10 sự kiện nổi bật ngành tài chính năm 2019

1. Hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật tài chính

Trong năm 2019, Bộ Tài chính đã hoàn thành việc xây dựng các dự án Luật, Nghị quyết quan trọng để Chính phủ trình Quốc hội thông qua như: Luật Quản lí thuế (sửa đổi); Luật Chứng khoán (sửa đổi); Nghị quyết của Quốc hội về khoanh tiền nợ thuế, xóa tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp ngân sách Nhà nước (NSNN).

Ngoài ra, đã phối hợp với Bộ Công Thương trình Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sở hữu trí tuệ.

Cũng trong năm 2019, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ 15 nghị định, ban hành nhiều thông tư hướng dẫn…

2. Thu ngân sách Nhà nước vượt dự toán mức cao nhất trong 5 năm

Tính đến ngày 31/12/2019, thu NSNN ước đạt 1.539,4 nghìn tỉ đồng, vượt 9,1% so với dự toán (thu ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương đều vượt dự toán), nhờ đó đảm bảo nguồn lực để phát triển kinh tế, an sinh xã hội, quốc phòng an ninh và có thêm nguồn để xử lí các nhu cầu quan trọng, cấp thiết phát sinh.

Việc kiểm soát bội chi cũng như việc thực hiện có hiệu quả. Đến cuối năm 2019, nợ công chiếm khoảng 55% GDP, tiếp tục xu hướng giảm mạnh từ mức 63,7% GDP năm 2016.

Đồng thời, nợ Chính phủ cuối năm 2019 còn khoảng 48% GDP, giảm so với mức 52,7% GDP của năm 2016.

Những kết quả tích cực này góp phần quan trọng trong đảm bảo bền vững tài khóa, an toàn nợ công, đồng thời là tiền đề vững chắc cho việc tiếp tục triển khai thực hiện thành công nhiệm vụ của ngành tài chính, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo.

3. Tinh gọn, nâng hiệu quả bộ máy

Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 19-NQ/TW, trong năm 2019, Bộ Tài chính đẩy mạnh sắp xếp, tổ chức bộ máy các đơn vị, kết quả đã thực hiện giảm 2.172 đầu mối đơn vị hành chính.

Trong đó, Tổng cục Thuế tiến hành 3 đợt sắp xếp, hợp nhất Chi cục thuế để thành lập Chi cục thuế khu vực tại 61 Cục thuế. Tổng số giảm được 1.968 đầu mối.

Trong đó, giảm 193 Chi cục thuế, giảm 1.712 Đội thuế thuộc Chi cục thuế, đồng thời, thực hiện cắt giảm 63 phòng tại Cục thuế tỉnh/thành phố.

Kho bạc Nhà nước (KBNN) thực hiện cắt giảm 128 phòng thuộc KBNN cấp tỉnh, 15 KBNN cấp huyện và xóa bỏ 48 đơn vị cấp tổ, đội tại KBNN TP. Hà Nội và TP HCM. Tổng cục Hải quan thực hiện tổ chức, sắp xếp giảm 12 chi cục hải quan thuộc cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố…

4. “Top” đầu về cải cách hành chính, triển khai Chính phủ điện tử

Theo kết quả đánh giá, xác định chỉ số cải cách hành chính (Par Index) năm 2018 do Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ công bố tháng 5/2019, Bộ Tài chính tiếp tục nằm trong top đầu khối 18 bộ, ngành có kết quả cải cách hành chính mạnh. Với kết quả này, Bộ Tài chính đã nâng bậc xếp hạng, từ vị trí thứ ba lên vị trí thứ hai.

Theo Báo cáo Vietnam ICT Index năm 2019 được công bố ngày 23/8/2019, Bộ Tài chính tiếp tục đứng đầu bảng xếp hạng chung của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có dịch vụ công.

Đây là năm thứ 7 liên tiếp Bộ Tài chính đứng ở vị trí nhất bảng, kể từ năm 2013. Cụ thể, Bộ Tài chính tiếp tục đứng ở vị trí thứ 1 về Vietnam ICT Index 2019 với chỉ số mức độ sẵn sàng cho ứng dụng và phát triển CNTT là 0,9770, bỏ xa khoảng cách so với các bộ giữ vị trí thứ 2 và 3 trong bảng xếp hạng.

5. Quản lí giá góp phần kiểm soát lạm phát năm 2019 dưới chỉ tiêu đặt ra

Năm 2019, Quốc hội và Chính phủ đã đề ra mục tiêu thực hiện kiểm soát lạm phát bình quân dưới mức 4%.

Trong bối cảnh áp lực lên việc thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát ngày càng lớn như các diễn biến bất ổn về kinh tế, chính trị thế giới tác động khó lường đến kinh tế trong nước.

Việc thực hiện lộ trình thị trường đối với các mặt hàng do nhà nước định giá như điện, dịch vụ y tế, giáo dục ngày càng cấp bách. Áp lực từ mặt bằng giá trong nước của một số mặt hàng như giá thực phẩm…

Công tác tổ chức triển khai các biện pháp quản lí, điều hành giá đã được ngành tài chính thực hiện toàn diện trên tất cả mọi mặt, qua đó đã kiểm soát lạm phát năm 2019 ở mức thấp hơn so với chỉ tiêu do Quốc hội và Chính phủ đề ra, CPI bình quân cả năm 2019 chỉ tăng 2,79% so với năm 2018, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng.

6. Chỉ số nộp thuế của Việt Nam tăng 22 bậc

Theo Báo cáo môi trường kinh doanh - Doing business 2020 (DB 2020) toàn cầu do Ngân hàng Thế giới (WB) công bố ngày 24/10/2019, chỉ số nộp thuế (Paying Taxes) của Việt Nam tăng ấn tượng lên 22 bậc, từ vị trí thứ 131 lên xếp thứ 109 trong tổng số 190 quốc gia được đánh giá.

