Nông dân Trung Quốc trong cuộc chiến cứu mùa thu hoạch lúa

Giống như các thế hệ trước, bà Zhang Yue và chồng dựa vào nguồn nước từ hồ Bà Dương – hồ nước ngọt lớn nhất Trung Quốc - để duy trì kế sinh nhai.

Hàng năm vợ chồng bà kiếm được 60.000 nhân dân tệ (NDT), tương đương 8.700 USD nhờ những cánh đồng lúa, ngô và vừng ven hồ Bà Dương. Theo SCMP, nguồn thu nhập này chỉ đủ để nuôi sống một gia đình 6 người.

Song, năm nay thu nhập của gia đình bà sẽ giảm một nửa do đợt nắng nóng kỷ lục trong mùa hè và hạn hán hoành hành tại hơn 20 tỉnh trên cả nước. Hồ Bà Dương và các vùng đất ngập nước xung quanh là nguồn tưới tiêu quan trọng cho tỉnh Giang Tây - một trong những vựa lúa chính của Trung Quốc.

Tình trạng thiếu mưa trên khắp miền nam Trung Quốc kể từ tháng 7 đã khiến mực nước tại hồ Bà Dương giảm với tốc độ kỷ lục. Hồi cuối tháng 6, diện tích mặt nước hồ là 3.331 m², nhưng con số này đã giảm xuống 727 m² vào tuần trước. Bà Zhang cho biết bà chưa bao giờ chứng kiến tình trạng khô hạn nghiêm trọng như hiện nay.

Trước vấn đề trên, các nhà khoa học cảnh báo hiện tượng thời tiết cực đoan sẽ diễn ra thường xuyên hơn do biến đổi khí hậu và gây thêm khó khăn cho người nông dân và chính phủ.

Vụ thu hoạch vào mùa thu đóng góp 75% sản lượng ngũ cốc của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Trong ba vụ lúa của Trung Quốc, vụ đầu tiên đã được thu hoạch trong điều kiện bình thường, vụ thứ hai đang trong giai đoạn trổ bông và vụ thứ ba trong giai đoạn sinh trưởng. Hai vụ sau đều rất nhạy cảm với lượng mưa và điều kiện về nhiệt độ.

Sở hữu một trong những mảnh đất cằn cỗi nhất trong làng, bà Zhang đang ngày càng lo lắng về vụ thu hoạch hè-thu, khi ruộng lúa, nương ngô, ao nuôi tôm cá đều thiếu nước. Bên cạnh đó, cái nóng gay gắt của mùa hè cũng đã tạo điều kiện cho sâu bệnh phá hoại.

Theo bà Zhang, những cánh đồng đã không được đón một giọt mưa nào kể từ tháng 7. Hơn nữa, vấn đề sâu bệnh diễn biến đặc biệt nghiêm trọng, song nền nhiệt quá cao khiến thuốc trừ sâu không phát huy tác dụng.

Cơ quan khí tượng Trung Quốc cho biết dù tình trạng nắng nóng đã dịu bớt, nhưng hạn hán vẫn có thể kéo dài sang mùa thu. Giang Tây, cùng với các tỉnh khác ở lưu vực sông Dương Tử như Hồ Nam và An Huy, đứng trước nguy cơ sụt giảm sản lượng nông sản cao nhất. Trong khi đó, những tỉnh Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Hà Nam và Quý Châu cũng chịu thiệt hại.

Một quan chức phụ trách nông nghiệp tại thành phố Nam Xương, tỉnh Giang Tây lưu ý vẫn còn quá sớm để ước tính sản lượng lúa cho vụ thu hoạch tới. Quan chức này nhấn mạnh nhiệm vụ duy nhất hiện nay là chống hạn.

Địa phương do ông phụ trách đã đầu tư số tiền khổng lồ để bơm nước từ sông vào các cánh đồng và tiến hành theo dõi tình hình tưới tiêu 24/7. Ông cho biết ông đã không có một đêm yên giấc kể từ tháng 7.

Tuần trước, Fitch Ratings dự báo sản lượng gạo của Trung Quốc sẽ giảm trong năm nay do thời tiết khô hạn tại lưu vực sông Dương Tử. Song, vấn đề này không có khả năng gây ra biến động lớn đối với giá gạo thế giới.

Theo Fitch, tỷ lệ hao hụt 10-20% sản lượng gạo tại 7 tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất có thể làm giảm sản lượng gạo hàng năm của Trung Quốc 3-6%, tương đương 7-14 triệu tấn. Nhu cầu nhập khẩu gạo của Trung Quốc có thể tăng do sản lượng trong nước giảm, nhưng dự trữ gạo dồi dào của nước này và khả năng điều phối của chính phủ sẽ giúp hạn chế đà tăng nhập khẩu.

Ông Li Guoxiang, nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, đánh giá dù đối mặt với thời tiết khắc nghiệt trong năm nay, Trung Quốc vẫn đủ nguồn cung để đảm bảo sản lượng lương thực và ổn định giá cả.

Theo nhà nghiên cứu trên, những năm gần đây, Trung Quốc đã mở rộng diện tích đất nông nghiệp, do đó sản lượng gạo trong nước đã tăng lên và có thặng dư.

Ngoài ra, ông Li ước tính Trung Quốc đã chuyển đổi một nửa tổng diện tích đất canh tác, tương đương khoảng 900 triệu mu (60 triệu ha), thành đất nông nghiệp "tiêu chuẩn cao". Trên những vùng đất này, hoạt động canh tác và tưới tiêu đã được nâng cấp để chống chịu tốt hơn trước thời tiết khắc nghiệt, giúp tiết kiệm nước và tăng năng suất cây trồng.