Kẻ ngốc chờ kẻ ngốc hơn: Động lực đằng sau sự thăng hoa của cổ phiếu Tesla

Hiếm có cổ phiếu nào nóng như Tesla trên thị trường chứng khoán toàn cầu hiện nay.

Ngày 1/7, Tesla vượt mặt Toyota để trở thành nhà chế tạo xe có vốn hóa lớn nhất trên thế giới. Giá trị thị trường của Tesla đạt 332,9 tỉ USD hôm 13/7 – bằng vốn hóa của 7 nhà sản xuất xe lớn nhất Nhật Bản cộng lại, theo Nikkei Asian Review. 

Vốn hóa của Tesla đã lọt vào top 20 toàn nước Mỹ, bỏ xa các hãng xe lâu đời có tiếng trên thị trường như Ford hay General Motors. 

Biểu đồ giá cổ phiếu Tesla khiến nhiều người nghĩ đến các công ty Internet trong giai đoạn bong bóng công nghệ cuối thập niên 90 và cơn sốt bitcoin năm 2017.

Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng đà tăng phi mã của Tesla có thể được phần nào giải thích bởi một số lí do chính đáng. Xu hướng chuyển đổi từ động cơ đốt trong sang động cơ chạy điện của người tiêu dùng là một trong những lí do khiến nhà đầu tư vẫn vững tâm khi thấy định giá của Tesla tiến đến gần bằng các gã khổng lồ công nghệ.

Tuy nhiên kì vọng về sự tăng trưởng cao không thể hoàn toàn lí giải sự thăng hoa của Tesla. Có vẻ như một số nhà đầu tư mua cổ phiếu Tesla với niềm tin rằng sẽ bán lại được cho người khác với các giá còn cao hơn.

Danh tính của "người khác" ở đây khá rõ ràng: các phương tiện đầu tư thụ động ví dụ như quĩ ETF liên kết với chỉ số chứng khoán.

Rất nhiều người kì vọng Tesla sẽ báo cáo quí có lợi nhuận ròng dương thứ 4 liên tiếp khi công bố kết quả kinh doanh quí II/2020 vào tuần tới – đáp ứng tiêu chuẩn cuối cùng để được gia nhập chỉ số S&P 500.

Các quĩ đầu tư liên kết với chỉ số chứng khoán nắm trong tay khoảng 4.400 tỉ USD. Việc Tesla được đưa vào chỉ số S&P 500 sẽ kích hoạt lệnh mua vào cổ phiếu của những quĩ này. Theo ước tính, các quĩ đầu tư thụ động sẽ mua vào khoảng 25 triệu cổ phiếu Tesla bất chấp giá cả nếu Tesla vào rổ chỉ số.

Nhà đầu tư đang tích lũy cổ phiếu Tesla để đón đầu làn sóng mua cổ phiếu tự động này.

Lí thuyết về kẻ ngốc hơn khẳng định rằng một người có thể mua tài sản được định giá quá cao nếu có người khác đang chờ mua tài sản này với mức giá còn cắt cổ hơn.

Khi đầu tư thụ động lần đầu tiên được phát triển vào những năm 1970, nó được kì vọng là một phương pháp thông minh để quản lí tài sản một cách hiệu quả và tốn ít chi phí. Giờ thì có vẻ các quĩ đầu tư thụ động mô phỏng chỉ số chứng khoán đang đóng vai trò của "kẻ ngốc hơn" và khiến thị trường biến dạng.