Dự luật trừng phạt Trung Quốc mắc kẹt tại Quốc hội Mỹ vì can thiệp của Nhà Trắng

Vào ngày 2/6, Thượng nghị sĩ Kevin Cramer kí tên với tư cách là người đồng đề xuất dự luật nhằm trừng phạt Trung Quốc vì gây tổn hại đến quyền tự trị của Hong Kong. Hai tuần sau, ông thay đổi ý định và chặn dự luật này theo yêu cầu của Nhà Trắng.

Do vậy, dù nhận được sự ủng hộ rộng rãi của các nghị sĩ lưỡng đảng, dự luật trừng phạt Trung Quốc vì xâm phạm các vấn đề nội bộ của Hong Kong hiện đang bị mắc kẹt tại Quốc hội Mỹ.

Theo Politico, sự kiện này cho thấy những khó khăn của các nghị sĩ có quan điểm chống Trung Quốc trong bối cảnh họ thúc giục chính quyền ông Trump trừng phạt Bắc Kinh vì nhiều vấn đề, từ Hong Kong cho đến đại dịch COVID-19.

"Ngay cả đối với chúng tôi, điều này là bất thường", Thượng nghị sĩ Cramer thừa nhận sau khi phản đối việc dự luật được toàn thể Thượng viện nhất trí.

Theo ông Cramer, Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao đã đề xuất một loạt các thay đổi "mang tính kĩ thuật" tới dự luật Hong Kong Tự trị chỉ nửa giờ trước khi Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen định yêu cầu Thượng viện nhất trí thông qua.

Ông Cramer nói rằng ông hi vọng dự luật sẽ được thông qua, nhưng ông muốn "điều chỉnh cho phù hợp" với những lo ngại của chính quyền ông Trump.

"Tôi vẫn chưa đọc các điều chỉnh mà Nhà Trắng đưa ra. Do vậy, tôi nghĩ Thượng viện không nên nhất trí thông qua cho tới khi chúng tôi xem xét về đánh giá kĩ thuật", ông Cramer trả lời trong cuộc phỏng vấn.

"Tôi vẫn chưa đọc nó. Vì vậy tôi không biết những thay đổi Nhà Trắng đề xuất lớn đến đâu hay họ ghét toàn bộ nội dung của dự luật ban đầu".

Thượng nghị sĩ Van Hollen nói rằng các thay đổi Nhà Trắng đề xuất là "rất lớn", nhưng ông dự đoán thực hiện một số điều chỉnh có thể giúp dự luật được thông qua.

Ông Van Hollen nói trong cuộc phỏng vấn: "Tôi tự tin rằng chúng tôi sẽ có được số phiếu thuận áp đảo khi dự luật này được trình lên. Nên chúng tôi vẫn sẽ thúc đẩy nó".

Chính quyền ông Trump vốn đã có thẩm quyền để áp đặt một số biện pháp trừng phạt đối với việc Trung Quốc định thông qua dự luật an ninh quốc gia Hong Kong. Hồi cuối tháng 5, Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo tuyên bố rằng Hong Kong không còn được tự trị khỏi Trung Quốc. Động thái này có ý nghĩa quan trọng về thương mại.

Dự luật Thượng nghị sĩ Van Hollen đề xuất sẽ áp đặt trừng phạt bắt buộc lên các cá nhân, ngân hàng và các tổ chức khác giúp Trung Quốc vi phạm Tuyên bố chung Trung – Anh 1984. Theo Tuyên bố này, Trung Quốc phải áp dụng nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ" với Hong Kong.

Ông Trump hiện đang phải hứng chịu nhiều chỉ trích về các chính sách đối với Trung Quốc. Cuốn sách của cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton còn khẳng định ông Trump từng nhờ Chủ tịch Tập Cận Bình giúp đỡ để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống.

Tuần trước, ông Trump đã kí thông qua đạo luật trừng phạt các quan chức Trung Quốc bị cáo buộc là tham gia hoạt động đàn áp người Duy Ngô Nhĩ. Nhưng tới hôm 21/6, ông Trump lại nói với hãng tin Axios rằng ông đã tạm hoãn việc ban hành lệnh trừng phạt nhằm cứu vãn thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.

Thượng nghị sĩ Van Hollen lớn tiếng chỉ trích ông Trump về những phát biểu gần đây và những tuyên bố của cựu cố vấn Bolton về cách ứng xử của ông với Trung Quốc.

Các nghị sĩ Đảng Cộng hòa cũng thúc giục ông Trump cứng rắn hơn với Trung Quốc về việc vi phạm nhân quyền và cách Bắc Kinh xử lí đại dịch COVID-19.

Ông Van Hollen nói: "Chính quyền ông Trump đã chẳng làm gì dù họ có đầy đủ thẩm quyền. Tôi nghĩ cuốn sách của John Bolton có thể cho chúng ta thấy rằng Trump chỉ biết nói lớn, nhưng rốt cuộc lại luôn chiều ý Chủ tịch Tập Cận Bình về vấn đề nhân quyền".

"Mối quan tâm duy nhất của ông ta có vẻ là bán được nhiều đậu tương cho Trung Quốc hơn. Ông ta vui vẻ lờ đi việc vi phạm nhân quyền miễn là đạt được mục đích này".

Trong cuộc họp ngắn ngày 24/6, các thượng nghĩ sĩ đã thúc ép Phó Tổng thống Mike Pence về cách xử lí của Trung Quốc đối với COVID-19. Sau cuộc họp, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cho biết: "Tôi nói với ông ta chúng ta cần phải thật cứng rắn với Trung Quốc và bắt họ chịu trách nhiệm".