Buông bất động sản, 'đoàn tàu' trái cây doanh nghiệp bầu Đức lăn bánh đến đâu?

Chọn cây ăn trái là mũi nhọn chủ lực, thoái vốn khỏi bất động sản liệu có đúng?

Tại đại hội cổ đông thường niên 2019 mới đây, Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL - Mã: HAG), ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) khẳng định rằng HAGL quyết tâm theo đuổi nông nghiệp bằng mọi giá. Theo đó, trái cây là mảng mũi nhọn chủ lực nhằm đưa HAGL trở thành tập đoàn nông nghiệp hàng đầu châu Á.

Mục tiêu này đã được ông khẳng định nhiều lần tại ĐHĐCĐ các năm 2016, 2017, 2018. Nói về lý do, bầu Đức chia sẻ rằng ông có niềm tin mảng trái cây còn nhiều tiềm năng phát triển trong thời gian tới. Điều này sẽ được kiểm chứng khi nhiều loại cây ăn quả lần lượt chào hàng ra thị trường.

Cơ sở để HAGL chọn ngành cây ăn trái là mảng mũi nhọn vì khả năng quay vòng vốn nhanh, phù hợp với tình hình tài chính của công ty do không có nhiều vốn lưu động. Ngoài ra, thị trường tiêu thụ cây ăn trái hiện nay rất lớn đặc biệt là thị trường tỷ dân của Trung Quốc.

Từng trao đổi với VnExpress bên lề đại hội 2018, bầu Đức bắt đầu câu chuyện bằng nỗi hoài nghi về thị trường tiêu thụ nông sản khổng lồ của nước láng giềng Trung Quốc. Ông chia sẻ, thoạt đầu không tin có thể buôn được hàng ở thị trường rộng lớn này vì thấy nông sản Việt Nam thỉnh thoảng lại ùn ứ, bị trả về và lỗ to ở cửa khẩu.

"Thế nhưng khi khảo sát thực địa, nhận thấy cả thế giới đang thèm khát thị trường tỷ dân của Trung Quốc, tôi không còn băn khoăn nữa. Tôi nhận ra thật sự mình không cung cấp nổi nhu cầu siêu lớn của họ", ông Đức nói.

Và thế rồi, để thực hiện hoài bão này, bầu Đức đã quyết định thoái vốn khỏi dự án Hoàng Anh Myanmar dù biên lợi nhuận gộp 2018 của dự án này đạt 55,3% và cao hơn cả mảng trái cây. Theo ông, nếu thủ tục pháp lý thuận lợi, HAGL kỳ vọng có thể thoái hết vốn khỏi dự án trong năm 2019.

Nói về hiệu quả mảng trái cây, tại báo cáo thường niên 2018 của HAGL, ông Đoàn Nguyên Đức thông tin nhờ vào thành quả của ngành cây ăn trái đầu tư từ năm 2016, công ty đã duy trì ổn định mức doanh thu, tạo nguồn lực để trang trải chi phí hoạt động và đầu tư mở rộng diện tích.

Cụ thể, trong năm 2018, mảng cây ăn trái mang lại nguồn doanh thu khả quan với 2.897 tỉ đồng, đóng góp 53,8% trong tổng doanh thu của HAGL và tăng gần 80% so với năm 2017. Tổng diện tích cây ăn trái khoảng 18.675 ha với các sản phẩm chủ lực là chuối, thanh long, xoài, mít, bưởi da xanh, và hơn 10 loại cây ăn trái khác.

Với diện tích cây ăn trái này, bầu Đức dự kiến ngành này sẽ mang lại nguồn doanh thu chủ lực cho năm 2019, khẳng định chiến lược tái cơ cấu kinh doanh đang đi đúng hướng.

Nói về hiệu quả của từ nhóm cây, theo Chủ tịch HAGL, tuy chuối có giá trị thấp hơn các loại trái cây khác nhưng tỉ suất lợi nhuận khá cao. HAGL chọn chuối vì đây là hướng đi bền vững và nhu cầu ở thị trường Trung Quốc rất cao.

"Hơn nữa, chuối có sự tiêu hao nhân công cũng tương đối thấp so với những cây khác như xoài… Ban đầu HAGL mong muốn trồng hàng chục loại cây chứ không riêng một hai loại, tuy nhiên sau khi cân nhắc lại thì sẽ ưu tiên chọn hướng bền vững", ông Đức chia sẻ.

Bên cạnh cây ăn trái, hoạt động trồng ớt của HAGL cũng khởi sắc khi doanh thu tăng dần qua các năm và đạt hơn 500 tỉ đồng trong 2018, chiếm 9,5% tổng doanh thu với biên lợi nhuận gộp khoảng 31,3%.

