Tài chính

Xét xử Hà Văn Thắm sáng 9/9: Cơ quan Giám định NHNN không có trách nhiệm xác định thiệt hại?

Trong phiên xét xử ngày 9/9, khi Luật sư hỏi về trách nhiệm giám định thiệt hại của đoàn giám định NHNN, ông Đỗ Anh Quân - đại diện đoàn giám định cho biết "CQĐT đã xác định nó là thiệt hại rồi, đoàn giám định chỉ xem là vi phạm quy định nào của NHNN hay OceanBank thôi".

11h05: HĐXX tạm dừng phiên tòa - 8h ngày thứ 2 (11/9) sẽ tiếp tục làm việc

10h55: Luật sư Nguyễn Huy Thiệp xét hỏi Hà Văn Thắm và Nguyễn Thị Minh Thu

Bị cáo Hà Văn Thắm không đồng ý với quy kết tham ô 49 tỷ đồng của Nguyễn Xuân Sơn, cách tính toán thiệt hại như vậy là không hợp lý. Ông cho rằng mình cũng là cổ đông lớn của OceanBank cũng có vai trò như PVN.

Về việc chi chăm sóc khách hàng, theo Thắm đúng là đã có hạch toán sai ở TK 801 như đại diện OceanBank trình bày. Ông Thắm cho rằng việc này có sai thì sai quy định về hạch toán kế toán chứ không phải là thiệt hại.

Hà Văn Thắm cũng khẳng định từ khi bị bắt ông không biết việc OceanBank bị kiểm soát đặc biệt.

Theo bà Thu thì sau khi ông Thắm bị bắt NHNN có cử một tổ giám sát xuống để giám sát hoạt động của OceanBank, PGĐ Ngoãn của CN NHNN Hải Dương làm tổ trưởng giám sát. Bà Thu cho rằng giám sát và kiểm soát đặc biệt là khác nhau nhưng không nắm rõ chi tiết nên xin phép không trả lời. Giám sát đặc biệt là một tình trạng rất nguy hiểm của ngân hàng liên quan đến vấn đề thanh khoản.

Việc mua lại OceanBank của NHNN được thực hiện 4 tháng sau khi bà Thu bị bắt vào tháng 1/2015 nên bà không nắm rõ tình hình.

10h47: Luật sư xin hỏi đại diện PVN

xet xu ha van tham sang 99 co quan giam dinh nhnn khong co trach nhiem xac dinh thiet hai

Đại diện PVN tại phiên toà (Ảnh: Nhật anh)

LS: Với vai trò là nguyên đơn dân sự, xin ông xác định thiệt hại của PVN?

Đại diện PVN: Thiệt hại của PVN là khoản 49 tỷ do Nguyễn Xuân Sơn truy tố với tội tham ô.

LS: Số liệu 49 tỷ thiệt hại này là căn cứ vào đâu?

Đại diện PVN: Con số này nằm trong thiệt hại 246 tỷ đồng từ OceanBank, cách tính bằng 20% * 246 tỷ đồng.

LS: Có căn cứ nào chứng minh nào PVN thiệt hại không?

Đại diện PVN: Đây là nghĩa vụ của cơ quan điều tra, viện kiểm sát.

Luật sư chốt lại là PVN không đưa thêm căn cứ nào xác minh thiệt hại của mình mà chỉ căn cứ vào kết quả xác minh của viện kiểm sát.

Vị đại diện này cũng xác định trước khi bị NHNN mua lại 0 đồng thì PVN luôn nhận được đầy đủ quyền lợi của bên góp vốn là cổ phần.

10h44: HĐXX yêu cầu triệu tập 4 cá nhân của BSR đến phiên toà thứ 2 tuần tới

Bị cáo Nguyễn Minh Thu và đại diện Lọc Hoá dầu Bình Sơn tại phiên toà (Ảnh: DB)

Bà Nguyễn Thị Minh Thu ở giai doạn làm Phó TGĐ không trực tiếp chi lãi ngoài cho khách hàng nào. Từ khi nhận vị trí TGĐ, bà đã trực tiếp chi cho 3 KH: Vietsovpetro, Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) và Tổng Công ty dầu Việt Nam.

