Foxconn, Quanta, Pegatron,... dẫn đầu làn sóng đa dạng hóa chuỗi sản xuất khỏi Trung Quốc

Các nhà sản xuất hợp đồng Đài Loan (Trung Quốc) cho các công ty Mỹ như Apple đang chú ý đến các cơ sở sản xuất rẻ hơn và ít rủi ro địa chính trị hơn, như Việt Nam và Ấn Độ, đồng thời cũng bắt đầu chuyển hướng rời khỏi Trung Quốc, theo Asia Nikkei.

Nhà sản xuất điện tử Quanta Computer, nhà sản xuất theo hợp đồng hàng đầu của Apple – chuyên sản xuất MacBook, đã ký một thỏa thuận trong tháng này để xây dựng nhà máy đầu tiên tại Việt Nam. Giám đốc Quanta C.T. Huang cho biết tại lễ ký kết tuần trước: "Chúng tôi muốn khởi động nhà máy mới càng nhanh càng tốt”.

Những động thái như thế vậy nhằm đa dạng hóa sản xuất khỏi Trung Quốc đã được thực hiện trong nhiều năm. Vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài được phê duyệt vào Việt Nam tăng đều đặn, chủ yếu đến từ các quốc gia như Hàn Quốc và Nhật Bản, lên 38 tỷ USD vào năm 2019 - tăng khoảng 80% so với một thập kỷ trước. Xu hướng này đã bị đình trệ trong một vài năm khi đại dịch COVID-19 bùng phát, nhưng hiện đang có xu hướng tăng trở lại.

Kế hoạch đầu tư vào Việt Nam của các nhà sản xuất theo hợp đồng Đài Loan (Trung Quốc) phản ánh chiến lược đa dạng hóa sản xuất khỏi Trung Quốc. Số lượng dự án FDI của Đài Loan (Trung Quốc) tại Việt Nam đã tăng 87% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý đầu tiên của năm 2023.

"Đặc biệt, các tỉnh miền Bắc Việt Nam đã trở thành cơ sở sản xuất mới cho các sản phẩm của Apple", Ryotaro Hagiwara, người tiến hành nghiên cứu thực tế tại văn phòng ở Hà Nội của Japan External Trade Organization.

Trước đó, nhà lắp ráp iPhone hàng đầu Hon Hai Precision Industry, còn được gọi là Foxconn, cũng đã và đang đầu tư mạnh vào tỉnh Bắc Giang. Các phương tiện truyền thông đã đưa tin vào năm ngoái về kế hoạch của chi thêm 300 triệu USD và thuê 30.000 lao động của Foxconn.

Vào tháng 2, họ đã ký hợp đồng thuê một khu đất rộng 45 ha cho đến năm 2057. Khoảng 30% sản lượng của Foxconn dự kiến sẽ được thực hiện bên ngoài Trung Quốc vào năm 2025, theo ước tính của các chuyên gia.

Pegatron, công ty đứng thứ hai về sản xuất iPhone, đã đầu tư lớn vào thành phố biển Hải Phòng, và Wistron có vẻ sẽ khởi động một nhà máy sản xuất máy tính cá nhân vào năm tới. Theo Asia Nikkei, có rất nhiều lý do khiến Việt Nam trở thành điểm đến tiềm năng cho các nhà sản xuất Đài Loan (Trung Quốc) khi họ thực hiện chiến lược đa dạng hóa sản xuất.

Theo JETRO, lương cơ bản trung bình hàng tháng đối với người lao động tại Việt Nam là 277 USD, thấp hơn một nửa so với mức trung bình cơ bản hàng tháng của người lao động tại Trung Quốc là 607 USD. Ngoài ra, dân số Việt Nam được dự báo sẽ tăng lên trong năm nay, điều mà ông Hagiwara cho biết đang thúc đẩy nhu cầu sản xuất tại địa phương.

Việt Nam đã xây dựng mô hình kinh doanh mua các bộ phận và hàng hóa trung gian từ Trung Quốc để lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh cho các công ty của Mỹ. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã thu hút được các khoản đầu tư lớn từ Intel và các công ty lớn khác của Trung Quốc.

Chính phủ đang mong muốn tận dụng tối đa cơ hội này. Ngày 22/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nói với đại diện các công ty nước ngoài rằng thành công của các nhà đầu tư đồng nghĩa với sự thành công của Việt Nam.

Bên cạnh Việt Nam, nguồn vốn đầu tư của các nhà sản xuất vào Ấn Độ, quốc gia dự kiến sẽ vượt Trung Quốc trở thành nước đông dân nhất thế giới, cũng đang tăng lên theo thời gian. Chủ tịch Foxconn Liu Young đã gặp Thủ tướng Narendra Modi tại Ấn Độ vào cuối tháng 2. Ông Liu cho biết nền kinh tế Ấn Độ chắc chắn sẽ cất cánh và các nhà sản xuất Đài Loan (Trung Quốc) cần nắm bắt cơ hội này.

Foxconn lắp ráp iPhone 14 tại thành phố Chennai của Ấn Độ. Doanh nghiệp đã đảm bảo các địa điểm cho các nhà máy mới ở các bang Karnataka và Telangana khi Foxconn muốn mở rộng dấu ấn của mình tại Ấn Độ.

TrendForce dự đoán đến năm 2028, 30% đến 35% tổng số iPhone sẽ được sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Nhà phân tích Mia Huang cho biết, sản xuất trong nước là điều cần thiết để khai thác nhu cầu ở Ấn Độ, do mức thuế cao mà nước này áp đặt đối với điện thoại thông minh nhập khẩu.

Sự thay đổi cũng đang diễn ra trong các bảng mạch in, là những thành phần quan trọng trong máy tính và thiết bị gia dụng. Một giám đốc điều hành trong ngành điện tử Đài Loan (Trung Quốc) cho biết, hoạt động sản xuất đã bắt đầu chuyển từ trung tâm hiện tại ở Vũ Hán sang Thái Lan, đồng thời dự đoán rằng Thái Lan cuối cùng sẽ vượt qua Trung Quốc về sản lượng bảng mạch in.

Trung Quốc đã chịu trách nhiệm cho khoảng một nửa sản lượng toàn cầu của thành phần này trong quá khứ. Tuy nhiên, chỉ trong tháng 3 và tháng 4, các nhà cung cấp của Apple là Unimicron Technology và Compeq Manufacturing đã tuyên bố gia nhập thị trường Thái Lan.

Hơn 90% nguồn vốn đầu tư trực tiếp của các công ty Đài Loan (Trung Quốc) bên ngoài Đài Loan (Trung Quốc) trong quý I đã được rót vào các quốc gia bên ngoài Trung Quốc. Đầu tư vào Đông Nam Á và Ấn Độ đã tăng lên trong thời gian gần đây, trong khi đầu tư vào Trung Quốc đã giảm khoảng 10%.

Các công ty Đài Loan (Trung Quốc) bắt đầu thâm nhập vào Trung Quốc từ những năm 1990 khi nước này mở cửa, đóng vai trò then chốt trong việc biến thị trường tỷ dân thành công xưởng của thế giới. Ba thập kỷ trôi qua, các công ty Đài Loan (Trung Quốc) hiện lại đang trở thành đi đầu trong việc chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu ra khỏi Trung Quốc.