Giá tôm thế giới năm 2024 có thể bật tăng khi nguồn cung sụt giảm?

Sản lượng tôm toàn cầu có thể giảm trong năm 2024

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản (VASEP) vừa cập nhật tình hình sản xuất, xuất khẩu của các nguồn cung tôm lớn, đặc biệt là khu vực châu Á trong năm 2024. 

Theo các chuyên gia, rất khó dự đoán chính xác diễn biến thị trường tôm trong thời gian tới. Nếu dựa theo điều kiện thời tiết và giá cả hiện nay, tốc độ xuất khẩu tôm có thể sẽ chậm lại. 

Tuy nhiên, những yếu tố như các thương vụ hợp nhất và cạnh tranh để duy trì hoặc mở rộng thị phần có thể tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng khối lượng xuất khẩu tôm thời gian tới.

Một đợt El Nino mới đang rình rập và đe dọa ngành tôm thế giới, đặc biệt là Mỹ Latinh, trong đó có Ecuador. Các trại tôm của Ecuador có thể gặp rủi ro lũ lụt và ngập úng và làm gia tăng áp lực dịch bệnh cho Mỹ Latinh, cũng như châu Á.

Sản lượng tôm nuôi toàn cầu có thể giảm trở lại vào năm 2024 do một dịch bệnh mới gây ra một số vấn đề ở Trung Quốc và thị trường toàn cầu tiếp tục trì trệ. Sản lượng tôm chân trắng toàn cầu năm 2024 dự báo đạt khoảng 4,95 triệu tấn, tôm sú dự báo đạt khoảng 5,37 triệu tấn.

Nhiều chuyên gia kỳ vọng năm 2024 sẽ chứng kiến sự bật tăng của giá tôm toàn cầu khi nguồn cung sụt giảm. Tuy nhiên, giá tôm khó có khả năng phục hồi mạnh trở lại dù tốc độ giảm giá đã chậm lại so với năm 2022.

Các nước phương Tây đã trải qua kỳ nghỉ lễ cuối năm, song giá tôm chưa có dấu hiệu bật tăng khi nguồn cung vẫn dư thừa. Trong ngắn hạn, các chuyên gia kỳ vọng khối lượng xuất khẩu tôm thế giới sẽ duy trì ổn định ở mức trung bình hoặc có thể cải thiện hơn vào đầu năm 2024.

Ecuador sẽ tập trung vào sản phẩm tôm giá trị gia tăng

Năm 2023, sản lượng tôm Ecuador ước đạt 1,4 triệu tấn. Ngành nuôi tôm của Ecuador cũng đang phải đối mặt với nhiều vấn đề như lũ lụt, dịch bệnh, tình trạng mất an ninh, môi trường nuôi xuống cấp, giá tôm giảm mạnh, phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc, trong khi lại gặp khó khăn ở thị trường Mỹ, EU.

Giá trung bình xuất khẩu tôm đông lạnh của Ecuador sang một số thị trường trong năm 2023 có thời điểm giảm xuống dưới mức 5 USD/kg trong bối cảnh nguồn cung dư thừa và nhu cầu chậm lại, giảm khoảng 1 USD/kg so với cùng kỳ năm 2022. Kim ngạch xuất khẩu tôm của Ecuador năm 2023 giảm 1,5 tỷ USD so với năm 2022.Ngành tôm Ecuador đã kết thúc năm 2023 với kim ngạch XK thâm hụt khoảng 1,5 tỷ USD.

Năm 2024, Ecuador có thể sẽ không theo đuổi chiến lược tăng sản lượng, sản lượng tôm của họ sẽ giảm khoảng 200.000 tấn xuống còn 1,2 triệu tấn. 

Ngoài ra, Ecuador sẽ tập trung nhiều hơn để phát triển hàng giá trị gia tăng và tôm bóc vỏ. Các doanh nghiệp chế biến tôm hàng đầu của Ecuador là Omarsa và Songa đã có nhà máy chế biến tôm giá trị gia tăng mới, dây chuyền hấp tôm và đang đặt mục tiêu tập trung nhiều hơn vào mảng này. Các doanh nghiệp này cũng tiếp tục thực hiện những chiến dịch tiếp thị để kích cầu tiêu thụ như “ăn tôm tốt cho sức khỏe”.

Ấn Độ lo ngại về nguy cơ bị Mỹ áp thuế chống trợ cấp 6-10%

Năm 2023, nhu cầu thị trường thấp, ngành tôm Ấn Độ phải cạnh tranh gay gắt từ Ecuador trên các thị trường lớn, giá trị xuất khẩu dự kiến giảm ít nhất 15% so với năm 2022. 