Đối với BSR bà đã chi khoảng 19 tỷ gồm 2 lần 9,5 tỷ và 9,7 tỷ cho các cá nhân: Chủ tịch HĐQT Nguyễn Hoài Giang, TGĐ Đinh Văn Hậu, Phó TGĐ Phụ trách Tài chính Đinh Văn Tùng và anh Quang - Kế toán trưởng. Mỗi lần đưa cho Chủ tịch HĐQT dao động 500 triệu - 5 tỷ, đối với TGĐ mỗi lần 500 triệu (khoảng 7-8 lần), Phó TGĐ từ 500tr - 1 tỷ đồng; Kế toán trưởng từ 300 -500 triệu.

Ngoài ra, bà Thu cũng đưa tiền cho bà Nguyễn Thị Minh Phương để chi chăm sóc khách hàng. Còn khoảng hơn 11 tỷ đồng theo kết luận điều tra là do theo dõi của kế toán, theo bà Thu 2 - 3 tỷ chi cho BSR còn lại chia làm 2 phần Phan Thị Tú Anh (chi cho BSR) và bà Phương để chăm sóc các khách hàng.

Đối chất về lời khai này, đại diện BSR cho biết các lãnh đạo tại BSR khẳng định không nhận bất cứ nguồn chi lãi ngoài nào của OceanBank, lời khai của bà Thu là lời khai một chiều.

Do vậy, HĐXX yêu cầu triệu tập 4 cá nhân của BSR đến phiên toà thứ 2 tuần tới.

10h29: HĐXX xét hỏi các giám đốc Chi nhánh OceanBank

Bà Nguyễn Thị Kiều Liên - nguyên Giám đốc CN Vũng Tàu cho biết có 4 lần kiểm soát nội bộ có thực hiện kiểm tra giám sát trong đó có 3 lần có biên bản là vào năm 2011, 2012 2014, một lần không có biên bản là kiểm tra về việc chăm sóc khách hàng xem có chi lãi ngoài hay không.

Bà cho biết có một lần ông Hải - Trưởng ban kiểm soát đã tham gia. Cụ thể ai là trưởng đoàn bà không nhớ rõ vì tất cả những biên bản đã bị mang về bộ phận kiểm soát nội bộ hội sở.

Bà Phan Thị Tú Anh - GĐ CN Quảng Ngãi cũng cho biết đã có nhiều lần đoàn kiểm soát nội bộ về kiểm tra nhưng không có lần nào nhắc nhở về vấn đề chi lãi ngoài.

Theo Ông Nguyễn Minh Đạo ngoài những lần kiểm tra theo định kỳ và cũng có một số lần kiểm tra việc chi lãi ngoài.

10h20:

Đại diện doanh nghiệp tư nhân Hà Bảo cho biết đây là doanh nghiệp thuộc sở hữu của ông Hà Văn Thắm. Công ty không có quan hệ tín dụng hay tài khoản tại OceanBank, hiện công ty có hơn 84 triệu cổ phiếu tại OGC, hiện đang bị CQĐT phong toả. Theo bà đây là tài sản hình thành trong hôn nhân nên 50% là của anh Thắm, mong CQĐT xem xét chỉ xử lý phần này.

10h10: Luật sư hỏi chi tiết về khoản vay Trung Dung

Khi được hỏi, bà Mai – GĐ khối KHDN cho biết sau khi tiếp nhận thông tin từ ông Hoàn bà giao cho ông Tuấn là cấp dưới xử lý. Bà không liên hệ trực tiếp với ai bên công ty Trung Dung. Khi được giao bà giao cho bên phòng dịch vụ khách hàng DN, sau đó bà kiểm tra tờ trình theo bộ hồ sơ kèm theo và trình lên trên.

