Vì sao châu Âu vẫn ‘nghiện’ khí đốt Nga?
 |
Việt Nam tăng nhập khẩu khí đốt hóa lỏng từ thị trường Hàn Quốc |
|
Mỹ có thể nhập khẩu lô khí đốt hóa lỏng đầu tiên từ Nga bất chấp lệnh trừng phạt |
Đây là một chuyến thăm hiếm hoi: Liên minh Châu Âu (EU) năm 2014 đã áp lệnh trừng phạt Nga do các hành động của Nga tại Ukraine và lên án sự dính líu của Nga trong vụ đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripal tại Anh.
“Đó là một điều bất thường khi có nhà lãnh đạo châu Âu đón tiếp Tổng thống Putin trong một chuyến thăm cấp nhà nước tại thủ đô trong bối cảnh căng thẳng hiện nay giữa Nga và châu Âu”, bà Kristine Berzina – giáo sư tại Quỹ Marshall Đức của Mỹ, cho biết.
Tuy nhiên, sự thù địch giữa hai bên tan biến khi nói đến lĩnh vực năng lượng vì các nhà lãnh đạo châu Âu biết rằng hàng triệu hộ gia đình sẽ không được sưởi ấm trong mùa đông nếu Nga “khóa van” ống dẫn khí.
 |
| 37% khí đốt nhập khẩu vào châu Âu đến từ Nga. Nguồn: AP. |
Nhập khẩu khí đốt từ Nga vẫn đang tăng
Theo Ủy ban Châu Âu (EC), EU nhập khẩu để đáp ứng 69% nhu cầu khí đốt của mình. Số liệu mới nhất cho thấy 37% khí đốt nhập khẩu đến từ Nga, 33% từ Na Uy và 11% từ Algeria.
Dù EU cam kết giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga sau cuộc khủng hoảng Ukraine, xuất khẩu khí đốt của Nga vào châu Âu đã tăng lên mức cao kỷ lục trong hai năm qua. Trong khi đó, Áo tăng nhập khẩu khí đốt Nga gần gấp đôi trong quý I/2018 so với cùng kỳ năm ngoái.
“Có nhiều lý do dẫn đến điều này, cụ thể là sản lượng sụt giảm tại Hà Lan, một số dự án khí hóa lỏng bị trì hoãn và khí đốt Nga có giá bán rất cạnh tranh. Trên thực tế, khí đốt Nga là lựa chọn tối ưu”, ông James Henderson – Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Khí Tự nhiên tại Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, cho biết.
Nhiều quốc gia EU, đặc biệt là các nước gần Nga, gần như vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn cung khí đốt từ Nga.
Hơn nữa, phần lớn khí tự nhiên của Nga được vận chuyển qua Ukraine, một tuyến đường đầy rủi ro do xung đột giữa hai nước.
 |
| Trung tâm khí đốt tại Baumgarten, Áo. Nguồn: Akub Sukup/AFP/Getty Images. |
Nhưng Nga cũng cần châu Âu
Nga từng tận dụng sự phụ thuộc của Ukraine vào khí đốt như một cách để gây sức ép lên nước này. Một số nhà lãnh đạo châu Âu lo ngại Nga có thể áp dụng chiến lược tương tự với EU để trả đũa các đòn trừng phạt.
“Tuy nhiên điều này chưa thật sự xảy ra. 67% doanh thu thuế của Nga đến từ xuất khẩu năng lượng, nước này cần quan hệ thương mại trên hơn EU”, ông Marco Siddi – giáo sư tại Viện Quan hệ Quốc tế Phần Lan, cho biết.
Các kế hoạch xây đường ống dẫn khí mới tránh đi qua Ukraine đã được nghiên cứu nhiều năm qua, thế nhưng châu Âu vẫn chia rẽ sâu sắc về dự án này.
Những người phản đối cho rằng đường ống dẫn khí Nord Stream 2 chỉ khiến EU càng phụ thuộc vào khí đốt Nga. Tuy nhiên, Đức và một số quốc gia khác cho rằng đường ống sẽ cải thiện an ninh năng lượng tại châu Âu.
“Sức ép chính trị lên quan hệ khí đốt có mức độ khác nhau giữa các nước. Tôi cho rằng, ở Đức, Áo… quan hệ kinh tế với ngành năng lượng lớn hơn sức ép chính trị”, bà Berzina nhận định.
Phụ thuộc nhiều thập kỷ
Tuy nhiên, EU đã có những bước đi nhằm giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga. EU đã đầu tư các trung tâm nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng tại Ba Lan và Lithuania để tiếp nhận khí đốt từ các nhà cung cấp khác.
Các nhà sản xuất Mỹ cũng đang nỗ lực thúc đẩy xuất khẩu khí tự nhiên sang châu Âu, nhưng hầu hết không thể đưa ra mức giá có thể cạnh tranh với Nga.
Châu Âu cũng xây dựng hệ thống kết nối ống dẫn khí tốt hơn giữa các nước để có thể chia sẻ lưu lượng khi cần thiết, trong khi vẫn duy trì mức giá cạnh tranh.
Tuy nhiên, châu Âu có thể tiếp tục phụ thuộc vào khí đốt Nga trong các thập kỷ tới. “Châu Âu là khu vực nhập khẩu năng lượng chính. Không có nhiều lựa chọn ngoài việc hạn chế sử dụng khí đốt”, ông Henderson nói.
