Bất ngờ lọt vào danh sách đen, startup trị giá 7,5 tỉ USD của Trung Quốc quyết đua dài hơi, chậm nhưng chắc
CEO Xu Li giới thiệu hệ thống nhận diện khuôn mặt của SenseTime ở Bắc Kinh. (Ảnh: Bloomberg)
Bất ngờ lọt vào danh sách đen của chính phủ Mỹ
Xu Bing, nhà đồng sáng lập 29 tuổi, nhận thức rằng SenseTime có thể gặp rủi ro khi căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang, song thời điểm công ty vào danh sách đen mới khiến anh bất ngờ.
Khi Bộ Thương mại Mỹ đưa SenseTime và 7 công ty khác vào danh sách đen và cấm doanh nghiệp Mỹ cung ứng linh kiện quan trọng như chất bán dẫn cho họ, Xu đang ở New York để giới thiệu các sản phẩm mới nhất của công ty và gặp vài nhà nghiên cứu AI hồi đầu tháng này.
Anh nhận vô số cuộc gọi và email từ nhân viên và nhà đầu tư, những người đang trong tâm trạng lo lắng sau sự việc.
SenseTime là một trường hợp điển hình sa vào vào cuộc đụng độ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trung Quốc đang tìm cách phát triển kinh tế nước nhà bằng cách đi từ lĩnh vực sản xuất đến tiên phong về mảng công nghệ, với mục tiêu rõ ràng là chiếm ưu thế ở các lĩnh vực quan trọng như AI.
Chính quyền Tổng thống Trump ngày càng tỏ ra nghiêm túc ngăn sự trỗi dậy của Trung Quốc, với lập luận rằng các công ty như Huawei Technologies lấy cắp tài sản sở hữu trí tuệ và đe dọa an ninh quốc gia Mỹ, trong khi nhiều startup như SenseTime và Megvii Technologies vi phạm nhân quyền ở khu tự trị Tân Cương.
Nhóm đồng sáng lập của SenseTime choáng váng khi sa vào cuộc chiến. Họ chủ yếu là các học giả đã quyết định thương mại hóa công nghệ của họ 5 năm trước.
Công nghệ của họ thu hút sự chú ý từ cả Washington và Bắc Kinh vì ứng dụng camera giám sát do nhóm phát triển.
Kịch bản cho tình huống tồi tệ nhất
Hiện tại, nhóm đang lên kế hoạch chuyển từ phần cứng, vốn cần nguồn cung ứng chip của Mỹ, sang tập trung vào phần mềm nhận diện khuôn mặt và một số ứng dụng khác. Các nhà đồng sáng lập tin tưởng họ có thể vượt qua qua mối đe dọa sống còn hiện nay.
"Về lâu dài, các yếu tố cơ bản trong kinh doanh vẫn là quan trọng nhất", anh Xu nói, "Vì vậy, đây là thứ chúng tôi sẽ tập trung vào".
Với mức định giá 7,5 tỉ USD - mức cao nhất cho một startup về mảng AI trên thế giới, SenseTime đang cố gắng trấn an nhà đầu tư, nhân viên và khách hàng.
Trong một tuyên bố, công ty cho biết họ thất vọng sâu sắc về quyết định của chính phủ Mỹ và sẽ tìm sự trợ giúp. SenseTime nhấn mạnh họ sẽ tuân thủ toàn bộ luật pháp Mỹ.
"Đây là những rủi ro thực sự đối với các công ty công nghệ Trung Quốc", ông Crawford Del Prete, Chủ tịch công ty nghiên cứu thị trường IDC, nhận định.
SenseTime đã chuẩn bị sẵn cho kịch bản tồi tệ nhất. Năm ngoái, công ty huy động được khoảng 2,5 tỷ USD từ các nhà đầu tư như SoftBank Group (Nhật Bản) và Temasek Holdings (Singapore), Bloomberg dẫn nguồn tin thân cận cho hay. Đây là bước đi đầu, đặt nền móng cho kế hoạch IPO trong thời gian tới.
Megvii, một startup AI khác cũng lọt vào danh sách đen tháng trước, đang gấp rút thực hiện kế hoạch IPO, và thông qua đó kiểm tra liệu nhà đầu tư có chấp nhận rủi ro của việc lọt vào danh sách đen hay không. Megvii khẳng định công ty không làm gì sai và có kế hoạch phản đối lệnh cấm của chính phủ Mỹ.
SenseTime đã sẵn sàng cho "cuộc đua marathon" dài hơi
Đối với SenseTime, thách thức lớn nhất từ danh sách đen của ông Trump là họ sẽ mất quyền mua chất bán dẫn của Mỹ, đặc biệt là từ Nvidia Corp.