Ông Tuấn Phó phòng QHKH cho biết ng phần công Đỗ Ngọc Sơn, Nguyễn Sỹ Phương để thu thập hồ sơ và lập tờ trình thẩm định để trình hồ sơ. Về HĐTD và HĐTC thì do bộ phần dịch vụ quản lý và soạn thảo. Trong quá trình thực hiện khoản vay, ông có vào trực tiếp gặp anh Thiên bên Công ty Trung Dung, khi ký HĐTD và HĐTD và anh Bình đến trực tiếp Ngân hàng Đại Tín. Lý do ký hợp đồng ở Đại Tín là do ông Phương đã hẹn KH ở đó do có một số vấn đề liên quan đến Đại Tín.

10h05: HĐXX bắt đầu làm việc

9h45: HĐXX tạm nghỉ

9h30: Đại diện OceanBank căn cứ vào đâu để xác định thiệt hại

Đại diện OceanBank (Ảnh: DB)

Luật sư: Căn cứ vào đâu để xác định thiệt hại của OceanBank?

Người đại diện trả lời là do các biện pháp nghiệp vụ, cho rằng rút ra từ tài khoản hợp pháp của Oceanbank, đã chứng minh được đó là thiệt hại. Đến thời điểm có kết quả giám định cũng xác định không có khả năng thu hồi.

Luật sư: Như vậy có phải tiền từ TK của ngân hàng đi ra mà không thu hồi được thì được coi là thiệt hại?

Theo vị đại diện này, theo nguyên tắc của NHNN, hơn 1.500 tỷ đồng từ TK 801 là tài khoản trả lãi tiền gửi nhưng lại không được hạch toán đúng theo quy định. Nếu xác định khoản chi là lãi ngoài thì phải là tài khoản 866 hoặc 8694 chi phí giao dịch đối ngoại. Ngoài ra còn phải theo quy định về xúc tiến thương mãi, các chương trình quảng cáo khuyến mãi.

Luật sư hỏi bà Nga về cách thức xác định thiệt hại của OceanBank

Theo bà Nga nếu chỉ xét chi phí để xác định thiệt hại là không thể chấp nhận được. Là một đơn vị kinh doanh cần xem xét đầy đủ doanh thu và chi phí. Hoạt động cho vay và huy động là một chuỗi xoắn kép trong kinh doanh của ngân hàng, không thể tách rời được. Bà Nga đề nghị đại diện OceanBank xem lại việc những cán bộ nhân viên đã cố gắng xây dựng và mang lại rất nhiều lợi nhuận cho ngân hàng.

Bà Nga cho biết hiện là chuyên viên khối nguồn vốn. Sau khi OceanBank bị mua lại 0 đồng, bà còn làm Giám đốc khối nguồn vốn kế hoạch trong 1 năm sau đó, cuối năm sau khi mua lại 0 đồng đã thu lợi nhuận hơn 1.000 tỷ đồng, theo bà thì con số hơn 5.000 tỷ thu nợ có thể đã còn nhiều hơn.

9h15: Luật sư tiếp tục hỏi vị đại diện giám định NHNN

Ông Đỗ Anh Quân - đại diện đoàn giám đinh NHNN (Ảnh: DB)

Luật sư: Trong kết luậng giám định ố tiền OceanBank chi trả lãi ngoài huy động vốn có trái với quy định của pháp luật NHNN hay không, nếu có thì có gây thiệt hại cho OceanBank là bao nhiêu?

Ông Quân: Toàn bộ nội dung giám định theo yêu cầu của cơ quan điều tra chúng tôi đã nêu rõ trong phần kết luận giám định, tôi xin phép không đọc lại.

Luật sư giải thích rõ câu hỏi là theo yêu cầu của CQĐT thì đoàn giám định có nhiệm vụ làm rõ hành vi chi trả lãi ngoài hay không, nếu có thì gây thiệt hại là bao nhiêu. Nhưng ở đây theo luật sư thì ông Quân đang hiểu rằng việc làm trái đã là gây thiệt hại rồi nên không cần xác định việc làm trái và đoàn giám định chỉ làm rõ thiệt hại là bao nhiêu.

