Vốn hóa chứng khoán Trung Quốc tăng sốc 460 tỉ USD trong một ngày, lo ngại bong bóng 2015 lặp lại

Thị trường chứng khoán Trung Quốc một lần nữa lại trở thành tiêu điểm trong giới đầu tư sau khi đà tăng mạnh mẽ của cổ phiếu nước này giúp nâng thị trường toàn cầu lên mức cao nhất trong vòng một tháng.

Theo Bloomberg, xét trên nhiều khía cạnh, tốc độ đi lên của thị trường chứng khoán Trung Quốc trong tuần vừa qua có thể sánh ngang với đợt tăng nóng bất thường hồi cuối năm 2014. Chỉ riêng phiên giao dịch bùng nổ hôm 6/7 đã giúp vốn hóa toàn thị trường Trung Quốc tăng 460 tỉ USD. Kể từ tháng 7/2015, đây là lần đầu tiên giá cổ phiếu tăng mạnh đến vậy.

Cổ phiếu Trung Quốc tăng nóng trong ngày 6/7 sau khi tờ báo nhà nước China Securities Journal (Tạp chí Chứng khoán Trung Quốc) đăng bài viết khuyến khích người dân mua cổ phiếu, lập luận rằng việc thúc đẩy thị trường giá lên "mạnh mẽ" sau đại dịch có vai trò quan trọng tới nền kinh tế hơn bao giờ hết. Bài báo cũng viết nhà đầu tư nên trông chờ vào "sự giàu có đến từ thị trường chứng khoán".

Sau đó, mạng xã hội Trung Quốc bùng nổ với những từ khóa như "mở tài khoản chứng khoán", tâm lí hưng phấn của nhà đầu tư cũng giúp đồng nhân dân tệ tăng giá.

Thị trường chứng khoán Trung Quốc tiếp tục đi lên trong sáng ngày 7/7, dù tốc độ chậm lại đôi chút. Có lúc chỉ số CSI 300 tăng 2,1% lên đến đỉnh cao nhất trong 5 năm. Khối lượng giao dịch trong sáng ngày 7/7 lớn gấp ba lần khối lượng trung bình một ngày trong ba tháng qua.

Truyền thông nhà nước đã chuyển sang giọng điệu ôn hòa hơn vào hôm 7/7. Hai tờ báo kêu gọi nhà đầu tư nên giữ cái đầu lạnh, bao gồm tờ Securities Times – một trong những ấn phẩm tài chính được lưu hành rộng rãi nhất tại Trung Quốc. Securities Times khuyên nhà đầu tư nên chú ý đến những rủi ro tiềm ẩn và không coi thị trường chứng khoán là cơ hội đổi đời sau một đêm.

Nhà phân tích Shen Zhengyang tại Northeast Securities nhận xét: "Nhiều khả năng thị trường Trung Quốc sẽ ổn định lại sau những phiên bật tăng mạnh, đặc biệt là khi cổ phiếu vốn hóa lớn đã bỏ xa cổ phiếu vốn hóa nhỏ trong tuần trước".

"Các nhà quản lí cũng không muốn thị trường tăng quá nhanh chóng. Nhưng hiện tại vẫn còn rất nhiều cơ hội", "xu hướng giá lên vẫn còn nguyên vẹn", ông Zhengyang cho biết.

Hiện tượng nhà đầu tư nhỏ lẻ Trung Quốc đổ xô vào thị trường cổ phiếu được thúc đẩy bởi ba nhân tố. 

Thứ nhất là môi trường lãi suất thấp. Thứ hai là sự kiểm soát vốn chặt chẽ của chính phủ hạn chế các kênh đầu tư khác; và thứ ba là khoản lỗ đầu tiên trong lịch sử của sản phẩm quản lí tài sản lợi suất cao do ngân hàng quốc doanh phát hành cũng khiến nhà đầu tư chuyển sang cổ phiếu. 

Ngoài ra, sự khuyến khích từ truyền thông nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng.  

Khác biệt với bong bóng 2015 

Trong quá khứ, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc cũng sử dụng truyền thông để thúc đẩy thị trường. Năm 2014, những lời khích lệ từ phía truyền thông nhà nước đã giúp vực dậy sự quan tâm của nhà đầu tư tới thị trường chứng khoán buồn tẻ, kém sôi động lúc bấy giờ. 

Kết quả cuối cùng là bong bóng đầu cơ được thổi phồng bằng nợ nổ tung, xóa sổ 5.000 tỉ USD khỏi vốn hóa thị trường.

Giống như trước đây, các nhà quản lí đã tung ra những biện pháp mới để tăng cường giao dịch, bao gồm cách tiếp cận mới đối với các buổi phát hành công khai lần đầu (IPO). Qui mô đòn bẩy trong thị trường cổ phiếu đã tăng lên đến gần 1.200 tỉ nhân dân tệ (171 tỉ USD), mức cao nhất kể từ cuối năm 2015.

Đồng thời, tâm lí ưa thích rủi ro đang khiến lợi suất nợ chính phủ Trung Quốc tăng vọt. Lợi suất trái phiếu Kho bạc kì hạn 10 năm tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2016 vào hôm 7/7.

Nhưng tình hình hiện nay và năm 2015 vẫn có những khác biệt đáng chú ý, bao gồm mức khởi điểm thấp hơn đối với định giá cổ phiếu. Và mặc dù nhà đầu tư đang vay nợ nhiều hơn để mua cổ phiếu, đòn bẩy hiện tại trên thị trường vẫn thấp hơn một nửa so với đỉnh 5 năm trước.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc cũng cẩn trọng hơn đối với thanh khoản. Hôm 6/7 là ngày thứ 7 liên tiếp ngân hàng trung ương rút tiền khỏi hệ thống tài chính.

Ông Dai Ming, nhà quản lí quĩ tại Hengsheng Asset Management nhận xét: "Khó có khả năng Trung Quốc sẽ có một bong bóng như năm 2014 – 2015. Thanh khoản không tràn ngập thị trường như lần trước. Bắc Kinh vẫn rất cẩn trọng với chính sách tiền tệ". 

Ông Wang Zhuo, nhà quản lí quĩ tại Shanghai Zhuozhu Investment Management cũng có chung quan điểm trên: "Nhà nước rất thận trọng để tránh tạo ra một quả bong bóng như năm 2015, họ nhận ra tác tại của việc bong bóng vỡ tung tới niềm tin của nhà đầu tư lớn hơn nhiều lợi ích từ làn sóng chứng khoán đi lên".