Dịch tả heo châu Phi quét sạch các trang trại chăn nuôi nhỏ, lẻ tại châu Á

Trước khi dịch tả heo châu Phi (ASF) bùng phát, người nông dân Campuchia Bun Kim Long có đàn heo lớn nhất làng. Hiện tại, như bao nhà chăn nuôi heo nhỏ trên khắp châu Á, các chuồng nuôi heo của bà bị bỏ trống tan hoang. 

Tháng 6, cơ quan chức năng đã yêu cầu tiêu hủy 80 con heo của gia đình bà sau khi xét nghiệm cho kết quả dương tính với dịch gây chết cao ở heo. 

Nhận thức được dịch ASF đã tấn công Campuchia, bà Kim Long cho biết đã cố hết sức để chuẩn bị, nhưng vì không có vắc-xin hay thuốc chữa bệnh, bà không thể làm gì nhiều. 

"Chúng tối dùng lưới chống muỗi để bao phủ khu vực bị đóng cửa", bà nói với Nikkei Asian Review.

Với hàng triệu con heo đã bị thiệt hại, đàn heo như của gia đình bà Kim Long dường như không đáng kể. Tuy nhiên, đối với bà Kim Long và gia đình, đàn heo là sản phẩm của một thập kỉ làm việc chăm chỉ. 

"Chúng tôi bắt đầu với 10 con và không có trang trạng, chỉ có một ngôi nhà nhỏ, nơi chúng tôi ngủ với số heo này và các con mình", bà chia sẻ. 

"Tôi đã làm việc chăm chỉ để được như này hôm nay, chúng tôi làm nên hiện tại với hai bàn tay trắng".

Theo cập nhật tình hình dịch ASF tại châu Á của FAO được công bố hôm 3/10.

Những câu chuyện tương tự có thể được nghe thấy trên khắp châu Á, nơi dịch tả heo châu Phi (ASF) đang buộc dẫn tới sự chuyển đổi lớn từ các hộ chăn nuôi nhỏ, lẻ sang trang trại thương mại với các nguồn tài nguyên để triển khai những biện pháp an toàn sinh học nghiêm ngặt. 

Một năm sau khi ổ dịch đầu tiên được phát hiện tại Trung Quốc, virus ASF tiếp tục lan rộng. Với các trường hợp được báo cáo vào tháng 9 tại Hàn Quốc, Philippines và Đông Timor, bệnh dịch đã được tìm thấy tại ít nhất 10 quốc gia châu Á. 

Theo ước tính hồi tháng 8 của Mỹ, dịch ASF đã quét sạch ít nhất 5 triệu con heo tại châu Á. 

Mặc dù không ảnh hưởng tới con người, virus ASF khiến gần như 100% heo nhiễm bệnh chết. 

Tuy nhiên, số liệu gần đây từ Bắc Kinh cho thấy con số cao hơn nhiều. Tổng đàn heo của Trung Quốc, đạt hơn 400 triệu con trước khi dịch bùng phát, đã giảm 38% so với một năm trước đó, theo Bộ Nông nghiệp Trung Quốc. 

Tại Việt Nam, toàn bộ 63 tỉnh, thành đã bị nhiễm dịch với khoảng 5 triệu con heo bị tiêu hủy nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, theo Reuters. Các nhà chức trách đang làm việc để kiểm soát sự bùng phát tại Lào và Myanmar. 

Đầu tháng 10 tại Yangon (Myanmar), quan chức chính phủ đã thảo luận một kế hoạch nhằm chống lại virus, gồm triển khai một lực lượng đặc nhiệm ở biên giới giữa myanmar và Trung Quốc, với các phòng nghiên cứu sẵn sàng xét nghiệm. 

Phát biểu tại buổi họp, chuyên gia phân tích độc lập Allen Bryce cho biết 95% số heo của Myanmar được nuôi tại các trang trại qui mô nhỏ, nơi theo ông nhận định sẽ khó kiểm soát hơn. 

Đại diện từ Hiệp hội Các nước Đông Nam Á và Trung Quốc, Mông Cổ, đã mất 10% đàn heo, đã gặp nhau hồi tháng 8 tại Bangkok (Thái Lan) để thảo luận cách làm hoà hợp phương pháp tiếp cận của họ. 

Sau cuộc họp, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) đã bắt đầu triển khai một chiến dịch nhằm kiểm soát sự lây lan tại châu Á. 

Một hộ chăn nuôi nhỏ tại Liêu Ninh, Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Sự hỗ trợ từ chính phủ

Chuyên gia kinh tế FAO Damian Tago Pacheco cho hay trong khi việc tiếp tục thương mại hóa sẽ cải thiện an toàn sinh học và khống chế virus ASF, chính phủ các nước sẽ cần hỗ trợ những người chăn nuôi qui mô nhỏ. 

Theo ông đây chắc chắn không phải là lo ngại duy nhất trong quá trình chuyển đổi, và không thể chỉ có sự liên quan của bộ nông nghiệp.

Trung Quốc, với khoảng 26 triệu người chăn nuôi heo trong đó một nửa là hộ chăn nuôi nhỏ, đã giới thiệu các biện pháp trợ cấp cho trang trại chăn nuôi heo qui mô lớn, trong khi cấp 1.200 nhân dân tệ để bồi thường cho mỗi con heo bị tiêu hủy vì dịch ASF, theo Nikkei Asian Review. 

Tại Campuchia, nơi các nhà chức trách ước tính 1,9 triệu con heo thuộc sở hữu của hộ chăn nuôi nhỏ và khoảng 810.000 con thuộc trang trại công nghiệp, chính phủ không có một kế hoạch bồi thường. 

Với việc các nhà chức trách thiếu nguồn tài nguyên, khu vực tư nhân, chủ yếu bị thống trị bởi các công ty Thái Lan, đã can thiệp vào để hỗ trợ, tổ chức các buổi hội thảo về an toàn sinh học và phân phát hóa chất cho các hộ chăn nuôi nhỏ, lẻ.