Trái với hai mảng nói trên, bán mủ cao su ngày càng thu hẹp, chỉ đạt 345 tỉ đồng doanh thu vào 2018, chiếm 6,4% trong tổng doanh thu và giảm 24% so với năm trước. Theo HAGL, giá mủ cao su có tăng nhưng mức tăng không nhiều nên công ty khai thác ở mức vừa phải để dưỡng cây đợi giá tăng lên ở mức phù hợp sẽ khai thác mạnh.

Đối với mảng bán bò, HAGL đạt doanh thu khoảng 127 tỉ đồng, giảm 83% so với 2017. Hiện công ty chỉ duy trì đàn bò ở mức dùng để tận dụng nguồn phân cung cấp cho mảng nông nghiệp.

Cơ cấu doanh thu 2018 của HAGL (số liệu lấy từ báo cáo thường niên 2018).

Mảng bất động sản của HAGL đã khai thác gần hết, năm 2018 chỉ đem về doanh thu 58 tỉ đồng, tương tự với doanh thu hợp đồng xây dựng chỉ đạt 61 tỉ đồng…Dù trước đó, hoạt động kinh doanh bất động sản của HAGL chứng kiến giai đoạn tăng trưởng mạnh, đặc biệt là 2007 – 2009 khi doanh thu và lợi nhuận liên tục tăng trưởng hai con số.

Đỉnh điểm năm 2009, doanh thu từ bán căn hộ của HAGL đạt 3.374 tỉ đồng, đem về 1.693 tỉ đồng lãi ròng cho công ty. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2009 – 2012, mặc dù HAGL vẫn duy trì được doanh thu nghìn tỉ đồng từ bán căn hộ, đất nền nhưng giá vốn hàng bán liên tục gia tăng khiến lợi nhuận mảng này của công ty giảm đi.

Nguồn: Phan Quân tổng hợp

Muôn vàn khó khăn trước mắt

Dù được CTCP Ô tô Trường Hải (Thaco) hỗ trợ nguồn vốn cho mảng nông nghiệp, đầu tư mở rộng diện tích cây ăn trái và thanh toán các khoản nợ đến hạn nhưng HAGL vẫn đứng trước muôn vàn khó khăn khi áp lực thanh khoản, nợ vẫn còn rất lớn.

Trước câu hỏi của cổ đông bao giờ công ty mới trả hết nợ, lãnh đạo HAGL cho hay, năm 2019, doanh nghiệp có thể trả được khoản nợ 6.000 tỉ đồng và HAGL Agrico (Mã: HNG) cũng dự kiến giảm nợ được khoảng 3.000 tỉ đồng. Hiện HAGL đã và đang tích cực thu xếp nguồn vốn và dòng tiền để thanh toán các khoản nợ đến hạn đồng thời ráo riết đầu tư trồng trọt, phát triển cây ăn trái để tạo nguồn thu trong tương lai.

Bầu Đức cũng cho biết hiện giờ ông chưa có điều kiện để mua cổ phiếu nhưng chắc chắn trong 1 - 2 năm tới sẽ mua vào một lượng lớn và mong cổ đông kiên nhẫn với công ty, bởi lẽ giai đoạn khó khăn nhất đã qua, tương lai đang tươi sáng dần lên.

Bên cạnh đó, kết quả kinh doanh kém tích cực cũng khiến mục tiêu trở thành tập đoàn nông nghiệp hàng đầu châu Á của HAGL trở nên ngày càng xa vời.

Kết thúc quý I/2019, HAGL Agrico lỗ 99 tỉ đồng, chủ yếu do doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ cũng như doanh thu tài chính giảm mạnh. Đây là quý thua lỗ thứ ba liên tiếp của đại gia nông nghiệp này.

Số liệu hợp nhất toàn tập đoàn, doanh thu thuần HAGL đạt 410 tỉ đồng, giảm 60% so với cùng kì 2018. Lợi nhuận sau thuế 21,5 tỉ đồng, giảm 62% và bằng 23% kế hoạch năm. Trong đó, mảng trái cây có doanh thu sụt giảm mạnh nhất với giá trị lên tới 174,5 tỉ đồng. Tỉ trọng của mảng bán trái cây trong doanh thu giảm từ 63,4% trong quý I năm ngoái xuống còn 52,8%.

Doanh thu từ bán mủ cao su tăng 164% lên 101,5 tỉ đồng nhưng cũng không đủ bù đắp mức giảm trong các mảng khác.

Trước đó, tại đại hội cổ đông thường niên 2019, ban lãnh đạo cho biết diện tích trồng chuối đang trong giai đoạn thu hoạch. Do đó quý I kết quả sẽ chưa tốt, có thể âm nhưng những quý sau sẽ được cải thiện.