Bloomberg: Đầu tư bằng AI khó có thể chiến thắng thị trường

Theo Bloomberg, trí thông minh nhân tạo (AI) đang dấn thân sang lĩnh vực tài chính. Các nhà nghiên cứu đang sử dụng ChatGPT để giải mã những tuyên bố của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và khai thác tiêu đề bài báo để tìm manh mối về xu hướng của cổ phiếu.

JPMorgan Chase vừa tung ra một AI có khả năng tạo ra tín hiệu giao dịch từ các tuyên bố của Fed. Tuy AI có thể sớm thực hiện những công việc của Phố Wall, công nghệ này không có khả năng làm tốt hơn các nhà đầu tư trong ngành.

Những điều AI không biết 

Hầu hết các chuyên gia tài chính cố gắng tìm cách vượt qua thị trường bằng việc phân tích tuyên bố của Fed hoặc tin tức tài chính. Bất chấp những nỗ lực này, phần lớn các quỹ tương hỗ (mutual fund) được quản lý chủ động luôn hoạt động kém những chỉ số tham chiếu trên thị trường. Các quỹ đầu cơ (hedge fund) cũng chẳng khá khẩm hơn.

Nhà đầu tư có nhiều khả năng kiếm được tiền nhiều hơn với các quỹ chỉ số chi phí thấp, mô phỏng thị trường ở quy mô rộng lớn. Theo nghiên cứu của S&P Global, trong 15 năm qua, 93,4% các quỹ đầu tư vào cổ phiếu vốn hóa lớn (large-cap fund) có kết quả thua kém S&P 500. 

Morningstar đã phân tích dữ liệu từ 380 quỹ tương hỗ được quản lý tích cực bởi JPMorgan trong 15 năm qua. Kết quả cho thấy, tính đến tháng 4/2023, 65% hoạt động kém chỉ số tham chiếu trên cơ sở điều chỉnh rủi ro. 

Bloomberg cho rằng các nhà phân tích của JPMorgan đang lãng phí thời gian khi sử dụng tuyên bố của Fed hoặc các tiêu đề bài báo để đưa ra quyết định đầu tư. Những thông cáo của Fed hay tin tức tài chính không có giá trị dự báo.

Tuyên bố từ Fed không phải là lời khẳng định chắc chắn cho lộ trình tăng lãi suất ngắn hạn, vốn phụ thuộc vào lạm phát và sức khỏe thị trường lao động - hai yếu tố mà chẳng ai có thể dự đoán một cách đáng tin cậy. Và ngay cả khi biết được lãi suất ngắn hạn sẽ đi về đâu, nhà đầu tư cũng không thể chắc chắn về những tác động tới lãi suất trong dài hạn, hoặc giá tài sản nói chung, bao gồm cả cổ phiếu.

Không thể thắng thị trường

Tất nhiên, trong tương lai, AI có thể sẽ thông minh hơn con người và giải đáp được những câu đố khiến chúng ta phải bó tay từ lâu. AI có thể tìm ra cách dự báo lạm phát, lãi suất và những biến số kinh tế khác cũng như cách những dữ liệu này ảnh hưởng tới giá tài sản.

AI thậm chí còn có thể khám phá ra những động lực chưa từng được biết đến trước đây đối với nền kinh tế và giá tài sản, hoặc tìm ra những sự bất thường mới trên thị trường - cơ hội tạo lợi nhuận cao hơn mà không phải chịu rủi ro gia tăng.

Ở một mức độ khiêm tốn, AI có thể mang lại lợi nhuận khổng lồ. Quỹ Medallion (Medallion Fund) của Renaissance Technologies (RenTech) đã sử dụng mô hình toán học và kho dữ liệu khổng lồ để đưa ra quyết định đầu tư trong hơn ba thập kỷ qua. Medallion được mệnh danh là “cỗ máy in tiền tốt nhất thế giới”, với lợi nhuận trung bình khoảng 40%/năm. 

Tuy nhiên, chiến lược trên cũng có giới hạn. Kể từ năm 1993, RenTech chỉ cho phép những người trong công ty được đầu tư vào quỹ Medallion, và hạn chế quy mô của quỹ ở mức 10 tỷ USD. Quỹ này phải trả lợi nhuận hai lần một năm để duy trì quy mô trên.

Những người sớm sử dụng AI có thể hưởng lợi thế tương tự. Tuy vậy, khi việc áp dụng AI tăng lên, cơ hội tạo ra lợi nhuận cao hơn thị trường sẽ giảm đi, hoặc biến mất. 

Trong cuốn sách The Incredible Shrinking Alpha, hai tác giả Andrew Berkin và Larry Swedroe đã chỉ ra rằng trái với suy nghĩ thông thường, khi càng nhiều nhà đầu tư tích cực có kỹ năng hơn, thì khả năng tạo ra lợi nhuận vượt trội lại giảm đi. Nguyên nhân của hiện tượng trên là bởi sự cạnh tranh lớn hơn khiến việc đánh bại thị trường mà không sẵn sàng chấp nhận rủi ro ngày càng khó khăn.

“Những người sử dụng AI đầu tiên có thể phát hiện ra sự bất thường và khai thác chúng. Nhưng một khi đã được phát hiện, những điểm bất thường trên sẽ biến mất khi những người khác lặp lại chiến lược tương tự”, ông Swedroe nói.

“Thị trường trở nên hiệu quả hơn khi những điểm bất thường được phát hiện, bởi vì những hành vi khiến [những điểm bất thường xuất hiện] thường bị loại bỏ do sự cạnh tranh giữa các nhà đầu tư để có lợi nhuận cao hơn”. Hay nói các khác, nỗ lực sử dụng AI để đánh bại thị trường sẽ khiến nhiệm vụ đánh bại thị trường trở nên khó khăn hơn nữa.

AI còn có thể khiến các nhà đầu tư chịu lỗ. Mọi công nghệ mới, bao gồm internet hay gần đây nhất là blockchain, đều được coi là cơ hội đầu tư không thể bỏ lỡ. Một số nhà đầu tư từ ban đầu sẽ thu được nhiều tiền, trong khi những người khác đổ xô đến khi thị trường đã gần đạt đỉnh, ngay trước khi giá sụp đổ. Gần đây, sự thổi phồng xung quanh AI đã tăng lên. 

Phó Chủ tịch Berkshire Hathaway, tỷ phú Charlie Munger đã phát biểu trong đại hội đồng cổ đông hôm 6/5: “Cá nhân tôi hoài nghi về sự cường điệu dành cho trí thông minh nhân tạo. Tôi nghĩ rằng trí thông minh kiểu cũ vẫn tốt”.

Có lẽ AI sẽ hữu ích trong một số khía cạnh của ngành tài chính. Những người chỉ trích việc đầu tư theo chỉ số liên tục phàn nàn rằng thị trường cần các nhà quản lý chủ động để định giá. AI có thể là lựa chọn sáng giá để thực hiện công việc trên.

Theo Bloomberg, cách chắc chắn nhất để kiếm tiền từ AI là mua các quỹ chỉ số. Các công ty vĩ đại trong kỷ nguyên internet như Microsoft, Amazon, Alphabet … chiếm 12% trong chỉ số S&P 500.

Các nhà đầu từ đã thu lợi từ sự thành công của những doanh nghiệp trên bằng cách sở hữu thị trường. Nếu AI thực hiện được lời hứa của mình, một ngày nào đó, công nghệ này cũng sẽ đóng góp một phần lớn trong S&P 500.