Coi chứng khoán phái sinh là ‘con dao hai lưỡi’ làm ‘95% nhà đầu tư thua lỗ’, ông Lê Hải Trà vẫn chọn phái sinh nếu đầu tư
Cụ thể, theo ông Trà, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 có các ưu điểm sau so với cổ phiếu:
Thứ nhất, nhà đầu tư có thể tự bảo vệ mình hiệu quả hơn: Nhà đầu tư mua cổ phiếu ngày hôm nay thì phải đến ngày T+3 mới được bán. Nếu trong thời gian đó giá giảm thì NĐT chịu lỗ khá nhiều. Với hợp đồng tương lai, NĐT có thể mua và bán ngay sau đó 5 giây.
Thứ hai, NĐT có thể quản lý rủi ro tốt hơn. NĐT khó có thể mua hết cả 30 mã cổ phiếu trong rổ VN30 để phân tán rủi ro. Ngược lại với hợp đồng tương lai chỉ số, NĐT có thể dễ dàng mua cả rổ 30 cổ phiếu chỉ bằng 1 cú nhắp chuột
Thứ ba, NĐT có thể quay vòng vốn nhanh hơn. Giao dịch T+3 và T+0 vốn dĩ đã rất khác nhau nhưng khả năng giao dịch T+0 và có thể quay nhiều vòng trong ngày của chứng khoán phái sinh khiến công cụ này khác biệt rất lớn với chứng khoán cơ sở
Thứ tư, NĐT có thể sử dụng đòn bẩy cao hơn. Tỷ lệ ký quỹ của cổ phiếu và hợp đồng tương lai khác nhau. Với hợp đồng tương lai, NĐT có thể dùng vốn ít hơn để kiếm tiền nhiều hơn hoặc trả giá cho sai lầm rất nhanh với mức độ thiệt hại ít hơn
Thứ năm, NĐT có thể ra quyết định, xây dựng chiến lược giao dịch linh hoạt hơn: có thể Long (tham gia vị thế Mua) và có thể Short (tham gia vị thế Bán) tùy diễn biến thị trường, miễn là thị trường có biến động.
Tuy khẳng định sức mạnh của chứng khoán phái sinh tương phản với những bất lợi của chứng khoán cơ sở. Ông Trà cũng cũng cảnh báo: Việc sử dụng chứng khoán phái sinh như thế nào và cho mục đích gì là chuyện khác.
 |
| Phải chăng hình minh họa con dao và chiếc găng tay tượng trưng cho tấn công (đầu cơ) và phòng thủ (rào chắn rủi ro)? |
Thị trường chứng khoán phái sinh ra đời được kỳ vọng sẽ trở thành một kênh rào chắn rủi ro (hedging) cho nhà đầu tư trong bối cảnh thị trường đi xuống. Tuy nhiên trong thực tế, không ai quản lý được mục đích của NĐT giao dịch chứng khoán phái sinh là gì, đầu cơ hay rào chắn rủi ro.
Nhiều NĐT không sở hữu chứng khoán cơ sở, không có nhu cầu rào chắn rủi ro nhưng vẫn tham gia mua bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 với mục đích đầu cơ kiếm lợi từ biến động chỉ số.
Năm 2012, ngân hàng J.P. Morgan Chase thua lỗ hơn 2 tỷ USD do giao dịch chứng khoán phái sinh trong vụ bê bối “Cá voi London” (London Whale). Giá trị khoản lỗ này lớn dần và đến năm 2014 lên tới 6 tỷ USD. Vì vụ việc này, ông Jamie Dimon – Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc của J.P. Morgan Chase đã chịu nhiều chỉ trích và đã ra điều trần trước hai viện Quốc hội về an toàn tài chính của ngân hàng.
 |
| Hình minh họa. |
Trong phiên điều trần, các nghị sĩ Quốc hội Mỹ hỏi ông Jamie Dimon rằng những giao dịch chứng khoán phái sinh của ngân hàng ở London là nhằm mục đích đầu cơ tự doanh hay rào chắn rủi ro và chính ông Dimon phải thừa nhận rất khó phân biệt rạch ròi hai hoạt động này.
