Vị thuốc xuyên tâm liên trong y học cổ truyền có thể hỗ trợ điều trị COVID-19
Theo Sức khoẻ và Đời sống, PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Quản lý Khám, chữa bệnh cho biết Bộ Y tế đã cho phép sử dụng xuyên tâm liên trong y học cổ truyền để điều trị COVID-19 đối với những bệnh nhân ít triệu chứng, thể nhẹ, đồng thời giúp nâng cao thể trạng, dinh dưỡng. Ngoài ra, những trường hợp F1 cách ly tại nhà có dấu hiệu mệt mỏi cũng có thể sử dụng vị thuốc này.
Thuốc xuyên tâm liên. (Ảnh: Sức khoẻ và Đời sống).
Theo y học cổ truyền, xuyên tâm liên có vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, hoạt huyết, tiêu thũng chỉ thống. Thường được dùng trị cảm sốt, cúm, trị ho, viêm họng, viêm phổi, sưng amidan, viêm đường tiết niệu, viêm âm đạo, khí hư, đau bụng kinh, viêm nhiễm đường ruột, tăng huyết áp, đau nhức cơ thể, tê thấp, mụn nhọt.
Vị thuốc xuyên tâm liên đã được nhiều nước trên thế giới sử dụng và chứng minh là có hiệu quả trong hỗ trợ điều trị bệnh nhân COVID-19, như tại Ấn Độ, các nhà khoa học thuộc Trường Cao đẳng dược JSS (2020) đã chứng minh các thành phần hóa học của xuyên tâm liên (andrographolide và dihydroxy dimethoxy flavone) có tác dụng chống lại COVID-19 bằng cách ức chế enzym protease chính của virus này trên thử nghiệm in silico.
Nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Đại học Airlangga (Indonesia) năm 2020 cho thấy, xuyên tâm liên có tiềm năng là chất ức chế protease chính 6LU7 COVID-19. Tuy nhiên, phát hiện này cần được kiểm chứng thêm.
Còn tại Trung Quốc, trong cuộc chiến chống dịch, nước này đã thực hiện chương trình khuyên dùng xiyanping tiêm để điều trị lâm sàng COVID-19. Xiyanping là một chế phẩm chống viêm, kháng virus được phát triển và cấp phép sử dụng ở Trung Quốc, đây là một sản phẩm tiêm bán tổng hợp có nguồn gốc từ thành phần hoạt tính của cây xuyên tâm liên.
Tác dụng chống COVID-19 của xuyên tâm liên được khẳng định rõ hơn khi cuộc thử nghiệm lâm sàng đầu tiên đã được Viện Nghiên cứu y học cổ truyền Thái Lan (2020) thực hiện trên những bệnh nhân COVID-19 có biểu hiện triệu chứng nhẹ như đau họng, nhức đầu, ho hay sổ mũi.
Bệnh nhân được cho uống 180 mg xuyên tâm liên mỗi ngày, chia đều làm ba lần và uống liên tục trong 5 ngày. Cuộc thử nghiệm cho kết quả khả quan, trong vòng 3 ngày kể từ khi sử dụng xuyên tâm liên tình trạng sức khỏe của các bệnh nhân mắc COVID-19 đều được cải thiện. Ngoài ra, vị thuốc này còn giúp giảm đáng kể việc tăng sinh số lượng virus ở phổi sau 5 ngày sử dụng.
Còn tại Việt Nam, xuyên tâm liên đã bắt đầu được sử dụng thử nghiệm trong hỗ trợ điều trị bệnh nhân COVID 19 tại tỉnh Bắc Giang và TP HCM dưới dạng thuốc sắc và dạng trà thảo dược y học cổ truyền. Ngày 24/7 vừa qua, ông Nguyễn Thế Thịnh, Cục trưởng Quản lý Y Dược cổ truyền, Bộ Y tế cho biết đang nỗ lực để có thể cung cấp một triệu viên xuyên tâm liên cho TP HCM (dự kiến cuối tháng 7) để hỗ trợ điều trị bệnh nhân COVID-19 tại đây.
Ngày 7/7, Hội đồng chuyên môn bổ sung, cập nhật hướng dẫn chẩn đoán điều trị COVID -19 của Bộ Y tế đã nêu ý kiến cần xem xét tác dụng của vị thuốc xuyên tâm liên của y học cổ truyền qua các nghiên cứu khoa học, đề xuất xây dựng protocol nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng để đánh giá tác dụng của xuyên tâm liên trong điều trị bệnh nhân mắc COVID -19.
GS. TS. Phạm Gia Bình, nguyên trưởng khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai, Chủ tịch Hội Hồi sức cấp cứu và chống độc Việt Nam nêu rõ quan điểm riêng của giáo sư là có thể xem xét sử dụng xuyên tâm liên rộng rãi cho bệnh nhân, vì đây là vị thuốc y học cổ truyền thông dụng đã được sử dụng nhiều và từ lâu cho các bệnh nhân viêm đường hô hấp, cần giảm bớt tình trạng lạm dụng kháng sinh trong điều trị COVID -19 hiện nay.
Trong nghiên cứu in silico (mô phỏng, tính toán về các lĩnh vực sinh học, y dược trên máy vi tính) về một số cây thuốc có triển vọng để phòng chống và điều trị COVID-19 đã được báo cáo, xuyên tâm liên là loại dược liệu được quan tâm và đánh giá cao.
