Đông Nam Á vượt Mỹ, trở thành đối tác thương mại số hai của Trung Quốc

Ảnh: Reuters

Theo Nikkei Asian Review, Mỹ đang mất dần vị thế là đối tác thương mại lớn của Trung Quốc khi cuộc chiến thuế quan giữa hai nước kéo dài.

Xuất khẩu hàng hóa từ Mỹ sang Trung Quốc sụt giảm nghiêm trọng

Theo số liệu thống kê từ cơ quan hải quan Trung Quốc, giao thương hàng hóa Mỹ - Trung giảm 14% trong năm nay xuống còn 258,3 tỉ USD. Về xuất khẩu, Mỹ thậm chí còn chịu ảnh hưởng nặng nề hơn.

Sản phẩm nông nghiệp và năng lượng chiếm phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ của Trung Quốc. Tuy nhiên, hai loại sản phẩm này lại có thể dễ dàng thu mua ở các quốc gia khác.

Mặc dù vậy, các mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Trung Quốc như máy tính, điện thoại di động và thiết bị điện tử khác lại có chuỗi cung ứng cần nhiều thời gian để sắp xếp lại hơn.

Trong khi xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm 8% xuống 199,4 tỉ USD; hàng hóa xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc đã giảm đến 30%, xuống còn 58,9 tỉ USD.

Chỉ riêng tháng 6, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm 8% so với cùng kì năm ngoái xuốn 39,2 tỉ USD; trong khi xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc giảm 31% xuống 9,3 tỉ USD.

"Điều kiện bên ngoài rất phức tạp và khó khăn. Hơn nữa, nhiều thách thức đang cản trợ thương mại ổn định", phát ngôn viên của cơ quan hải quan Trung Quốc Li Kuiwen phát biểu vào ngày 12/7.

Trung Quốc tìm đến EU và Đông Nam Á như "bạn hàng quan trọng"

Trung Quốc đang tìm kiếm các thị trường lớn khác để lấp đầy khoảng trống. Hoạt động thương mại với EU đã tăng 5% so với cùng kì năm ngoái lên 337,9 tỉ USD trong nửa đầu năm 2019. EU đã vượt qua Mỹ để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc vào năm 2004.

Thương mại với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á đã tăng 4% lên 291,8 tỉ USD, đứng trên Mỹ. Nếu căng thẳng hiện tại tiếp tục leo thang, khu vực Đông Nam Á có thể xếp trên Mỹ trong cả năm 2019, lần đầu tiên ghi nhận kỉ lục.

Xuất khẩu từ Trung Quốc sang Việt Nam đã tăng 14%. Các doanh nghiệp Trung Quốc đang chuyển linh kiện và nguyên vật liệu sang những cơ sở sản xuất mới được xây dựng ở Việt nam

Một phần nguyên nhân của hoạt động chuyển dịch này là nhằm giảm thuế quan của Mỹ đối với các sản phẩm do Trung Quốc sản xuất.

Cuộc chiến thuế quan cho thấy thương chiến Mỹ - Trung đang định hình lại dòng chảy của hàng hóa như thế nào.

Chẳng hạn, Mỹ áp thuế 10% lên đồ nội thất Trung Quốc vào tháng 9 năm ngoái và nâng mức này lên 25% vào tháng 5 vừa qua.

Trong quí I/2019, xuất khẩu đồ nội thất của Trung Quốc sang Mỹ đã giảm 11% so với cùng kì năm ngoái xuống 3,7 tỉ USD, trong khi xuất khẩu sang Đông Nam Á tăng 30% lên một tỉ USD.

"Các khách hàng Mỹ đang yêu cầu mức giá thấp hơn để giảm bớt ảnh hưởng của thuế quan", giám đốc phụ trách xuất khẩu tại một nhà máy ở tỉnh Hà Bắc cho hay. "Rất nhiều công ty đang bắt đầu từ chối đơn hàng từ Mỹ".

Xuất khẩu chất bán dẫn dành cho thị trường Mỹ, mà Washington từng áp thuế 25% vào năm ngoái, cũng đã giảm 29% giai đoạn từ tháng 1 đến 5/2019. Trong khi đó, xuất khẩu mặt hàng này sang Đông Nam Á tăng 37%.

Mặc dù đồ chơi không phải chịu thuế quan của Mỹ, Trung Quốc đã xuất khẩu 1 tỉ USD mặt hàng này sang Đông Nam Á trong 5 tháng kể trên, tăng 52% so với cùng kì năm ngoái.

Vào ngày 9/7, Bắc Kinh và Washington đã nối lại đàm phán ở cấp độ sự vụ lần đầu tiên trong hai tháng qua, tuy nhiên chỉ thông qua điện đàm. Các cuộc đối thoại trực tiếp hiện chưa được tổ chức, bất chấp suy đoán rằng chúng có thể diễn ra trong tuần này.

Tổng thống Trump đã bày tỏ sự thất vọng về tiến triển đàm phán. "Trung Quốc đang khiến chúng tôi thất vọng vì họ chưa mua nông sản từ nông dân Mỹ như đã hứa", ông đăng tải trên Twitter vào hôm 11/7.

Thương mại song phương giữa hai nước được dự đoán sẽ suy yếu hơn nữa nếu các cuộc đàm phán kéo dài.