Các NHTW cần giải quyết hơn 12 tỉ USD trái phiếu và cổ phiếu liên quan đến than đá

Một báo cáo từ Quỹ Kinh tế Mới (NEF) ước tính các ngân hàng trung ương ở khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurzone), Anh, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Thụy Sỹ sở hữu hơn 12 tỉ USD trái phiếu và cổ phiếu có liên quan đến than đá. 

Con số này được tính toán dựa trên giả định rằng tỷ trọng tài sản gây hại cho môi trường (brown assets) trong danh mục của các ngân hàng trung ương (NHTW) này gần như tương đương với danh mục cổ phiếu Mỹ của Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ (SNB) – dữ liệu công khai duy nhất về các khoản đầu tư khu vực tư nhân của một ngân hàng trung ương. 

Đây chỉ mới là ước tính khá bảo thủ - ngay cả theo quan điểm của tác giả bài viết. 

"Nếu bạn xem xét tới Mỹ, Nhật Bản hoặc Trung Quốc, rõ ràng là các quốc gia này có nhiều nhà máy sản xuất điện bằng cách đốt than và điều đó có lẽ sẽ thể hiện trong bảng cân đối kế toán của các ngân hàng trung ương này", Frank van Lerven, Chuyên gia kinh tế tại NEF, cho hay.

Báo cáo của NEF tập trung vào than đá như là một nguồn gây ra khí thải nhà kinh lớn nhất và lưu ý rằng việc sử dụng than đá để sản xuất điện sẽ phải giảm xuống gần 0% vào năm 2050 để giữ sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu ở dưới mức 1,5 độ C.

Các nhà hoạch định chính sách kêu gọi các ngân hàng thương mại phải đảm bảo rằng bảng cân đối kế toán của họ phải có thể vượt qua một đợt chuyển dịch sang nền kinh tế có khí thải carbon thấp hơn. 

"Việc giảm bớt tỷ trọng đầu tư vào các tài sản liên quan đến than đá là một nhiệm vụ dễ dàng cho các ngân hàng trung ương", van Lerven cho biết. "Nếu các ngân hàng trung ương muốn làm tấm gương cho những nhà đầu tư khác và thực hiện những gì họ nói, thì than đá là tài sản đầu tiên nên được loại bỏ".

Đây không phải là nói để nói rằng các ngân hàng trung ương là những người ngoài cuộc nhàn rỗi. Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) Christine Lagarde cam kết tìm hiểu các cách để khắc phục biến đổi khí hậu trong quá trình rà soát chính sách của ECB. 

Trong Mạng lưới ngân hàng thuộc Network for Greening the Financial System (NGFS), ECB đang hợp tác với hơn 50 NHTW để nghiên cứu các giải pháp chính sách tiềm năng. 

Quan trọng là các chính sách nên được triển khai một cách thận trọng.

"Điều không muốn là châm ngòi cho rủi ro chuyển dịch bằng cách thông báo vào ngày mai rằng bạn sẽ loại bỏ than đá ra khỏi bảng cân đối kế toán", van Lerven cho biết. "Các ngân hàng trung ương buộc phải cẩn thận và dần dần kiểm soát quá trình này".