Trong 2 tuần cuối năm 2023, giá tại đầm tôm nguyên liệu của Ấn Độ giảm xuống mức thấp nhất trong 2 năm trở lại đây. 

Thời điểm này, khi giá tôm Việt và Thái Lan có xu hướng ấm hơn thì tôm Ấn Độ vẫn giữ mức giá thấp nhất khu vực Đông Nam Á. Giá tôm Ấn Độ chỉ nhỉnh hơn một chút so với giá tôm Ecuador. Giá xuất khẩu tôm sang hai thị trường chủ lực của Ấn Độ là Mỹ và Trung Quốc chưa được cải thiện. 

Sản lượng tôm của Ấn Độ năm 2023 ước giảm ít nhất 10 – 15%. Thực tế, Ấn Độ đã giảm lượng nhập khẩu tôm bố mẹ trong năm 2023. Điều này dự báo nguồn cung tôm nguyên liệu của Ấn Độ cho năm 2024 sẽ khó tăng trở lại.

Năm 2024, Ấn Độ cũng thúc đẩy tiêu thụ tôm thông qua tiếp thị tiêu thụ trong nước. Dù là nước dân số đông, nhưng tiêu thụ tôm của Ấn Độ lại rất thấp. Ấn Độ cũng đang lên kế hoạch chuyển hướng nuôi và xuất khẩu tôm sú.

Trong một diễn biến gần đây, Mỹ cáo buộc rằng xuất khẩu tôm của Ấn Độ được trợ cấp, gây lo ngại về khả năng Ấn Độ bị áp thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD). 

Nếu Ấn Độ không thuyết phục được Mỹ và bị áp các mức thuế này, chi phí xuất khẩu tôm Ấn Độ sang Mỹ có thể tăng từ 6 đến 10%.

Ấn Độ, với giá trị xuất khẩu tôm hàng năm khoảng 2,4 tỷ USD, sẽ phải đối mặt với tác động đáng kể nếu Mỹ quyết định áp thuế. Hiệp hội các nhà xuất khẩu thủy sản Ấn Độ (SEAI) và Cơ quan Phát triển xuất khẩu sản phẩm thủy sản Ấn Độ (MPEDA) đang tích cực hợp tác với các cơ quan Mỹ, cung cấp dữ liệu cần thiết và phản bác các cáo buộc.

Thái Lan có sản lượng thấp nhất trong 6 cường quốc nuôi tôm

Trong bối cảnh dư cung hiện nay, tổng khối lượng xuất khẩu tôm cả năm 2023 của Thái Lan ước đạt 110.000 – 115.000 tấn.

Ngành tôm Thái Lan thiếu lao động trong lĩnh vực nuôi lẫn chế biến. Sản lượng tôm Thái Lan hiện chỉ bằng hơn 1/3 so thời hoàng kim hơn chục năm trước. 

Tuy tôm Thái chiếm thị phần thứ 3 ở Nhật, thứ 5 ở Mỹ, nhưng với xu thế này, năm 2024, ngành tôm của Thái sẽ không đặt chỉ tiêu lớn, chỉ tập trung cho mục tiêu hoạt động bền vững và phục vụ khách du lịch khá đông đảo của mình, hơn là mục tiêu phát triển xuất khẩu.

Trước đó năm 2022, Thái Lan là nước xuất khẩu tôm lớn thứ 5 thế giới với sản lượng khoảng 125.000 tấn, con số này được duy trì từ năm 2018 đến nay. 

Thị phần tôm Thái Lan ở Mỹ, Nhật Bản và Canada bắt đầu bị thu hẹp từ năm 2012, tuy nhiên quốc gia này cũng mở thêm được nhiều thị trường mới như Trung Quốc và Đài Loan. 

Năm 2022, tôm Thái Lan tập trung “tấn công” 5 thị trường hàng đầu gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan và Hàn Quốc. Song, nhóm mặt hàng tôm giá trị gia tăng của Thái Lan đã để tuột mất thị trường Anh và Canada, mặc dù vẫn giữ chân được thị trường Mỹ và Nhật Bản.

Trung Quốc có thể soán ngôi Ecuador, trở thành nước xuất khẩu tôm lớn nhất

Năm 2023, sản lượng tôm chân trắng của Trung Quốc ước tăng khoảng 10% đạt 1,05 triệu tấn và tôm sú khoảng 150.000-160.000 tấn. 

Các chuyên gia nhận định Trung Quốc có thể vượt Ecuador trở thành nước sản xuất tôm lớn nhất thế giới trong năm 2024 với sản lượng khoảng 1,4 triệu tấn, trong đó tôm chân trắng khoảng 1,2 triệu tấn và tôm sú khoảng 200.000 tấn.