Việt Nam đứng thứ ba Đông Nam Á về thu hút đầu tư mạo hiểm

Ngày 30/3, quỹ đầu tư mạo hiểm Do Ventures và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) đã công bố Báo cáo Đổi mới sáng tạo và Đầu tư Công nghệ Việt Nam 2022.

Báo cáo cho biết trong năm 2022, vốn đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam giảm 56% so với năm 2021 và tăng 41% so với năm 2020. Năm 2022 ghi nhận tổng số thương vụ đầu tư giảm 19% so với năm 2021, tăng 28% so với số liệu năm 2020.

Trái ngược với năm 2021 bùng nổ với 1,442 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm được rót cho 165 thương vụ. Năm 2022, giá trị thương vụ đầu tư mạo hiểm giảm còn 634 tỷ USD với 134 thương vụ. Theo báo cáo, Việt Nam vẫn giữ vị trí thứ ba về số lượng thương vụ, nhưng rơi xuống vị trí thứ 4 về tổng giá trị đầu tư. Trong khi đó, Indonesia tiếp tục dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về tổng giá trị đầu tư, theo sau là Singapore.

Sau sự phục hồi mạnh mẽ trong năm 2021, lĩnh vực đầu tư công nghệ tại Việt Nam chịu ảnh hưởng bởi tác động sâu sắc của cuộc khủng hoảng toàn cầu.

Từ sự bất ổn của ngành tài chính với các vụ sụp đổ của ngân hàng Mỹ đến việc lãi suất tăng, lạm phát biến động... đã ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý nhà đầu tư đối với các thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam.

Theo bà Lê Hoàng Uyên Vy, Giám đốc điều hành quỹ đầu tư Do Ventures, dù tổng số vốn đầu tư vào Việt Nam giảm mạnh nhưng nếu nhìn vào số lượng thương vụ trong năm 2022, mức giảm này không đáng kể, chỉ 19%. Bà Vy cho biết phần lớn số lượng thương vụ trong năm 2022 đều rơi vào nửa cuối năm.

"Các nhà đầu tư vẫn rất quan tâm tới Việt Nam. Việc sụt giảm tổng số vốn đầu tư phản ánh sự thiếu vắng của các thương vụ lớn. Tổng số thương vụ còn duy trì và nhà đầu tư vẫn đang giải ngân đều đặn", Giám đốc quỹ đầu tư Do Ventures nói.

Báo cáo Đổi mới sáng tạo và Đầu tư Công nghệ Việt Nam 2022 cho biết tổng giá trị các vòng gọi vốn trên 10 triệu USD giảm mạnh xuống còn gần một phần ba so với số liệu cùng kỳ năm 2021.

Tỷ trọng các vòng gọi vốn trên 10 triệu USD chiếm 67% tổng số vốn đầu tư của năm 2022. Giá trị các vòng đầu tư nhỏ hơn chỉ giảm 18% so với năm ngoái, chiếm tỷ trọng 33% tổng số vốn đầu tư.

Hầu hết các vòng đầu tư khác đều chứng kiến mức giảm nhẹ về cả số lượng thương vụ và số tiền đầu tư. Riêng vòng đầu tư trên 50 triệu USD bị giảm mạnh. 

"Một điểm đáng chú ý là tổng số đầu tư vào vòng giá trị từ 10-50 triệu USD tăng nhẹ so với năm 2021. Điều này rất tích cực cho Việt Nam. Nó cho thấy các công ty huy động được vốn Pre-Series A và Series A trong năm ngoái đã thực sự trưởng thành và họ tiếp tục gọi được vòng vốn mới", bà Lê Hoàng Uyên Vy cho biết.

"Giá trị đầu tư trung bình của các thương vụ trong năm 2022 đều tăng. Ví dụ, trung bình một vòng Pre-Series A đã lên đến 800.000 USD, Series A đạt khoảng 5 triệu USD, Series B thì cao kỷ lục với 25,8 triệu USD... Chúng tôi thường nói đùa lạm phát đã lan tới các thương vụ đầu tư mạo hiểm rồi, không chỉ tồn tại trong đời sống nữa", bà Vy nói thêm.

Năm 2022, thị trường đầu tư mạo hiểm chứng kiến dòng vốn đầu tư chảy vào lĩnh vực Dịch vụ Tài chính với mức tăng ấn tượng, đạt 249%. Bán lẻ vẫn là lĩnh vực nhận được nhiều vốn thứ hai, dù giảm 57%.

Ngoài hai lĩnh vực nói trên, Y tế, Giáo dục và Thanh toán vẫn nằm trong số những lĩnh vực được đầu tư nhiều nhất.

Nhắc qua về Fintech (công nghệ tài chính), ngành này tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị đầu tư và số lượng thương vụ ở Việt Nam mặc dù thiếu đi những thương vụ lớn trong lĩnh vực Thanh toán.

Với Fintech, lĩnh vực Phân tích dữ liệu & chấm điểm tín dụng được đầu tư nhiều nhất, tiếp đến là Quản lý tài sản, Thanh toán và Cho vay tiêu dùng.

Với TMĐT, mô hình Sàn giao dịch nhận được số tiền đầu tư cao nhất trong năm 2022, tuy con số này thấp hơn đáng kể so với năm trước. Trong khi đó, mô hình Phụ trợ & Cơ sở hạ tầng TMĐT và Thương mại xã hội cũng thu hút đầu tư mạnh mẽ, lần lượt tăng 105% and 143% so với năm trước.

Tỷ trọng đầu tư vào mảng TMĐT so với tổng vốn đầu tư được giữ ở mức tương đương so với năm ngoái. Đáng chú ý, mô hình TMĐT tuần hoàn lần đầu nhận được vốn đầu tư. 

Trong tổng số 134 thương vụ diễn ra trong năm 2022,  có 137 nhà đầu tư tham gia vào thị trường và nhóm nhà đầu tư Việt Nam hoạt động năng nổ nhất. "Lần đầu tiên xảy ra điều như vậy", bà Lê Hoàng Uyên Vy nói.

Theo đó, các nhà đầu tư nội địa tham gia 61 thương vụ, chiếm 46% tổng số thương vụ. Tổng số vốn được các nhà đầu tư Việt rót vào thị trường lên tới 287 triệu USD. Tiếp sau các nhà đầu tư Việt là các nhà đầu tư từ Singapore, Mỹ, và Hàn Quốc.

Bà Vy nói: "Trong thời gian sắp tới, các nhà đầu sẽ giữ vững mức đầu tư hiện tại và giải ngân nhiều hơn. Họ tin rằng trong thời kỳ khủng hoảng sẽ xuất hiện nhiều cơ hội hấp dẫn".

Theo CEO Do Ventrues, các nhà đầu tư xem đây là một thời kỳ quan trọng và startup cần quay trở về với các yếu tố cốt lõi, tìm hiểu rõ nội tại của mình để xây dựng một công ty bền vững - yếu tố mà nhà đầu tư tìm kiếm.

"Họ xem đây là một cơ hội trong khủng hoảng, nếu các bạn (startup) có thể vươn lên thì đó là phẩm chất và năng lực của người dẫn đầu. Và đó là lời nhắn nhủ của các nhà tư tới cộng đồng khởi nghiệp của Việt Nam", bà Lê Hoàng Uyên Vy chia sẻ tâm tư của các nhà đầu tư.