Ông Quân: Theo đúng nội dung giám định trong quyết định 58 theo nội dung trưng cầu số 1 của CQĐT, trong kết luận giám định thì đoàn giám định đã trả lời khá chính xác. Những vấn đề trong thẩm quyền của đoàn giám định đã được thực hiện khá đầy đủ theo yêu cầu của cơ quan điều tra.

Luật sư cho rằng vấn đề xác định thiệt hại là một vấn đề rất quan trọng trong việc xác định tội danh, trong khi qua xét xử các bị cáo đều cho rằng mình không gây ra thiệt hại. Nhưng trong kết quả giám định lại không có câu chữ nào là khẳng định là có thiệt hại hay không. Luật sư nhắc lại nói lại câu nói của ông trước đó: “Tổ giám định của chúng tôi không có chức năng và nhiệm vụ xác định giám định thiệt hại”

Ông Quân: Nội dung yêu cầu của cơ quan điều tra về tất cả các việc xác định sai phạm quy định của NHNN hay quy định nội bộ của OceanBank đối với 1.576 tỷ đồng đã thể hiện trong kết luận giám định.

Luật sư: Tại sao ông lại trả lời trước HĐXX là Hội đồng giám định không có chức năng giám định thiệt hại?

Ông Quân: Chúng tôi giám định trên cơ sở số liệu CQĐT đã xác định và đánh giá. Toàn bộ những nội dung trong kết luận đã ban hành đã thể hiện rõ. Còn CQĐT đã xác định nó là thiệt hại rồi, chúng tôi chỉ xem là vi phạm quy định nào của NHNN hay không thôi.

9h: Đại diện NHNN từ chối trả lời về tất cả các câu hỏi được Luật sư hỏi

Đại diện NHNN (Ảnh: DB)

Luật sư hỏi đại diện NHNN một số câu hỏi: Đến thời điểm ra quyết định thành lập đoàn giám định thì NHNN đã có tổ chức giám định độc lập chưa? NHNN đã công bố tư cách tư pháp của tổ giám định NHNN hay chưa? Hiện nay, NHNN có bao nhiêu giám định viên tư pháp?

Đại diện NHNN đều cho biết sẽ trả lời sau. Tuy nhiên ông xác định kết quả giám định theo Quyết định số 4605 là do NHNN ban hành.

Luật sư tiếp tục thẩm vấn bị cáo Nguyễn Thị Nga – nguyên Trưởng ban kế toán OceanBank về nghiệp vụ, chứng từ kế toán khoản 988 tỷ đồng hạch toán vào TK 801. Bà Nga cho biết trong số 988 tỷ hạch toán vào TK 801 có 69 tỷ là có chứng từ trong giai đoạn 1, giai đoạn 2 từ tháng 9/2012 thì bà Nga không làm việc trực tiếp làm việc nữa nên chi tiết bà không nắm rõ.

Sau đó, Luật sư hỏi bị cáo Hà Văn Thắm về khả năng thu hồi 1.500 tỷ đồng và việc này có dẫn đến âm vốn điều lệ hay không?

Bị cáo Hà Văn Thắm cho biết theo hiểu biết của Thắm có 2 loại vốn trong ngân hàng là vốn CSH và vốn kinh doanh hay gọi là tiền kinh doanh. Vốn CSH chỉ sử dụng để đầu tư cơ sở vật chất tương đương 40% VĐL, đầu tư tài chính (cty con, góp vốn, chứng khoán,…) không cho phép để chi. Còn tiền kinh doanh là tiền NH thu của KH vay tiền để trả cho KH gửi tiền. Tất cả các số liệu kinh doanh thể hiện trên corebanking không thể sai sót.

8h40: Luật sư hỏi đại diện Giám định NHNN Đỗ Anh Quân

Theo câu hỏi của Luật sư, ông Quân cho biết Thống đốc căn cứ vào yêu cầu giám định của CQĐT để thành lập đoàn giám định gồm 9 người với tên gọi là đoàn giám định tư pháp. Trong văn bản này không quy định này thời gian cụ thể của đoàn, và đến thời điểm hiện tại công việc này chưa kết thúc.

