Chỉ báo suy thoái ưa thích của Fed lại nhấp nháy tín hiệu nguy hiểm

Đường cong lợi suất đảo ngược

Trong phiên giao dịch ngày 26/2, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đã giảm xuống dưới lợi suất trái phiếu kỳ hạn 3 tháng. Trong thuật ngữ thị trường, đây được gọi là “đường cong lợi suất đảo ngược”.

Kể từ khi đường cong lợi suất đảo ngược xuất hiện, nền kinh tế Mỹ thường rơi vào suy thoái trong khoảng 12 đến 18 tháng sau đó. Chỉ báo suy thoái này từng dự báo chính xác nhiều lần trong hàng thập kỷ qua.

Trên thực tế, Fed chi nhánh New York coi đây là một chỉ báo đáng tin cậy, đến mức họ phát hành báo cáo hàng tháng về mối quan hệ giữa đường cong lợi suất đảo ngược và suy thoái cùng với xác suất xảy ra suy thoái trong 12 tháng tới.

Hồi cuối tháng 1, khi lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm cao hơn lợi suất trái phiếu kỳ hạn 3 tháng khoảng 0,31 điểm %, khả năng xảy ra suy thoái chỉ vào khoảng 23%.

Tuy nhiên, rủi ro của nền kinh tế lớn nhất thế giới chắc chắn đã gia tăng sau khi mối tương quan đảo chiều mạnh mẽ vào tháng 2.

Tại sao đường cong lợi suất đảo ngược được coi là chỉ báo suy thoái? Đó là bởi các nhà đầu tư thường kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất ngắn hạn để ứng phó với suy thoái kinh tế trong tương lai.

Mặc dù thị trường quan tâm hơn đến mối quan hệ giữa lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm và 2 năm, Fed thích đo lường lợi suất trái phiếu 3 tháng hơn vì nó nhạy cảm hơn với các biến động trong lãi suất quỹ liên bang.

Mức chênh lệch giữa lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm và 2 năm vẫn duy trì ở mức dương dù khoảng cách khá khiêm tốn. Trong những tuần gần đây, đường cong lợi suất này đã phẳng đi đáng kể.

Quả thực, đường cong lợi suất đảo ngược có lịch sử dự báo tương đối chính xác nhưng không phải lúc nào cũng đúng. Đường cong từng đảo ngược vào tháng 10/2022 và nền kinh tế Mỹ không hề suy thoái trong hai năm rưỡi sau đó.

Vì vậy, mặc dù không có gì chắc chắn rằng tăng trưởng sắp tới sẽ chuyển sang mức âm, các nhà đầu tư vẫn lo ngại rằng chương trình nghị sự đầy tham vọng của Tổng thống Donald Trump sẽ không mang lại cú hích cho nền kinh tế.

“Vẫn chưa rõ liệu đây chỉ là báo động nhất thời hay là tín hiệu cho thấy hoạt động kinh tế sẽ thực sự chững lại”, ông Joseph Brusuelas, nhà kinh tế trưởng của RSM, chia sẻ với hãng tin CNBC.

Những ổ gà trên đường

Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm nhảy vọt sau cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11/2024, tiếp nối đà tăng bắt đầu từ khi ông Trump chiếm ưu thế trong các cuộc thăm dò vào tháng 9 và đạt đỉnh khoảng một tuần trước lễ nhậm chức vào ngày 20/1/2025.

Thông thường, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy các nhà đầu tư hy vọng nền kinh tế sẽ tăng trưởng mạnh lên.

Dù vậy, một số chuyên gia thị trường cũng coi đây là bằng chứng cho thấy các nhà đầu tư lo ngại về lạm phát và yêu cầu mức lợi suất cao hơn để nắm giữ trái phiếu kho bạc trong bối cảnh nợ và thâm hụt ngân sách của chính phủ phình to.

Kể từ khi ông Trump nhậm chức, lợi suất đã giảm mạnh. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm đã tụt khoảng 0,32 điểm % khi các nhà đầu tư lo sợ chính sách thuế quan của chủ nhân Nhà Trắng có thể làm tăng lạm phát và đè nặng tăng trưởng.

“Có khá nhiều ổ gà nhỏ trên con đường mà chúng ta cần phải đi qua”, ông Tom Porcelli, nhà kinh tế trưởng của PGIM Fixed Income tại thị trường Mỹ, đánh giá.

“Tất cả những yếu tố khó lường xung quanh vấn đề thuế quan đang đặt một chiếc kính lúp có độ phóng đại rất cao lên tất cả những ổ gà đó. Mọi người đang bắt đầu náo động và chú ý đến điều này”, vị chuyên gia giải thích.

Các cuộc khảo sát tâm lý gần đây đã phản ánh nỗi lo của người tiêu dùng và nhà đầu tư về khả năng tăng trưởng kinh tế có thể chậm lại khi lạm phát tăng lên ngay thời điểm áp lực giá có vẻ vừa mới giảm bớt.

Trong cuộc khảo sát hàng tháng của Đại học Michigan, những người tham gia đã đưa kỳ vọng lạm phát dài hạn (trong 5 năm tới) lên mức cao nhất kể từ năm 1995.

Hôm 25/2, The Conference Board cho biết vào tháng 2, một thước đo kỳ vọng của tổ chức này đã giảm trở lại mức phù hợp với suy thoái.

Tuy nhiên, hầu hết dữ liệu kinh tế “cứng” như các chỉ số về thị trường lao động và người tiêu dùng vẫn giữ nguyên ở mức tích cực ngay cả khi công chúng Mỹ có tâm lý bi quan.

“Chúng tôi không nghĩ rằng nền kinh tế sẽ suy thoái. Tuy nhiên, chúng tôi dự đoán hoạt động kinh tế sẽ yếu hơn trong năm tới”, ông Porcelli cho hay.

Thị trường tài chính cũng đang đưa ra quan điểm tương tự về triển vọng kinh tế.

Các nhà giao dịch đang kỳ vọng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ hạ lãi suất ít nhất là 0,5 điểm % trong năm 2025 để phản ứng với sự suy yếu của nền kinh tế, theo công cụ FedWatch của CME Group.

Trong khi đó, thị trường trái phiếu đã “ngửi thấy mùi suy thoái trong không khí”, nhà kinh tế trưởng của FWDBONDS là ông Chris Rupkey nhấn mạnh.

Song, ông Rupkey cũng không biết chắc liệu suy thoái có thực sự xảy ra hay không, vì thị trường lao động vẫn chưa phát tín hiệu cảnh báo nào.

Theo lời vị chuyên gia, đường cong lợi suất đảo ngược là dấu hiệu chứng tỏ nền kinh tế Mỹ sẽ không mạnh mẽ như mọi người từng nghĩ khi chính quyền ông Trump mới lên nắm quyền.

“Tôi không biết chúng ta có đang chắc chắn về một cuộc suy thoái toàn diện hay không. Bạn cần mất việc làm để suy thoái xảy ra, vì vậy chúng ta đang thiếu mất một điểm dữ liệu quan trọng”, ông nói.