Vì sao cần xem xét tái khởi động các dự án điện hạt nhân?
Nhận thấy tiềm năng phát triển điện hạt nhân, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch đối với các vị trí dự kiến xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, theo Zing.
Trước đó, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được dừng triển khai vào tháng 11/2016 vì lý do điều kiện kinh tế nước ta. Tổng chi phí đã thực hiện của 7 dự án thành phần là khoảng 2.307 tỷ đồng.
Ủy ban Kinh tế cho rằng để bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và phát triển kinh tế độc lập, tự chủ, đa dạng nguồn phát, theo lộ trình giảm phát thải tiến tới đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, điện hạt nhân là vấn đề cần được nghiên cứu, xem xét trong quá trình phát triển ngành năng lượng Việt Nam giai đoạn tiếp theo.
Cơ quan này đánh giá điện hạt nhân được các quốc gia công nhận là điện sạch, phát thải khí nhà kính rất thấp, góp phần quan trọng trong việc giảm nhẹ biến đổi khí hậu sau Hội nghị COP 26.
"Hơn nữa, Việt Nam đã ký kết nhiều thỏa thuận và cam kết quốc tế song phương và đa phương, đặc biệt là với Nga và Nhật Bản về phát triển điện hạt nhân cũng như các ứng dụng năng lượng hạt nhân cho mục đích hòa bình khác", Ủy ban kinh tế cho biết.
Hiện nay, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận mới được dừng thực hiện, Ủy ban Kinh tế cho biết nếu hủy bỏ sẽ ảnh hưởng đến khả năng phát triển điện hạt nhân trong tương lai, đồng thời cũng ảnh hưởng đến quan hệ với các nước đối tác.
Ngoài ra, một lý do khác cần giữ lại quy hoạch điện hạt nhân là sau khi dự án dừng triển khai đã dẫn đến nhiều bất cập về quy hoạch, tổ chức lại sản xuất, ổn định đời sống người dân; về sử dụng, tận dụng nguồn lực và thỏa thuận với đối tác nước ngoài vẫn còn khó khăn.
Cụ thể, nhân dân trong vùng dự án phải thu hồi đất phải trải qua thời gian dài chờ đợi, bị hạn chế quyền lợi, không được thực hiện các quyền sử dụng đất.
"Có trường hợp là chủ sử dụng đất đã già yếu, qua đời nhưng không thể sang tên, tặng cho, thừa kế cho thế hệ sau; không được sửa chữa, mở rộng hoặc xây dựng mới nhà ở, công việc làm ăn, sản xuất bị ngưng trệ", Ủy ban kinh tế dẫn chứng.
Mặt khác, một số vướng mắc về thuế, chi phí của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) liên quan đến quá trình triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận cũng chưa được xử lý...
Do đó, cơ quan này đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch đối với các vị trí dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 cho đến khi cấp có thẩm quyền có quyết định chính thức về vấn đề này.
Trường hợp, Đảng có chủ trương về phát triển điện hạt nhân, cơ quan liên quan sẽ tính toán quy hoạch và nghiên cứu tái khởi động dự án ở Ninh Thuận vào thời điểm thích hợp.