Theo ông, sau khi ban hành kết luận giám định thì đoàn giám định đã hoàn thành nhiệm vụ nhưng trong quá trình điều tra thì có thể CQĐT sẽ yêu cầu làm rõ thêm về một thông tin nào đó.

Luật sư : Nếu có những nhầm lẫn sai sót hoặc có những kết luận vượt thẩm quyền thì ai sẽ là người chịu trách nhiệm. Ở những mức độ cao hơn thì những người giám định chịu trách nhiệm hay những người ký chịu trách nhiệm?

Ông Quân: chỉ khẳng định kết luận chính xác, trung thực. Ông xin phép không trả lời câu hỏi về trách nhiệm.

Luật sư: Giả sử cần làm rõ thêm thông tin trong kết quả giám định thì ai sẽ là người thực hiện giám định bổ sung?

Ông Quân: Tôi được thống đốc chỉ đạo làm đại diện đoàn giám định tại phiên toà.

Theo luật sư thì giám định viên độc lập thì mỗi người phải chịu trách nhiệm một phần độc lập. Theo luật sư theo luật giám định sau 5 ngày nếu không có đủ thông tin để làm rõ thì kết luận là không có cơ sở làm rõ trong khi đoàn giám định đã trải qua 194 ngày làm việc tuy không liên tục.

Theo ông Quân, tất cả nội dung trong quá trình thực hiện giám định đều được báo cáo với người ban hành thành lập là Thống đốc. Sau đó, khi Luật sư yêu cầu ông cung cấp nhật ký làm việc của đoàn thì ông cho rằng đây là văn bản nội bộ không thể cung cấp. Trong quá trình làm việc 194 ngày không liên tục, không theo chu kỳ, đoàn giám định có những thời điểm làm việc tại CQĐT hoặc nơi thuận tiện cho nơi phát sinh tài liệu, không chỉ là tại trụ sở NHNN.

Từ 28/7/2015 là ngày quyết định của Thống đốc lúc đầu có 5 người sau đó mới bổ sung 4 người. Thời điểm làm giám định là kiêm nhiệm, như ông chỉ hưởng lương từ cán bộ công chức nhà nước.

Theo luật sư nếu không cung cấp nhật ký làm việc thì khi đến từng nội dung trong kết quả giám định không biết hỏi ai. Luật sư yêu cầu ông Quân xác định rõ về thẩm quyền đại diện của ông đối với 8 giám định viên còn lại hay không để có thể tham dự đối chất trong phiên toà.

8h29: HĐXX bắt đầu làm việc

Chủ tọa Trần Nam Hà thông báo hôm qua và hôm nay bị cáo Nguyễn Thị Minh Phương có đơn xin xét xử vắng mặt vì đang đi chữa bệnh. HĐXX chấp nhận đơn xin này của bị cáo, khi HĐXX triệu tập sẽ phải có mặt.

Luật sư đại diện cho OceanBank yêu cầu hỏi nguyên Kế toán trưởng OceanBank Nguyễn Thị Nga về các khoản thiệt hại từ chi lãi ngoài của ngân hàng.

LS: Chứng từ hạch toán vào TK số 801 có hợp lệ không?

Bà Nga: Có hai giai đoạn hạch toán, từ 2011- 2012 có 66 tỷ đồng là có chứng từ; các khoản về sau là không có căn cứ chứng từ.

LS: Tạm ứng chưa được hoàn ứng là 331 tỷ đồng. Có cơ sở nào để thu hồi được khoản này?

Bà Nga: Có liên quan đến những người nhận tiền nhưng hiện tại vụ án đang xét xử nên xin phép không trả lời.

LS: Tổng số khoản chi đó theo thông tư 02 có phần vượt trần và phần không vượt trần thì con số có chính xác không?