Các chất bán dẫn này được tích hợp vào camera AI và phần cứng mà SenseTime bán cho nhiều tập đoàn và cơ quan chính phủ. Thiếu chúng, công ty có thể sẽ phải chuyển sang phát triển phần mềm mà khách hàng yêu cầu lắp đặt trên camera hoặc máy chủ của họ.
Bước đi đó nhiều khả năng sẽ tác động vào tăng trưởng doanh thu của SenseTime, khi phần cứng chiếm khoảng một nửa doanh thu của công ty. Doanh số phần mềm thường có biên lợi nhuận cao hơn.
Doanh số của SenseTime có khả năng tăng gấp ba trong năm nay lên khoảng 900 triệu USD. Mặc dù tăng trưởng dự kiến sẽ giảm, doanh thu vẫn có thể tăng gấp đôi so với cùng kì năm trước trong ba năm tới.
"Chúng tôi đã sẵn sàng cho cuộc đua dài hơi", Xu Li, CEO SensTime kiêm đồng sáng lập, khẳng định.
Tất cả mọi thứ hiện nay khác xa so với thời điểm công ty ra mắt vào năm 2014, khi Xu Li là nghiên cứu sinh tiến sĩ về khoa học máy tính ở Đại học Hong Kong.
Ban đầu, kế hoạch không diễn ra suôn sẻ. Xu dành phần lớn thời gian để tuyển dụng các nhà nghiên cứu thay vì tìm khách hàng.
Cuối cùng một nhà đầu tư mạo hiểm đã nhắc nhở Xu rằng anh cần một kế hoạch kinh doanh rõ ràng.
Sau 9 tháng không có doanh số, Xu vô tình bắt gặp một cơ hội mới. Cho vay ngang hàng (peer-to-peer lending) chỉ mới khởi sắc ở Trung Quốc nhưng tình trạng gian lận quá phổ biến đến nỗi nhiều công ty tuyệt vọng và cần giúp đỡ.
SenseTime đã nghĩ ra một hệ thống để tiến hành quét khuôn mặt bằng chuyển động, quay đầu, lè lưỡi và nháy mắt, để chứng minh người dùng là thật.
Khách hàng đầu tiên trả cho công ty 20 triệu nhân dân tệ (2,8 triệu USD). Không lâu sau, nhiều doanh nghiệp nối đuôi nhau để chờ sử dụng dịch vụ.
Hãng sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi đã yêu cầu SenseTime hỗ trợ tạo album ảnh tùy chỉnh cho người dùng.
Bytedance, công ty sở hữu ứng dụng video TikTok, cũng tìm đến SenseTime để phát triển bộ lọc làm đẹp cho người dùng bằng cách giảm béo khuôn mặt và làm săn chắc da khi họ nhảy và hát.
Hoạt động kinh doanh thực sự thăng hoa với công nghệ camera an ninh. Trung Quốc sở hữu khoảng 30 triệu camera giám sát, nhưng chỉ có khoảng 1% là camera thông minh có thể phân tích thông tin ghi lại. SenseTime đã không bỏ lỡ cơ hội.
Bloomberg dẫn nguồn tin thân cận cho biết việc cung cấp phần mềm để nâng cấp camera của chính phủ chiếm khoảng 35% doanh thu của công ty.
Phần còn lại trong doanh thu của SenseTime đến từ các khách hàng thương mại như nhà phát triển bất động sản, trung tâm mua sắm và nhà cung ứng điện thoại di động.
Có khoảng 176 triệu camera giám sát trên đường phố, tòa nhà và không gian công cộng ở Trung Quốc năm 2016, trong khi ở Mỹ chỉ có khoảng 50 triệu camera, theo IHS Markit.
SenseTime nhấn mạnh họ không hợp tác trực tiếp với cơ quan chính phủ. Tuy nhiên, giới chức có thể mua phần mềm và sản phẩm thông qua nhà cung ứng bên thứ ba.
Phần mềm của SenseTime tương thích với máy ảnh do Sony, Samsung Electronics và Panasonic sản xuất.
Như vậy, CEO Xu thừa nhận danh sách đen của Tổng thống Trump đã làm một số khách hàng và nhân viên bất an. Nhưng quá trình xây dựng doanh nghiệp cũng tương tự như nghiên cứu học học thuật - dài và chậm.
"Tinh thần khởi nghiệp là một cuộc đua marathon chứ không phải chạy nước rút", Xu trấn an. "Chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển mạnh".