Phần lớn các chỉ số để đánh giá đều có sự cải thiện so với năm trước đó và được ghi nhận nhờ những nỗ lực của Việt Nam.

Với kết quả đánh giá của Ngân hàng Thế giới, cải cách thủ tục hành chính của ngành thuế năm nay đã vượt mục tiêu của Nghị quyết số 02 của Chính phủ.

Cùng với đánh giá tích cực từ Ngân hàng Thế giới, kết quả khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam trong năm 2019 cũng cho thấy, có 78% doanh nghiệp hài lòng với cải cách thủ tục hành chính mà Tổng cục Thuế đã triển khai thời gian qua.

7. Thị trường trái phiếu phát triển mạnh nhất từ trước đến nay, chứng khoán là kênh huy động hiệu quả

Năm 2019, tiếp nối kết quả đạt được trong các năm trước, trong điều kiện thị trường thuận lợi, 100% khối lượng trái phiếu Chính phủ phát hành có kì hạn từ 5 năm trở lên, trong đó 94% khối lượng phát hành có kì hạn 10 năm trở lên.

Kì hạn phát hành bình quân đạt mức kỉ lục 13,44 năm, tăng 0,75 năm so với cuối năm 2018 (12,69 năm) và tăng 8,6 năm so với năm 2014 (4,84 năm); trong khi đó lãi suất phát hành bình quân có xu hướng giảm (4,51%/năm), giảm từ 1,25%/năm-1,82%/năm đối với mỗi loại kì hạn so với thời điểm đầu năm 2019.

Thị trường Chứng khoán Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng và là điểm đến hấp dẫn đối với dòng vốn đầu tư nước ngoài.

VN-Index đạt 965,03 điểm, tăng 8,1% so với cuối năm 2018, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 4.390 nghìn tỉ đồng, tăng 11,5% so với cuối năm 2018, tương đương 79,3% GDP; qui mô niêm yết thị trường trái phiếu đạt 1.158 nghìn tỉ đồng, tăng 3,3% so với cuối năm 2018, tương đương gần 21% GDP.

8. Hải quan thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu vượt mức 500 tỉ USD

Tổng cục Hải quan ghi nhận tổng trị giá hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam vượt mức 500 tỉ USD vào ngày 20/12/2019.

Trước đó, Tổng cục Hải quan cũng đã ghi tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của nước ta cán mốc 400 tỉ USD trong tháng 12/2017 và cán mốc 200 tỉ USD trong tháng cuối cùng năm 2011.

Theo thống kê của Tổ chức Thương mại thế giới công bố ngày 2/4/2019, trong năm 2018: Xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam được xếp vị trí thứ 26 trên thế giới (tăng 1 bậc so với năm 2017) và có vị trị thứ 4 trong ASEAN (sau Singapore, Thái Lan và Malaysia); nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam được xếp vị trí thứ 23 trên thế giới (tăng 2 bậc so với năm 2017) và có vị trí thứ 3 trong ASEAN (sau Singapore và Thái Lan).

Trong ASEAN, nếu tính chung tổng trị giá xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa thì Việt Nam có vị trí thứ 3 (sau Singapore và Thái Lan).

9. Mô hình “Tài khoản Kho bạc duy nhất” nhằm quản lí ngân quĩ nhà nước an toàn, hiệu quả

Nhằm đáp ứng yêu cầu thanh toán với khối lượng ngày càng tăng và tạo thuận lợi hơn cho người nộp NSNN, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 58 qui định về quản lí và sử dụng tài khoản của KBNN mở tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các NHTM trong đó, bổ sung qui định kết chuyển toàn bộ số dư cuối ngày từ địa phương về trung ương và gửi tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Đây là một bước tiến mới, đưa công tác quản lí và sử dụng tài khoản của KBNN tại ngân hàng nói riêng và công tác quản lí ngân quĩ nói chung tiến sát với các thông lệ tiên tiến trên thế giới, phù hợp với định hướng cải cách quản lí ngân quĩ theo Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020.

10. Xuất cấp kịp thời hỗ trợ nhân dân các địa phương khó khăn, không để người dân thiếu cơm khi giáp hạt, đón Tết cổ truyền dân tộc

Thực hiện chính sách tài chính đảm bảo an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, tương thân, tương ái, không để ai lùi lại phía sau, trong năm 2019, Bộ Tài chính đã hoàn thành nhiệm vụ xuất cấp gạo không thu tiền từ nguồn Dự trữ quốc gia (DTQG) để hỗ trợ cho các địa phương trong dịp Tết Nguyên đán, giáp hạt, nhân dân các địa phương bị ảnh hưởng do thiên tai, lũ lụt; hỗ trợ học sinh tại các trường ở khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Bộ Tài chính cũng thực hiện các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia như: Dự án trồng rừng tại các tỉnh Hà Giang, Thanh Hóa, Nghệ An, Sơn La, Bắc Giang; viện trợ đối ngoại; xuất cấp vật tư, thiết bị phục vụ công tác cứu nạn, cứu hộ; khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, đảm bảo an ninh, quốc phòng, an toàn trật tự xã hội.

Đến nay, tổng trị giá hàng dự trữ quốc gia đã xuất cấp khoảng 1.519 tỉ đồng, trong đó: Số lượng hàng DTQG đã xuất cấp luôn đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng và phân bổ đúng đối tượng, đã động viên người dân vượt qua thời điểm khó khăn, ổn định đời sống phát triển sản xuất.