Bà Nga: Do không làm việc trực tiếp nên không biết chính xác. Theo cáo trạng thì cả hai phần đều là thiệt hại.

Hai cá nhân được triệu tập tại phiên toà xét xử Hà Văn Thắm chiều ngày 8/9 (Ảnh DB)

Xét xử Hà Văn Thắm chiều 8/9: Ông Trần Thanh Quang chối bỏ mọi trách nhiệm trước toà

Tóm tắt phiên toà ngày 8/9

Trong phiên toà ngày 8/9, các luật sư bào chữa cho các giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch của OceanBank đã thực hiện hỏi các bị cáo và các đối tượng có liên quan.

Phần lớn các giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch được hỏi đều cho biết việc chi lãi ngoài theo họ là chi trong hoạt động kinh doanh và là một khoản chi hợp lý. Kết quả kinh doanh tại các chi nhánh trong thời gian chi lãi ngoài đều khả quan với việc lãi đều hàng năm. Theo bị cáo Hà Văn Thắm, OceanBank đã báo lãi gần 2.000 tỷ trong giai đoạn chi lãi ngoài, nộp thuế gần 300 tỷ đồng cao nhất Hải Dương.

Các cá nhân này cho rằng việc họ thực hiện là theo cam kết trong hợp đồng lao động với ngân hàng. Là nhân viên nhận công ăn lương họ phải nhận và thực hiện theo đúng chỉ đạo từ cấp trên, nếu không sẽ có nguy cơ bị sa thải và cách chức. Một số cá nhân cho rằng cá nhân mình không chỉ đạo cấp dưới chi tiền, cũng không trực tiếp nhận và chi tiền chăm sóc khách hàng nên mong HĐXX xem xét lại việc truy tố.

Chiều ngày 8/9, hai người được triệu tập trong phiên toà sáng là ông Trần Thanh Quang - nguyên Phó TGĐ OceanBank, bà Lê Thị Thoa - Phó GĐ OceanBank CN Hà Nội có mặt.

Trả lời Luật sư, ông Quang cho biết ông chỉ thực hiện quản lý trong những chức năng nhiệm vụ có trong quy chế quy định đối với cá nhân bà Đỗ Đại Khôi Trang chứ không quản lý những việc nhận chỉ thị từ bên ngoài. Ông khẳng định mình không chỉ đạo bà Trang ký bảng kê chấm đối chiếu thông tin khách hàng, đến khi làm việc với cơ quan điều tra ông mới biết việc bà Trang phải ký những bảng kê như vậy.

Bà Khôi Trang thực hiện đối chất với lời khai của ông Quang, bà cho rằng lời khai của ông là không đúng bởi vì, bà không phụ trách mảng huy động vốn nên không nhận được chỉ đạo từ ông Quang thì bà không có lý do gì để thực hiện. Việc nhận bàn giao công việc từ bà Thu Ba bao gồm cả việc ký đối chiếu danh sách khách hàng đều được báo cáo với ông Quang. Bà cũng chỉ ra đây là nhiệm vụ của Phó TGĐ theo quy chế của OceanBank.

Tuy nhiên, ông Quang cho rằng vào tháng 7/2014, OceanBank mới ban hành quy chế mới (khi bà Trang sắp chuyển việc) trong đó có quy định là Phó TGĐ phải trực tiếp chỉ đạo một số công việc có liên quan chứ trước đó thì không.

Khi được xét hỏi sau đó, bà Thoa cho biết không được tham gia họp và không nhận chỉ đạo nào từ hội sở, bà cũng không trực tiếp nhận và chi chăm sóc khách hàng. Bà cho biết mình chỉ phụ trách mảng kế toán kho quỹ, giúp việc cho ông Đạo. Bà Thoa nói nếu chiếu theo thông tư 02 thì việc chăm sóc khách hàng là không đúng, nhưng do nhận chỉ đạo từ Giám đốc là ông Đạo, ông Đạo cũng nói với bà là đây là chỉ đạo của hội sở nên cứ thực hiện, sau đó bà không có ý kiến gì.