Xuất khẩu nông, thủy hải sản sang thị trường Nhật Bản vẫn gặp khó
 |
Xuất khẩu thủy sản Khánh Hòa 8 tháng đầu năm đạt gần 65.000 tấn, tiếp tục dẫn đầu |
 |
| Hiện nay các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Nhật Bản là thủy sản và nông sản.. Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN |
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng - Trưởng phòng Quan hệ quốc tế (Cục Xúc tiến Thương mại), hiện nay các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Nhật Bản là thủy sản và nông sản. Đối với thủy sản là tôm, mực, bạch tuộc, cá ngừ, cua, ghẹ…; trong khi đó, nông sản gồm các mặt hàng rau quả, hạt tiêu, hạt điều, cà phê, cao su, sắn…
Năm 2017, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt 33,84 tỷ USD, tăng 16,8% so với năm 2016. Riêng 7 tháng đầu năm 2018, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt 20,93 tỷ USD, tăng 12,1% so với cùng kỳ năm ngoái.
Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Nhật Bản trong 7 tháng đầu năm nay gồm: hàng dệt may đạt 2 tỷ USD; phương tiện vận tải và phụ tùng đạt 1,4 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác đạt 1 tỷ USD; hàng thủy sản đạt trên 734 triệu USD; gỗ và sản phẩm gỗ đạt trên 620 triệu USD, giày dép các loại đạt gần 493 triệu USD…
Mặc dù kim ngạch thương mại giữa hai bên liên tục tăng trưởng trong những năm gần đây, nhưng theo ông Hùng, trong lĩnh vực xuất khẩu các mặt hàng nông sản, thủy hải sản của Việt Nam sang Nhật Bản vẫn gặp phải một số khó khăn, vướng mắc.
Cụ thể, trái cây Việt Nam muốn sang được thị trường Nhật cần được xử lý hơi nước nóng, tránh côn trùng xâm nhập nên hiện vẫn mới có thanh long (ruột đỏ và ruột trắng), xoài và chuối có mặt tại thị trường cao cấp này. Trong khi đó, hàng thủy sản cũng phải đối mặt với quy định kiểm soát tồn dư tối đa cho phép đối với hóa chất, kháng sinh trong sản phẩm.
Ông Đặng Văn Thái - Giám đốc Công ty Artex Gobelin (Thành phố Hồ Chí Minh), một doanh nghiệp có hơn 10 năm kinh nghiệm xuất khẩu sang Nhật Bản chia sẻ, bất kỳ loại nông sản nào chỉ cần giữ được đặc trưng và thuần chủng thì sẽ được đón nhận tại thị trường Nhật Bản. Khi sang đây, tôi nhận thấy người Nhật Bản rất quý gạo hương lài, loại gạo được trồng ở cả Việt Nam và Campuchia. Trong các siêu thị ở Nhật Bản, gạo hương lài được bán với giá rất cao.
Tuy nhiên, nếu Campuchia xuất khẩu gạo hương lài với giá trên 850 USD/tấn thì Việt Nam chỉ bán được khoảng 600 – 650 USD/tấn do khác nhau về phương thức sản xuất. Theo ông Thái, các sản phẩm hữu cơ, đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của người Nhật Bản sẽ được chào đón ở quốc gia này.
Để xúc tiến vào thị trường Nhật Bản, ông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, cần phải đổi mới phương thức tiếp cận thị trường cùng với quảng bá mạnh mẽ hơn nữa thương hiệu cho từng thế mạnh của các sản phẩm xuất khẩu.
Cùng đó, cần tổ chức, chủ động tham gia xúc tiến thương mại cũng như marketing giới thiệu các sản phẩm nông sản có thế mạnh của Đồng bằng sông Cửu Long tại các Hội chợ có uy tín ở Nhật Bản để cho thị trường và người tiêu dùng Nhật Bản có cơ hội tiếp cận.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần chủ động tham gia vào các hoạt động xúc tiến thương mại tại thị trường Nhật Bản. Hàng năm, Cục Xúc tiến thương mại đều tổ chức đoàn doanh nghiệp đi tham dự các hội chợ cùng với giao thương tại thị trường Nhật Bản.
Thời gian tới, Cục sẽ phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Đầu tư – Thương mại và Hội chợ triển lãm thành phố Cần Thơ lựa chọn các doanh nghiệp tham dự những hoạt động chung này. Với cách làm này, chắc chắn các mặt hàng nông sản của Việt Nam sẽ có mặt tại thị trường Nhật Bản trong tương lai gần - ông Nguyễn Mạnh Hùng nói.
Hiện Hiệp định Thương mại tự do giữa ASEAN và Nhật Bản (AJCEP) có hiệu lực từ 1/12/2008 và Hiệp định Thương mại tự do song phương giữa Việt Nam và Nhật Bản (VJEPA) có hiệu lực từ 1/10/2009 là khuôn khổ pháp lý cho sự hợp tác Việt Nam – Nhật Bản.
Đối với AJCEP, Việt Nam cam kết loại bỏ thuế quan đối với 82% giá trị nhập khẩu từ Nhật Bản trong 16 năm và 69% giá trị nhập khẩu trong vòng 10 năm. Ngược lại, Nhật Bản cam kết loại bỏ thuế quan đối với gần 94% giá trị nhập khẩu từ Việt Nam trong vòng 10 năm.
Ngay khi Hiệp định có hiệu lực, Nhật Bản lập tức loại bỏ thuế quan đối với 7.287 dòng thuế, tương đương 80% biểu thuế. Riêng đối với hàng thủy sản, Nhật Bản giảm thuế từ mức bình quân 5,4% năm 2008 xuống 1,31% năm 2019. Đặc biệt, tôm, cua, ghẹ và một số sản phẩm cá đã được hưởng thuế suất 0% ngay từ năm 2009.
Trong khi đó, VJEPA thì cam kết cao hơn AJCEP. Trong vòng 10 năm, khoảng 92% hàng hóa sẽ được miễn thuế khi vào thị trường của mỗi bên; Việt Nam cam kết tự do hóa đối với 87,66% kim ngạch thương mại trong vòng 10 năm; Nhật Bản cam kết tự do hóa đối với 94,53% kim ngạch thương mại trong vòng 10 năm.
Nhóm hàng da giày Việt Nam sẽ được hưởng thuế suất 0% trong vòng từ 5 - 10 năm; nhóm hàng rau quả tươi cũng được hưởng thuế suất 0% sau 5 - 7 năm kể từ năm 2009; các sản phẩm nông sản sẽ giảm thuế bình quân từ 8,1% năm 2008 xuống 4,74% vào năm 2019./.
