WSJ: Chiến sự ở châu Âu tạo ra tác động tích cực đến nền kinh tế Mỹ

Ngành quốc phòng hưởng lợi

Những chính trị gia ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến với Nga thường nói về lợi ích chiến lược của Mỹ hay nghĩa vụ đạo đức. Nhưng gần đây, họ đã đưa ra lý do mang tính thực tiễn hơn, đó là ảnh hưởng tích cực đến nền kinh tế, Wall Street Journal cho hay.

Hai năm sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ, số đơn đặt hàng vũ khí và đạn dược của ngành quốc phòng Mỹ đã tăng vọt. Các nước châu Âu đang cố gắng phát triển năng lực quân sự, còn Lầu Năm Góc cũng cần mua các thiết bị mới và bổ sung kho vũ khí bị vơi đi sau những lần gửi tiếp viện tới Ukraine.

Dữ liệu của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cho thấy sản lượng công nghiệp trong lĩnh vực quốc phòng và vũ trụ của Mỹ đã tăng 17,5% kể từ khi Nga tấn công Ukraine. 

Nhà Trắng đang kêu gọi Quốc hội thông qua dự luật quốc phòng trị giá 95 tỷ USD để bổ sung viện trợ cho Ukraine và Israel. Số tiền dành cho Ukraine sẽ chiếm phần lớn - 60,7 tỷ USD. Các quan chức chính quyền Tổng thống Joe Biden nhấn mạnh rằng thực chất 64% số tiền đó sẽ quay trở lại ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ.

Bà Lael Brainard, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Nhà Trắng, nói trong cuộc phỏng vấn tuần trước: “Số tiền tài trợ cho Ukraine có vai trò quan trọng đối với việc làm và sản lượng trên toàn nước Mỹ”.

Ông Myles Walton, nhà phân tích ngành quân sự tại Wolfe Research, bình luận: “Chi tiêu gần đây của chính phủ châu Âu dành cho chiến đấu cơ và các khí tài quân sự khác của Mỹ là khoản đầu tư mang tính lịch sử. Số tiền họ chi trong vài năm qua bằng cả 20 năm trước đó”.

Dự luật viện trợ 95 tỷ USD đã được Thượng viện Mỹ phê chuẩn, nhưng vấp phải sự phản đối của các thành viên Hạ viện là đồng minh của cựu Tổng thống Donald Trump.

Nếu được lưỡng viện thông qua, dự luật này cùng với các cam kết chi tiêu trước đó có thể bơm số tiền tương đương 0,5% GDP một năm của Mỹ vào ngành công nghiệp quốc phòng trong vòng vài năm, tờ Wall Street Journal (WSJ) cho biết. 

Gần đây, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington đã kiếm được các hợp đồng vũ khí trị giá hơn 80 tỷ USD trong vòng một năm tính đến tháng 9/2023. Khoảng 50 tỷ USD trong số đó đến từ các quốc gia đồng minh phương Tây. Số tiền này lớn gấp 5 lần mức thông thường trong lịch sử, nhà phân tích Walton cho biết.

Ba Lan đã đặt các đơn hàng trị giá 30 tỷ USD cho trực thăng Apache, hệ thống tên lửa Himars, xe tăng M1A1 Abrams và các phần cứng khác. Đức chi 8,5 tỷ USD cho máy bay trực thăng Chinook và các thiết bị liên quan, còn Cộng hòa Séc mua các máy bay phản lực F-35 và đạn dược trị giá 5,6 tỷ USD.

Ngành năng lượng hút khách

Cú hích đến ngành quốc phòng chỉ là một trong nhiều cách xung đột địa chính trị trên thế giới khiến mối quan hệ giữa Mỹ và châu Âu càng thêm bền chặt, trong đó Mỹ là bên được lợi hơn.

Khi Nga cắt giảm khí đốt sang châu Âu, nhu cầu của những nước này dành cho khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ đã nhảy vọt. Mỹ trở thành nước xuất khẩu LNG lớn nhất vào năm ngoái.

Dự kiến lượng LNG Mỹ bán ra nước ngoài sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2030, dựa trên các dự án đã được phê duyệt. Khoảng 2/3 số hàng xuất khẩu đó sẽ được vận chuyển sang châu Âu.

Ông Alex Munton, Giám đốc nghiên cứu khí đốt và LNG tại Rapidan Energy Group, cho biết các doanh nghiệp đang phát triển 5 dự án LNG mới tại Mỹ với tổng vốn đầu tư khoảng 100 tỷ USD. Hầu hết những dự án đó chỉ bắt đầu được khởi công sau khi chiến sự Nga - Ukraine nổ ra.

Ông bình luận: “Nền kinh tế Mỹ được hưởng lợi đáng kể từ những khoản đầu tư khổng lồ này”.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào Mỹ tăng gần 50% trong 12 tháng đến tháng 6/2021 và trong cùng giai đoạn năm 2023, theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Doanh nghiệp châu Âu rất quan tâm tới nguồn năng lượng giá rẻ dồi dào. 

Tác động không quá lớn

Bản thân viện trợ quân sự không phải là thần dược cho nền kinh tế. Đúng là các công ty quốc phòng đang tạo ra thêm việc làm, nhưng những vị trí gắn với Ukraine chỉ chiếm phần tương đối nhỏ trong tổng việc làm và thu nhập quốc gia.

Ông Marc Goldwein, Giám đốc chính sách cấp cao của tổ chức Ủy ban vì ngân sách liên bang có trách nhiệm, đánh giá: “Chúng ta khó có thể nói rằng nền kinh tế Mỹ đã lớn mạnh lên nhờ cuộc chiến Nga - Ukraine, nhưng một số ngành chắc chắn là đã lớn hơn trước”.

Dòng tiền từ các thương vụ mua bán vũ khí cũng không sớm đổ về các doanh nghiệp. Đầu tiên, Quốc hội Mỹ cần phê duyệt các khoản chi trước rồi Bộ Quốc phòng mới có thể ký hợp đồng mua thiết bị mới.

Các đơn hàng lớn cho nước ngoài có thể mất đến nhiều năm và đôi khi đổ vỡ giữa chừng. Ông William Hartung, thành viên cấp cao của Viện Quincy vì lãnh đạo có trách nhiệm, lưu ý rằng ngân sách quân sự hàng năm của Ba Lan vào khoảng 16 tỷ USD. Do đó nước này có vẻ sẽ khó có thể sớm trả 30 tỷ USD cho các đơn đặt hàng vũ khí mới.

Tuy nhiên, chính quyền ông Biden vẫn nhìn thấy lợi ích. Các quan chức Nhà Trắng nói rằng tiền tài trợ phân bổ cho Ukraine đang giúp xây dựng lại ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ, khởi động và mở rộng dây chuyền sản xuất vũ khí và đạn dược, đồng thời hỗ trợ việc làm ở 40 bang.

Bà Cynthia Cook, chuyên gia ngành quốc phòng tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết công ty quốc phòng Anh BAE Systems có kế hoạch mở rộng nhà máy ở Minnesota, giúp tạo ra 500 việc làm. Tập đoàn Mỹ General Dynamics sẽ tuyển khoảng 120 nhân sự cho nhà máy mới ở Texas.