Châu Á khó lòng 'giải cứu' than của Nga trước lệnh trừng phạt từ Châu Âu

Theo Reuters, hôm 8/4, Liên minh Châu Âu đã đồng thuận áp dụng một loạt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga, bao gồm cấm nhập khẩu than. Trong năm tổng khối lượng than của Nga xuất khẩu sang Châu Âu là 48,7 triệu tấn.

Đáp trả lệnh trừng phạt này, Nga cho biết xuất khẩu than sẽ được chuyển hướng sang các thị trường khác và lệnh cấm sẽ phản tác dụng đối với châu Âu.

Tuy nhiên, Moscow có thể gặp phải một cú sốc bởi dấu hiệu cho thấy lượng nhập khẩu than của Châu Á từ Nga sẽ giảm dần trong những tháng tới.

Nhật Bản, nhà nhập khẩu than lớn thứ ba thế giới, hôm 8/4 tuyên bố cấm nhập khẩu từ Nga và sẽ tìm các nguồn cung thay thế.

Nga đã cung cấp khoảng 11% lượng than nhập khẩu của Nhật Bản vào năm 2021. Do đó, việc ngừng mua hàng từ Nga có thể khiến Nhật Bản sẽ phải trả một khoản chi phí cao khi lựa chọn nguồn cung thay thế từ các công ty của Australia và Mỹ bởi vị trí xa xôi và giá cũng đắt hơn.

Thời gian gần đây, Nhật Bản dường như cũng tự đang cắt giảm nhập khẩu than của Nga. Theo đó, lượng nhập khẩu than trong tháng 3 khoảng 871.000 tấn, giảm hơn 40% so với tháng 2, theo dữ liệu của Hải quan Nhật Bản. Năm 2021, Nhật Bản nhập khẩu khoảng 19,73 triệu tấn than từ Nga.

Nếu Nhật Bản cắt giảm hoàn toàn lượng than của Nga, điều đó có nghĩa là gần 20 triệu tấn than sẽ phải tìm kiếm người mua mới.

Trung Quốc, nhà nhập khẩu than lớn nhất thế giới, dường như sẽ là một điểm đến rõ ràng cho than của Nga bởi thời gian qua Bắc Kinh luôn dành sự ủng hộ đối với Moscow.

Tuy nhiên, Trung Quốc cũng đang xem xét việc hạn chế tổng nhập khẩu than lên tới 30% trong năm nay trong bối cảnh sản lượng nội địa kỷ lục và chi phí nhập khẩu cao.

Trung Quốc đã hành động để kìm giá than trong nước nhằm giảm chi phí sản xuất điện. Điều này khiến than nhiệt nhập khẩu phần lớn không có tính cạnh tranh, ngoài việc than từ Indonesia được sử dụng để trộn với than trong nước có hàm lượng tro cao hơn, sử dụng trong các nhà máy điện ở phía nam của Trung Quốc.

Trung Quốc cũng đã nhập khẩu ít than của Nga hơn trong những tháng gần đây, với dữ liệu Kpler về lượng khách đến bằng đường biển cho thấy lượng than nhập khẩu giảm từ 2,8 triệu tấn trong tháng 1 còn 2,4 triệu tấn trong tháng 3.

Điều này trái ngược với khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 12 năm ngoái, khi nhập khẩu đường biển hàng tháng của Trung Quốc từ Nga không dưới 3 triệu tấn và đạt mức cao nhất là 5,32 triệu vào tháng 8 năm ngoái, theo Kpler.

Trong khi Trung Quốc có thể vui mừng khi mua được than giảm giá của Nga, vẫn còn dấu hỏi liệu họ có cần tăng khối lượng hay không khi sản lượng nội địa đang lớn và khả năng than của Nga không phù hợp để thay thế cho than của Indonesia.

Hàn Quốc, nhà nhập khẩu than lớn thứ tư của châu Á, cũng đang tránh xa hàng hóa của Nga, với ít nhất một công ty điện lực ngừng mua sau khi căng thẳng Nga - Ukraine leo thang vào ngày 24/2.

Ngoài một số nước nhập khẩu than lớn tại châu Á, Nga có thể tìm đến một số nước nhỏ hơn vốn đang phải gồng mình vì giá năng lượng cao.

Tuy nhiên, ngay cả khi một số nước như Pakistan và Bangladesh đồng ý mua than của Nga thì cũng không thể nào bù đắp được những tổn thất từ các nước lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc….

Niềm hy vọng từ Ấn Độ 

Ấn Độ, nhà nhập khẩu than lớn thứ hai thế giới, có lẽ là niềm hy vọng tiềm năng nhất của Nga ở châu Á vì New Delhi cũng đã từ chối lên án cuộc xung đột Nga - Ukraine và sẽ quan tâm đến việc đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng giá rẻ hơn.

Ấn Độ không phải là nước mua than lớn của Nga, với dữ liệu của Kpler cho thấy nhập khẩu 1,04 triệu tấn trong tháng 3 và đây là mức cao nhất kể từ tháng 1/2020.

Lượng than nhập khẩu từ Nga là từ 400.000 đến 600.000 tấn, khiến nước này trở thành nhà cung cấp thứ yếu cho Ấn Độ so với Australia, Indonesia và Nam Phi.

Nhưng theo dữ liệu của GlobalCOAL, giá than nhiệt của Australia tại cảng Newcastle vào tuần trước là 297,40 USD / tấn, tại Nam Phi là 265 USD, Ấn Độ đơn giản là không đủ khả năng nhập khẩu với mức giá này vì các nhà máy điện sẽ thua lỗ.

Câu hỏi đặt ra cho thị trường là liệu Ấn Độ có thể mua than của Nga với mức chiết khấu đủ lớn hay không.