Nhìn lại thị trường ô tô toàn cầu sau năm COVID thứ nhất

Đại dịch COVID-19 có tác động lớn đến ngành ô tô toàn cầu trong năm vừa qua. Số lượng xe hơi được đăng ký mới năm 2020 tại 27 nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) giảm 24% so với 2019. Hầu hết các thị trường lớn đều báo cáo mức sụt giảm hai chữ số, trừ Nga và Trung Quốc.  

COVID-19 đã làm tê liệt ngành ô tô của Mỹ. Ước tính cả năm 2020, doanh số bán xe mới ở nước này giảm ít nhất 15%, đánh dấu cú lao dốc tồi tệ nhất kể từ năm 1980.

Trong bối cảnh thông thường, mức giảm mạnh đến vậy đồng nghĩa với việc ngành ô tô rơi vào khủng hoảng. Nhưng với năm 2020, tâm lý chung của những người trong ngành là nhẹ nhõm vì "mọi chuyện có thể đã tệ hơn rất nhiều".

Ông Nick Woolard, Giám đốc phân tích các nhà sản xuất ô tô tại TrueCar nhận xét: "Chúng ta đã kết thúc năm 2020 đầy khó khăn với kết quả tốt đẹp hơn mong đợi. Bước ngoặt lớn xảy ra ngay đầu năm đã đẩy cả ngành công nghiệp vào chuỗi ngày đen tối và các dự báo ban đầu thực sự rất thảm khốc".

Trong thời kỳ tồi tệ nhất của làn sóng COVID-19 đầu năm, doanh số bán xe mới sụp đổ. Các nhà máy ngừng hoạt động và hầu hết các đại lý phải đóng cửa showroom.

J.D. Power dự báo doanh số bán lẻ cả năm sẽ giảm xuống gần bằng với thời kỳ suy thoái. Nhưng doanh số bán lẻ cho người tiêu dùng đã bất ngờ phục hồi nhanh chóng, cứu ngành ô tô một bàn thua trông thấy.

CNBC cho biết doanh số bán xe chủ yếu được thúc đẩy bởi lãi suất cực kỳ thấp, các khoản vay với thời hạn dài kỷ lục và người tiêu dùng muốn có xe riêng để tránh phải sử dụng phương tiện công cộng.

Bà Jessica Caldwell, Giám đốc website mua sắm ô tô Edmunds nhận định: "Chắc chắn một trong những câu chuyện lớn của năm 2020 là sự phục hồi của doanh số bán lẻ xe cộ. Hiện doanh số gần như đã trở về bằng ngưỡng trước đại dịch".

Tại Trung Quốc, sau khi COVID-19 được kiểm soát, các nhà máy xe nhanh chóng khởi động lại sản xuất kể từ tháng 4. Chính phủ Trung Quốc cũng thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng, làm tăng cầu cho xe tải.

Trong khi đó, doanh số xe hơi cỡ nhỏ – chiếm 80% tổng doanh số xe ô tô các loại - giảm 6,1% trong năm 2020. Lượng mua lao dốc trong tháng 2 và tháng 3 nhưng sau đó bật tăng mạnh mẽ. Đến tháng 12, doanh số xe hơi ở Trung Quốc tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước, theo dữ liệu sớm từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc.

Nikkei Asia nhận định cuộc phục hồi trên diễn ra là nhờ các chính quyền địa phương trợ cấp cho người mua ô tô và thực hiện nhiều biện pháp khác để kích cầu. Việc nới lỏng hạn ngạch cấp biển số ở các thành phố lớn cũng đóng vai trò nhất định.

Thị trường ô tô châu Âu hứng chịu cú đánh mạnh của đại dịch trong năm 2020, doanh số xe sụt giảm nặng nề.

Trong những năm gần đây, các công ty ô tô ở châu Âu đang hồi phục sau sự sụp đổ do cuộc khủng hoảng tài chính 2008 - 2009 gây ra. Trong 6 năm qua, doanh số xe đã tăng lên đáng kể và đã gần trở lại mức trước khủng hoảng. 

Nhưng thị trường châu Âu nhanh chóng sụp đổ vào tháng 3 trước sự tấn công của COVID-19 với doanh số lao dốc 50,8%. Theo hãng tư vấn Focus2move, doanh số bán ô tô ở châu Âu giảm mạnh nhất vào tháng 4 (-77,1%) trong bối cảnh nhiều nước EU bắt đầu phong tỏa và áp đặt hạn chế đi lại.

Nhờ các ưu đãi của EU, thị trường phục hồi khá nhanh. Đến tháng 9, doanh số bán xe đạt tăng trưởng dương 0,6%. Trong nửa cuối năm 2020, chỉ có hai tháng doanh số giảm trên 10% là tháng 8 và tháng 11.

Tại Đức, lượng đăng ký xe mới giảm 19%. Ở Pháp, doanh số bán xe hơi giảm tới 25%. Italy thậm chí còn chịu tác động nặng nề hơn với mức giảm 28%. Lượng đăng ký xe mới ở Anh giảm 29%. Tây Ban Nha mất gần 33% doanh số so với năm 2019.

Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA) cho biết thị trường xe toàn cầu "đã sự phục hồi nhẹ trong vài tháng qua". Nhưng trong tháng 12/2020, doanh số bán xe ở châu Âu vẫn thấp hơn 1,2 triệu chiếc – tương đương 4% - so với cùng kỳ năm trước.