Chuyên gia nói gì về kế hoạch IPO thông qua SPAC và định giá 23 tỷ USD của VinFast?

Ngày 12/5, VinFast công bố thoả thuận sáp nhập với Black Spade Acquisition Co (NYSE: BSAQ). Sau giao dịch, công ty hợp nhất sẽ có giá trị doanh nghiệp khoảng 27 tỷ USD. Giá trị vốn chủ sở hữu là 23 tỷ USD sau khi sáp nhập, chưa bao gồm số tiền sẽ quy đổi từ 169 triệu USD tiền mặt tín thác.

Giao dịch dự kiến sẽ kết thúc trong năm 2023 sau khi nhận được sự chấp thuận của cơ quan quản lý và cổ đông, cũng như các điều kiện hoàn tất khác theo thông lệ. Sau giao dịch, các cổ đông hiện hữu của VinFast sẽ sở hữu 99% trong công ty sau sáp nhập. 

Công ty tiếp tục theo đuổi kế hoạch niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ.

Tiền đề mở rộng quy mô trên thị trường quốc tế

“Trong đợt IPO này, VinFast nhắm tới mục tiêu là niêm yết thành công tại Mỹ. Đây sẽ là tiền đề quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng quy mô của VinFast trên thị trường quốc tế”, bà Lê Thị Thu Thủy, Chủ tịch VinFast kiêm Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup nói về kế hoạch của VinFast với báo giới. 

Bà Thuỷ cho biết VinFast hiểu rõ sự khó khăn thực tế hiện nay trên thị trường toàn cầu, nhưng mục tiêu về sự phát triển đột phá của VinFast là không thay đổi. Khó khăn trên thế giới dự báo vẫn kéo dài trong khi những bước tiến của VinFast như mọi người thấy, đang rất đúng hướng.

VinFast đã bước ra thế giới, có mặt ở Bắc Mỹ, châu Âu và những chiếc ô tô điện đầu tiên sắp tới tay người dùng. Đây là thời điểm VinFast không chỉ cần huy động thêm nguồn vốn mà còn cần khẳng định niềm tin với người dùng thế giới.

"Việc niêm yết sẽ giúp VinFast nâng cao vị thế, và giúp người tiêu dùng có đầy đủ thông tin hơn về Công ty, qua đó chúng tôi kỳ vọng sẽ tăng thêm tính cạnh tranh cho các sản phẩm VinFast trên thị trường quốc tế", vị CEO chia sẻ.

Cú hích cho thị trường chứng khoán Việt Nam

Ông Nguyễn Hồng Điệp, cựu đốc Khối môi giới kiêm Giám đốc chi nhánh TP HCM - CTCP Chứng khoán VNDirect (mã: VND) lại nhìn về những tác động tới tập đoàn Vingroup và thị trường chứng khoán Việt Nam khi VinFast IPO.

Theo ông Điệp, nhìn vào cơ cấu sở hữu của VinFast thấy tập đoàn đang nắm 51% cổ phần, còn lại là các công ty thuộc sở hữu cá nhân của ông Phạm Nhật Vượng. “Tức là nếu vụ IPO thành công, sẽ bán được 10% trên vốn hóa 23 tỷ USD, sẽ có khoảng 2,3 tỷ USD tiền mặt được Vingroup và cá nhân ông Vượng thu về”, ông Điệp chia sẻ.

Con số này ở thị trường chứng khoán Mỹ không lớn, nhưng so quy mô nền kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam là không hề nhỏ. Vingroup sẽ có tiền mặt để tiếp tục triển khai các dự án của mình. 

“Chắc chắn giá cổ phiếu Vingroup (mã: VIC) sẽ có sự tăng trưởng so với hiện nay. VIC là cổ phiếu vốn hóa lớn, sẽ ảnh hưởng đến chỉ số VN-Index. Thời gian vừa qua chỉ số lình xình, chỉ có midcap và penny có sóng.

