đóng thuế nhiều hơn do lợi nhuận cao bất thường, đồng thời sẽ phải đối mặt với các hạn chế khác”.

Ông Biden thông báo rằng mình sẽ “làm việc cùng Quốc hội để xem xét các lựa chọn sẵn có”, theo đưa tin của Bloomberg.

Lời đe doạ của đương kim Tổng thống Mỹ có vẻ rất khó thực hiện. Nhiều đảng viên Đảng Dân chủ đã không thể thành công trong việc áp thuế lợi nhuận cao bất thường (windfall profit tax) đối với các công ty dầu mỏ trong hơn một thập kỷ qua.

Khả năng cao là Thượng viện hiện tại sẽ không thông qua đề xuất nào như vậy, ngay cả khi Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà đang nắm giữ số ghế tương đương nhau.

Nếu Đảng Dân chủ của ông Biden không đạt được thành tích bất ngờ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới, thì Đảng Cộng hoà và các nghị sĩ Đảng Dân chủ thuộc phái trung dung sẽ chặn đứng bất kỳ nỗ lực nào trong tương lai.

Tuy nhiên, ý tưởng áp thuế đối với lợi nhuận của các công ty năng lượng đã thu hút được sự quan tâm của một số nghị sĩ cấp tiến trong Quốc hội sau khi giá xăng vọt lên hơn 5 USD/gallon vào mùa hè năm nay.

Ông Biden đã nhiều lần chỉ trích các ông lớn dầu mỏ vì giá xăng dầu bán lẻ tăng chóng mặt và doanh nghiệp trong ngành báo cáo lợi nhuận cao kỷ lục trong những tháng trước cuộc bầu cử.

Đề xuất áp thuế của ông Biden giống với các biện pháp mà giới chính trị gia trên khắp châu Âu và ở một số quốc gia khác như Ấn Độ đang áp dụng đối với các công ty thu lợi nhuận khổng lồ từ nhiên liệu hoá thạch và sản xuất điện.

Chính phủ các nước này chủ yếu sử dụng tiền thuế thu được để trợ cấp cho hoá đơn năng lượng của các hộ gia đình, Bloomberg thông tin.

Phe chỉ trích chính phủ cho rằng những đề xuất như vậy sẽ ngăn cản doanh nghiệp thực hiện các khoản đầu tư quan trọng nhằm tăng nguồn cung và hạ giá nhiên liệu trong tương lai.

Ông Chet Thompson, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất nhiên liệu và hoá dầu Mỹ, bày tỏ: “Một lần nữa, ông Biden đang lo lắng về tình hình chính trị trước cuộc bầu cử hơn là quan tâm thúc đẩy các chính sách năng lượng thực sự mang lại lợi ích cho người dân”.

“Đánh thuế lợi nhuận vượt mức nghe có vẻ hay ho, nhưng chính sách này sẽ có hại cho người tiêu dùng. Nó có thể khiến doanh nghiệp không còn muốn khai thác thêm nhiên liệu và làm cho vấn đề của người dân trở nên tồi tệ hơn”, ông Thompson nhấn mạnh.

Theo ghi nhận của Bloomberg, ông Biden đã kêu gọi các công ty đầu tư nhiều hơn để nâng cao sản lượng trong gần như cả năm nay.

Song, Exxon Mobil, Chevron, Shell và TotalEnergies hiện sắp sửa trao tay cổ đông gần 100 tỷ USD dưới dạng mua lại cổ phiếu và chi trả cổ tức. Trong khi đó, họ chỉ tái đầu tư khoảng 80 tỷ USD vào các hoạt động kinh doanh cốt lõi trong năm nay.

5 công ty dầu mỏ lớn nhất của phương Tây đã kiếm được hơn 60 tỷ USD trong quý II - đánh bại kỷ lục được thiết lập vào năm 2008 gần 50%, dữ liệu của Bloomberg chỉ ra.

Cuối tuần trước, Exxon thông báo họ thậm chí đã vượt qua kỷ lục kết quả kinh doanh quý II khi thu về 19 tỷ USD chỉ trong ba tháng.

Các nhà điều hành doanh nghiệp dầu mỏ cho rằng họ không thể làm gì nhiều để hạ nhiệt giá nhiên liệu trong ngắn hạn. Các dự án lớn cần nhiều năm lập kế hoạch và triển khai, đồng thời cần mang về lợi nhuận hấp dẫn trong dài hạn để giữ chân cổ đông.

CEO Mike Wirth của Chevron cảnh báo rằng việc đánh thuế lợi nhuận hoặc cấm xuất khẩu năng lượng là rất “thiển cận”, vì hành động này sẽ ngăn cản đầu tư vào lĩnh vực năng lượng.

Thử thách của Đảng Dân chủ

Chi phí năng lượng tăng cao và ảnh hưởng của vấn đề đối với tình hình lạm phát đang làm suy yếu triển vọng của Đảng Dân chủ trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Cuộc bầu cử dự kiến bắt đầu vào ngày 8/11 tới.

Cuộc bỏ phiếu sẽ quyết định liệu Đảng Dân chủ có thể duy trì đa số tại Hạ viện và Thượng viện hay không. Trong các cuộc thăm dò ý kiến, người Mỹ tiếp tục coi nền kinh tế và lạm phát là những ưu tiên hàng đầu của họ.

Ngoài chỉ trích vào ngành năng lượng, chính quyền ông Biden cũng đã tìm cách để tăng cường nguồn cung nhiên liệu và hạ nhiệt giá dầu bằng cách giải phóng dầu từ kho dự trữ chiến lược.

Nhà Trắng cũng cân nhắc các bước để khuyến khích doanh nghiệp lọc dầu giữ nhiều xăng và dầu diesel ở Mỹ hơn thay vì xuất khẩu, vì tồn kho trong nước đang giảm dần trước khi mùa đông đến.

Nhìn chung, nhiều phương án đã được đưa ra, nhưng đề xuất đánh thuế lợi nhuận được các nhà lập pháp Đảng Dân chủ quan tâm nhất.

Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội (CRS), vào năm 1980, Washington từng áp thuế lợi nhuận vượt mức đối với ngành công nghiệp dầu mỏ. Chính phủ thu được khoảng 80 tỷ USD trong vòng 8 năm.

Tuy nhiên, trong khi doanh thu thuế đi lên thì sản lượng dầu thô lại thu hẹp hơn. Các nhà phân tích tại CRS cho biết, sản lượng dầu thô của Mỹ đã sụt 8% trong cùng giai đoạn, ngay cả khi nước này ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào nhập khẩu dầu từ nước ngoài.

Bà Anne Bradbury - người đứng đầu Hiệp hội Thăm dò và Sản xuất Dầu mỏ Mỹ, nhấn mạnh: “Lịch sử cho thấy rõ rằng đánh thuế lợi nhuận sẽ khiến sản lượng trong nước sụt giảm và làm gia tăng sự phụ thuộc vào nguồn cung của nước ngoài”.