Liên tục kiện Grab cạnh tranh không lành mạnh, Vinasun đang thật sự bị ảnh hưởng như thế nào?

Cuộc chiến pháp lí kéo dài giữa hai bên

Trong thời gian qua, CTCP Ánh Dương Việt Nam (Vinasun - Mã: VNS) đã liên tục khởi kiện Công ty TNHH Grab (Grab) cạnh tranh không lành mạnh, gây thiệt hại cho taxi truyền thống và yêu cầu bồi thường 41,2 tỉ đồng.

Kết quả phiên sơ thẩm vào tháng 12/2018, Tòa án Nhân dân (TAND) TP HCM đã buộc Grab bồi thường Vinasun hơn 4,8 tỉ đồng, vì theo Hội đồng xét xử (HĐXX), Grab có sai phạm trong quá trình hoạt động và những sai phạm này gây thiệt hại cho Vinasun.

Cụ thể, bản án cho rằng tuy Grab nhận định chỉ là công ty cung cấp công nghệ, không kinh doanh vận tải taxi, các tài xế do hợp tác xã quản lí,... Nhưng thực tế, Grab quản lí lái xe, đưa ra cước và việc thưởng, phạt lái xe cũng do Grab quyết định.

Hoạt động kinh doanh của Grab không tuân thủ qui định cũng như không nộp thuế,... Ngoài ra, Grab còn vi phạm qui định khuyến mãi, tăng giảm giá cước nhiều lần trong ngày.

Theo phán quyết của tòa, từ khi vào Việt Nam, Grab đã gây nhiều thiệt hại cho Vinasun. Số lượng xe Grab không ngừng tăng, ngược lại, xe Vinasun nằm bãi nhiều, thiệt hại 4,8 tỉ đồng, giảm thị trường kinh doanh 81 tỉ đồng. Tổng cộng Vinasun thiệt hại đến 85 tỉ đồng.

Tuy vậy, Vinasun không xác định rõ phần thiệt hại nào do Grab gây ra, nên tòa không chấp nhận toàn bộ yêu cầu của Vinasun, chỉ chấp nhận phần 4,8 tỉ đồng thiệt hại do xe nằm bãi. Trước bản án này, cả Vinasun và Grab đều đưa ra kháng cáo với lí lẽ riêng dẫn đến phiên phúc thẩm vào ngày 10/3/2020. 

Tại phiên tòa phúc thẩm, hội đồng xét xử vẫn giữ nguyên bản án của tòa sơ thẩm, Grab vẫn phải bồi thường cho Vinasun 4,8 tỉ đồng. Dù cả đôi bên đều tỏ ra "không hài lòng" trong cuộc chiến pháp lí này thì sự thật vẫn rất  tình hình kinh doanh của Vinasun đã ngày càng xấu đi từ khi Grab xuất hiện.

Doanh thu lao dốc, sống nhờ thanh lí xe và quảng cáo

Tăng trưởng liên tục trong suốt 10 năm, nhưng kể từ khi internet, smart phone và các ứng dụng di động phát triển mạnh đã khiến Vinasun trở thành "nạn nhân" của sự phát triển, doanh thu của hãng lao dốc từ 2017.

Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh của Vinasun cũng teo tóp dần khi doanh thu giảm cộng với việc phải gánh các chi phí lãi vay, chi phí bán hàng và chi phí doanh nghiệp lớn, đặc thù của một doanh nghiệp taxi truyền thống.

Trước sự cạnh tranh gay gắt, Vinasun đã thực hiện nhiều chiến lược nhằm thay đổi tình hình, như việc triển khai Vinasun App - ứng dụng gọi xe taxi chấp nhận nhiều hình thức thanh toán: thẻ Visa, Master Card, thẻ ATM,... Tuy vậy, việc cạnh tranh được với các "ông lớn" khác như Grab bằng nền tảng ứng dụng điện thoại là rất khó.

Ngoài ra, Vinasun cũng nỗ lực chuyển dịch từ mô hình chia sẻ doanh thu sang cho thuê xe và nhận phí cố định. Theo đó, các tài xế sẽ không còn là nhân viên của Vinasun mà phải tự chịu chi phí xăng xe và trả tiền thuê xe cho Vinasun. Năm 2019, Công ty tiếp tục cắt giảm 1.000 nhân sự, số lượng nhân viên của hãng taxi này còn lại 5.790 người giúp công ty giảm bớt chi phí.

Những sự thay đổi khá muộn màng nhưng dù sao cũng đã phần nào giúp hoạt động kinh doanh của Vinasun vững vàng hơn. Năm 2019, doanh thu của Vinasun tiếp tục giảm 4% so với năm trước đó, nhưng ít nhiều, hoạt động kinh doanh của hãng xe này cũng đã có những chuyển biến tích cực hơn. 

Lợi nhuận trước thuế năm 2019 tăng 21% lên múc 139 tỉ đồng, chấm dứt đà sụt giảm kéo dài 3 năm liên tục. Trong đó, đóng góp từ lợi nhuận của việc thanh lý xe cũ đã chậm lại, chỉ còn 45 tỉ đồng. Một hoạt động khác mang lại thu nhập cho Vinasun là lợi nhuận đến từ hoạt động quảng cáo trên xe taxi đạt 40 tỉ đồng. 

Trong ba năm gần nhất, tỉ trọng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cốt lõi trên tổng lợi nhuận trước thuế của Vinasun lần lượt là 15%, 9% và 34%. Tỉ trọng 34% trong năm 2019 phần nào cho thấy một sự khởi sắc hơn trong hoạt động kinh doanh so với năm 2018.