Thị trường đang thiếu thủ lĩnh. Thực sự việc VinFast nếu thành công trong thương vụ IPO lần này sẽ là cú hích lớn để giới đầu tư quốc tế biết về thị trường chứng khoán Việt Nam. Cũng như có thể sẽ là bước chuyển mình để đưa chứng khoán Việt nam thoát khỏi cái ao làng”, cựu sếp VNDirect dự báo.

Tương tự, theo chuyên gia đầu tư chứng khoán Phan Dũng Khánh chia sẻ trên tờ Thanh Niên, nếu VinFast thực hiện IPO thành công và niêm yết thì đây là tin phấn khởi cho các doanh nghiệp Việt Nam.

"Điều này sẽ có tác động tích cực với tất cả nhóm cổ phiếu của những doanh nghiệp đang niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam thuộc Vingroup và cũng là thông tin đáng chú ý trên thị trường chứng khoán Việt", ông Khánh nói. 

Lựa chọn điển hình

Việc VinFast bắt tay Black Spade được đánh giá sẽ giúp đẩy nhanh tiến trình niêm yết cổ phiếu của hãng xe điện Việt trên sàn chứng khoán Mỹ, tương tự như cách Grab đã tiếp cận thị trường này hay những cái tên Vinagame, Gogoro,… đang cân nhắc lựa chọn. 

Đơn cử, Grab Holding Ltd, chọn sáp nhập với Altimeter Growth và niêm yết cổ phiếu GRAB trên sàn chứng khoán Nasdaq vào tháng 12/2021. Khi đó Grab công bố định giá doanh nghiệp ở mức 39,6 tỷ USD. 

Theo ông Phan Lê Thành Long, Giám đốc AFA Research & Education, việc niêm yết thông qua SPAC của VinFast đã được nhắc đến nhiều lần. Định giá lần công bố trước (trong giai đoạn đỉnh cao của xe điện) là có thể lên đến 60 tỷ USD, cao hơn nhiều hãng xe danh tiếng hiện tại.

"Vì thế mức định giá 23 tỷ USD và niêm yết ở thời điểm này cũng là rất tốt. Nó mở ra cơ hội phát hành cổ phiếu hút tiền từ công chúng (Seasoned Equity Offering - SEO) sau IPO trên thị trường vốn sôi động nhất toàn cầu", vị chuyên gia này nhận định.

Hiện nay SPAC đang là xu thế mà các doanh nghiệp khởi nghiệp châu Á lựa chọn để IPO trên thị trường chứng khoán Mỹ. SPAC tiếng Anh là Special Purpose Acquisition Companies, được dịch là công ty mua lại với mục đích đặc biệt.

Đây là các công ty đã niêm yết nhưng chỉ trên danh nghĩa, không có hoạt động kinh doanh thực chất. Các SPAC được sử dụng để huy động vốn mua lại từ công ty có hoạt động thật - những bên sẽ mua lại SPAC và chính thức IPO trên sàn.

Việc sáp nhập với SPAC giúp rút ngắn các thủ tục trở thành doanh nghiệp đại chúng, cho phép huy động được tiền vốn nhanh chóng hơn so với một cuộc IPO thông thường. Một vụ sáp nhập SPAC có thể hoàn tất chỉ trong vài tháng, ngắn hơn so với quy trình kéo dài tới nửa năm để đăng ký IPO với  Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC).

Tuy nhiên, việc niêm yết thông qua SPAC đã khó khăn hơn khi vào năm 2021, cơ quan quản lý tại Mỹ đã thắt chặt quy định liên quan đến các công ty mua lại có mục đích đặc biệt.

Trong đó, SEC đã có động thái kìm hãm cơn sốt SPAC bằng việc ban hành một văn bản hướng dẫn cho rằng các chứng quyền phát hành cho nhà đầu tư sớm có thể không được coi là một phần vốn chủ sở hữu và phải xếp vào nhóm nợ phải trả khi hạch toán kế toán.